Daerah Tebedu | |
|---|---|
 | |
  Daerah Tebedu | |
| Koordinat: 1°00′55″N 110°21′17″E / 1.0154°N 110.3546°EKoordinat: 1°00′55″N 110°21′17″E / 1.0154°N 110.3546°E | |
| Negara |  Malaysia |
| Negeri |  Sarawak |
| Bahagian | Bahagian Serian |
| Pentadbiran | |
| • Pihak berkuasa tempatan | Majlis Daerah Serian |
| Keluasan | |
| • Jumlah | 656 km2 (253 batu persegi) |
| Aras | 99 m (325 ft) |
| Penduduk (2020) | |
| • Jumlah | 25,232 |
| • Kepadatan | 38/km2 (100/batu persegi) |
| Zon waktu | UTC+8 (MST) |
Daerah Tebedu ialah sebuah daerah di negeri Sarawak Bumi Kenyalang, Malaysia.[1][2] Ia adalah sebahagian daripada Bahagian Serian yang merangkumi Serian, Siburan dan Tebedu.[3] Sebelum ini, Daerah Tebedu merupakan daerah kecil dalam Daerah Serian yang telah dinaik taraf kepada daerah sepenuhnya. Majoriti penduduk yang tinggal di daerah ini ialah beretnik Bidayuh.[3][4]
Pekan pentadbiran bagi daerah ini ialah Tebedu. Daerah Tebedu mempunyai keluasan lebih/kurang 421 kilometer persegi (42,100.0 he).[5] Ia juga merupakan pintu masuk antarabangsa Malaysia-Indonesia,[6] yang pertama yang terletak di sepanjang jalan raya utama menghubungkan Kuching di Sarawak dan Pontianak di Kalimantan Barat. Bandar yang bersempadan dengan daerah Tebedu ialah Entikong.[4] Kompleks Imigresen Tebedu juga dibina di pintu masuk antarabangsa kawasan tersebut.[4] Pada tahun 1991, lebih 57,000 orang penduduk daripada Indonesia memasuki Malaysia melalui Entikong, sebuah pusat imigresen terletak di antara Kalimantan Barat dengan Tebedu. "Kini, orang Indonesia memasuki Malaysia dengan pasport atau pos pemeriksaan," ujar ketua pintu masuk tersebut ketika itu, Prodjo Budiono.[7][8]
Etimologi
Nama "Tebedu" berasal daripada perkataan bahasa Bidayuh iaitu batuh badu yang secara harfiah bermakna "batu kering".[6][9] Batu ini terletak di Kampung Kujang Mawang dan Kampung Tesu Mawang yang dikatakan tidak pernah ditenggalami air ataupun basah sama sekali.[6]
Sejarah
Pada 23 Oktober 1974, Tebedu telah dinaik taraf menjadi daerah kecil yang terletak di bawah pentadbiran Daerah Serian dan diuruskan oleh Pegawai Tadbir Sarawak.[10] Pemegang jawatan tersebut yang ditugaskan di Daerah Kecil Tebedu pada masa itu ialah Encik Mering Wan. Pada Oktober 2016, Daerah Kecil Tebedu telah dinaik taraf kepada daerah penuh yang telah diumumkan oleh Ahli Dewan Undangan Negeri Tebedu ketika itu, Michael Manyin Jawong.[11] Terdapat sebuah mercu tanda yang dibina selepas Daerah Tebedu menjadi daerah penuh.[11]
Demografi
Berdasarkan bancian Malaysia 2020, jumlah penduduk di daerah Tebedu ialah seramai 25,232 orang dengan kepadatan penduduk 38 orang perkilometer persegi yang dikategorikan sebagai taburan penduduk jarang. Bancian ini juga merekodkan sejumlah 5,649 isi rumah dengan 6,532 tempat kediaman. Majoriti penduduk di daerah Tebedu merupakan Bumiputera Sarawak, dengan majoriti antara mereka berbangsa Bidayuh. Penduduk berbangsa Cina membentuk kumpulan warganegara bukan Bumiputera terbesar di daerah ini. Penduduk bukan warganegara terdiri daripada 380 orang.[13][14]
| Status | Bangsa | Jumlah |
|---|---|---|
| Warganegara | Melayu | 604 |
| Bumiputera lain | 23,752 | |
| Cina | 445 | |
| India | 30 | |
| Lain-lain | 21 | |
| Bukan warganegara | - | 380 |
| Jumlah | 25,232 | |
Agama
Di daerah Tebedu, agama Kristian merupakan agama paling ramai penganut dengan peratusan lebih 93 peratus diikuti agama Islam sebanyak lebih enam peratus. Majoriti penganut agama Kristian terdiri daripada penduduk berbangsa Bidayuh dan Iban. Penganut agama Islam pula sebahagian besarnya terdiri daripada penduduk berbangsa Melayu, Melanau dan penduduk bukan warganegara. Terdapat juga penduduk yang beragama lain seperti Hindu, Buddha atau tidak beragama yang membentuk kumpulan minoriti dengan peratusan satu peratus dari jumlah penduduk.[15]
| Agama | Jumlah |
|---|---|
| Kristian | 23,488 |
| Islam | 1,667 |
| Buddha | 74 |
| Lain-lain | 2 |
| Tidak beragama | 1 |
| Jumlah | 25,232 |
Ekonomi
Kegiatan ekonomi utama yang dijalankan oleh penduduk di Daerah Tebedu adalah pertanian, dengan peratusan 88,2%.[16][5] Kemudian diikuti oleh buruh swasta (5.08%), kakitangan awam (3.66%), kakitangan swasta (2.29%), perniagaan (0.74%) dan paling sedikit ialah lain-lain (0.03%).[5] Antara tanaman yang diusahakan oleh mereka adalah seperti padi, koko, lada dan kelapa sawit.[10] Tebedu juga berpotensi untuk dikembangkan menjadi sesebuah kawasan perindustrian kecil yang sederhana. Pelbagai industri pemprosesan hasil pertanian seperti lada, kelapa sawit dan koko dapat dijalankan di Tebedu kerana ia mempunyai kemudahan infrastruktur seperti jalan raya, elektrik dan air yang sangat baik.[10]
Kemudahan
Kemudahan di Tebedu sangatlah baik. Ia mempunyai dua buah klinik kesihatan, iaitu Klinik Kesihatan Tebedu dan Klinik Pengakalan Amo. Selain itu, fungsi petempatan Tebedu ialah bandar pendidikan yang menawarkan pendidikan sekolah rendah hingga sekolah menengah. Sekolah di Tebedu ialah Sekolah Menengah Kebangsaan Tebedu, Sekolah Kebangsaan Tebedu, Sekolah Kebangsaan Gahat Mawang, Sekolah Kebangsaan Kujang Mawang, Sekolah Kebangsaan Tesu, Sekolah Kebangsaan Temong, Sekolah Kebangsaan Tepoi, Sekolah Kebangsaan Sungan, Sekolah Kebangsaan Sungai Sameran, Sekolah Kebangsaan Tema dan Sekolah Kebangsaan Kujang Sain.[5][17] Terdapat empat liputan telekomunikasi yang tersedia disini, Telekom, Celcom, Maxis dan DiGi.[5] Bekalan air diuruskan oleh Bekalan Air Bersih (JKR) di 30 kampung termasuk Pekan Tebedu dan Graviti Feeds di 20 kampung. Bekalan elektrik diuruskan oleh Syarikat SESCO Berhad di 30 kampung termasuk dengan Pekan Tebedu.[5]
Tebedu juga dihubungkan melalui Jalan Serian-Tebedu yang memiliki panjang 38 kilometer (23.6 bt) yang dapat meningkatkan hubungan di antara rakyat tempatan dan Indonesia, khususnya dalam bidang perdagangan yang amat penting di sempadan Malaysia-Indonesia.[18][19]
Geografi
Tebedu merupakan salah satu daripada pintu masuk antarabangsa yang pertama di Malaysia. Iklim di kawasan Tebedu ialah iklim khatulistiwa (Af).[20] Purata suhu ialah 25.9 °C (78.6 °F). Bulan Mei merupakan bulan yang paling panas di kawasan ini dengan suhu mencecah 26.3 °C (79.3 °F). Bulan Januari dikategorikan sebagai bulan paling sejuk dengan suhu 25.5 °C (77.9 °F).[20] Purata kerpasan di Tebedu adalah 3798 milimeter pertahun. Bulan Januari merupakan bulan yang tinggi kerpasan dengan 530 milimeter manakala bulan yang paling rendah pula Julai dengan 165.9 milimeter.[20]
| Data iklim untuk Tebedu (1990-2019) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bulan | Jan | Feb | Mac | Apr | Mei | Jun | Jul | Ogo | Sep | Okt | Nov | Dis | Tahun |
| Purata suhu harian, °C (°F) | 25.5 (77.9) |
25.6 (78.1) |
25.9 (78.6) |
26.1 (79.0) |
26.3 (79.3) |
26.1 (79.0) |
26.1 (79.0) |
26 (79) |
25.7 (78.3) |
25.8 (78.4) |
25.7 (78.3) |
25.7 (78.3) |
25.9 (78.6) |
| Purata kerpasan, mm (inci) | 530.9 (20.90) |
450.4 (17.73) |
323 (12.7) |
302.8 (11.92) |
269.3 (10.60) |
208.3 (8.20) |
165.9 (6.53) |
215.2 (8.47) |
219.3 (8.63) |
345.2 (13.59) |
347.3 (13.67) |
420.3 (16.55) |
3,797.9 (149.49) |
| Sumber: ClimateCharts[20] | |||||||||||||
Pentadbiran
Daerah Tebedu secara rasmi dipecahkan kepada 75 kampung yang di mana setiap kampung mempunyai seorang ketua kaum; tuai rumah atau pengerusi Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung (JKKK).[21] Daerah Tebedu ditadbirkan sepenuhnya oleh Pejabat Daerah Tebedu. Lokasi kedudukan Pejabat Daerah Tebedu terletak di bahagian belakang Pasar Tebedu, Bandar Mutiara.[11] Sebelum ini, ia ditadbirkan oleh Pejabat Daerah Kecil Tebedu. Daerah Tebedu diketuai oleh pegawai daerah.[10]
Dari segi politik, Tebedu mempunyai kawasan pilihan raya sendiri, Tebedu yang diwakili oleh Dewan Undangan Negeri Sarawak sejak 1991. Ahli Dewan Undangan Negeri bagi kawasan ini ialah Simon Siang Bada dari parti Gabungan Parti Sarawak. Kawasan negeri Tebedu mempunyai enam daerah mengundi, iaitu Bentang, Lanchang, Tebedu, Amo dan Mengarat. Setiap daerah mengundi mempunyai satu lokasi mengundi sahaja.[22]
Rujukan
- ^ "Toponymic Guidelines for Map and Other Editors for International Use" [Dokumen Toponimi Bagi Editor Peta Dan Lain-Lain Untuk Kegunaan Antarabangsa] (PDF) (dalam bahasa Inggeris). Malaysia: Jawatankuasa Kebangsaan Nama Geografi. 2017. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 2021-05-23. Dicapai pada 22 Mei 2021.
- ^ "Ini nama daerah, bahagian di Sarawak: Mohon permit pergerakan rentas daerah". sarawakvoice.com. Sarawak Voice. 7 Mei 2021. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-05-31. Dicapai pada 31 Mei 2021.
- ^ a b "Pengiktirafan kepada Bidayuh yang menyumbang kepada negara: KM". serian.sarawak.gov.my. The Borneo Post. 13 April 2015. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-07-10. Dicapai pada 20 Mei 2020 – melalui Laman web Pentadbiran Bahagian Serian.
Hari ini, 11 April 2015 merupakan hari bersejarah bagi Serian kerana dengan ini saya mengisytiharkan daerah Serian, Tebedu dan daerah kecil Siburan sebagai sebuah Bahagian. Jika kita ada Bahagian Samarahan bagi Melayu, Bahagian Betong dan Kapit (Iban), Bahagian Mukah (Melanau), Bahagian Sarikei dan Sibu (Cina) dan Bahagian Miri serta Limbang (Orang Ulu) maka Serian adalah bahagian yang majoriti Bidayuh," ujar Ketua Menteri Datuk Patinggi, Tan Sri Adenan Satem
- ^ a b c Irfan Setiawan (2020). Kecamatan di Wilayah Perbatasan Negara: Tinjauan Teoritk, Normatif Dan Implementatif (dalam bahasa Indonesia). RTujuh Mediaprinting. m/s. 112. ISBN 9786239565909.
- ^ a b c d e f "Maklumat Demografi & Kemudahan Awam Pejabat Daerah Kecil Tebedu". serian.sarawak.gov.my. Pentadbiran Bahagian Serian. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-07-10. Dicapai pada 20 Disember 2020.
- ^ a b c "Daerah Kecil Tebedu". serian.sarawak.gov.my. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-07-10. Dicapai pada 20 Mei 2020 – melalui Laman web Pentadbiran Bahagian Serian.
- ^ Anex-Antara (2 April 1992). "5,000 Indons visit Malaysia via Entikong". klik.com.my (dalam bahasa Inggeris). New Straits Times. Dicapai pada 12 April 2021 – melalui Klik.com.my.
- ^ Anex-Antara (2 April 1992). "Entikong checkpoint". klik.com.my (dalam bahasa Inggeris). Business Times. Dicapai pada 10 April 2020 – melalui Klik.com.my.
- ^ Pat Foh Chang (1999). Legends & History of Sarawak [Lagenda dan Sejarah Sarawak] (dalam bahasa Inggeris). Chang Pat Foh. ISBN 9789839475074. Didigitalkan pada 5 September 2008 di Google Books.
- ^ a b c d Tidak diketahui. "Bandar Mutiara (Tebedu) yang berpotensi Menjadi Bandar Sempadan Yang Maju". emoss.com.my. Rangkaian Khidmat Awam Negeri Sarawak. Dicapai pada 20 September 2020.
- ^ a b c "Maklumat Am - Tebedu | Daerah Tebedu Bandar Mutiara". darulinsan.pjk.com.my. Pusat Internet Kampung Darul Insan Jaya, Tebedu. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-07-10. Dicapai pada 3 Februari 2020.
- ^ "Taburan Penduduk Mengikut Kawasan Pihak Berkuasa Tempatan dan Mukim 2010". mycensus.gov.my. Jabatan Perangkaan Malaysia. Dicapai pada 2023-12-16.
- ^ a b "MyCendash-Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020". dosm.gov.my. Jabatan Perangkaan Malaysia. Dicapai pada 2023-12-16.
- ^ "Indikator Utama Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020 Pihak Berkuasa Tempatan" (pdf) (dalam bahasa Bahasa Melayu dan Inggeris). Jabatan Perangkaan Malaysia. ISBN 978-967-253-697-0. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 2023-07-24. Dicapai pada 2023-07-24.
- ^ Ralat petik: Tag
<ref>tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama:122 - ^ "New satelite town" [Bandar satelit baharu]. klik.com.my (dalam bahasa Inggeris). Business Times. 21 Februari 1991. Dicapai pada 20 November 2010 – melalui KLIK.com.my.
- ^ Kementerian Pendidikan Malaysia (10 Julai 2020). "Senarai Sekolah Rendah dan Menengah di Malaysia". moe.gov.my. Diarkibkan daripada yang asal (XLXS) pada 10 Februari 2021.CS1 maint: date and year (link) (Data sekolah pada 30 Jun 2020)
- ^ Mutazar Abd Ghani (9 Ogos 1993). "Eratkan hubungan dagang: KM". klik.com.my. Berita Harian. Dicapai pada 2 Januari 2021.
- ^ Bunan Ngawai (8 Ogos 1994). "Tebedu nadi perdagangan sempadan Kalimantan". klik.com.my. Berita Harian. Dicapai pada 2 Januari 2021.
- ^ a b c d Laura Zepner; Pierre Karrasch; Felix Wiemann; Lars Bernard (2020). "ClimateCharts.net – Tebedu". Technical University of Dresden. doi:10.1080/17538947.2020.1829112. Dicapai pada 2021-06-20.
- ^ "Senarai JKKK Daerah Tebedu". serian.sarawak.gov.my. Pentadbiran Bahagian Serian. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-07-10. Dicapai pada 10 Julai 2020.
- ^ "Federal Government Gazette - Notice of Polling Districts and Polling Centres for the Federal Constituencies and State Constituencies of the States of Sarawak [P.U. (B) 502/2015]" (PDF). Attorney General's Chambers of Malaysia. 30 December 2015. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2017-06-12. Dicapai pada 2016-07-12.
Pautan luar
- Pentadbiran Bahagian Serian. Dicapai pada 22 Disember 2020.
