Tamparuli (kawasan negeri) - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

N.14 Tamparuli
Kawasan pilihan raya Sabah
Bahagian pilihan raya negeri
Badan perundangan	Dewan Undangan Negeri Sabah
ADUN	Jahid Jahim; GRS
;
Kawasan pilihan raya diwujudkan	1974
Kali pertama dipertandingkan	1976
Kali terakhir dipertandingkan	2020
Demografi
Pemilih (2020)	16,597
Luas (km²)	289

Tamparuli ialah bahagian pilihan raya negeri di Sabah, Malaysia, yang diwakili di Dewan Undangan Negeri Sabah.^[3] Kawasan ini dimandatkan mengembalikan seorang ahli kepada Dewan Undangan di bawah sistem undi pemenang undi terbanyak.

Sejarah

2016 – kini: Bahagian pilihan raya ini mengandungi daerah mengundi Tenghilan, Rani, Rungus, Rengalis, Topokon, Sawah, Tamparuli, Mengkaladoi, Gayaratau, Kilang Bata dan Telibong.^[2]^[4]

Sejarah perwakilan

Ahli DUN Tamparuli
Sidang	Tahun	Penyandang	Parti
Kawasan diciptakan daripada Sulaman dan Kiulu
Ke-5	1976–1981	James Peter Ongkili	BERJAYA
Ke-6	1981–1983	James Peter Ongkili	BN (BERJAYA)
Ke-6	1983–1985	Clarence Elong Mansul	BN (BERJAYA)
Ke-7	1985–1986	Wilfred Bumburing	PBS
Ke-8	1986–1990
Ke-9	1990–1994
Ke-10	1994–1999
Ke-11	1999–2004	Edward Linggu Bukut
Ke-12	2004–2008	Jahid Jahim	BN (PBS)
Ke-13	2008–2013	Jahid Jahim	BN (PBS)
Ke-14	2013–2016	Wilfred Bumburing	PKR
Ke-14	2016–2018	Wilfred Bumburing	PCS
Ke-15	2018	Jahid Jahim	BN (PBS)
Ke-15	2018–2020		PBS
Ke-16	2020–2022		PBS
Ke-16	2022–kini		GRS (PBS)

Demografi

Peratus pemilih mengikut kaum (2018)

Bumiputera Islam (26.51%)

Bumiputera bukan Islam (61.22%)

Cina (11.47%)

Lain-lain (0.80%)

Menurut pilihan raya negeri Sabah 2018, majoriti pemilih DUN ini Bumiputera Sabah yang bukan beragama Islam.^[3]

Bilangan pemilih mengikut kaum (2018)
Pemilih (%)				Jumlah
Bumiputera Islam	Bumiputera bukan Islam	Cina	Lain-lain	Jumlah
26.51	61.22	11.47	0.80	18,836

Daerah mengundi

Menurut warta yang diperakui pada 13 Mei 2016, bahagian pilihan raya negeri ini dibahagi kepada 11 pusat mengundi.

Daerah mengundi	Kod	Pusat (Lokaliti)
Tenghilan	170/14/01	SMK Tenghilan
Rani	170/14/02	SK Pekan Tenghilan
Rungus	170/14/03	SK Rungus
Rengalis	170/14/04	SK Wangkod
Topokon	170/14/05	SK Topokon
Sawah	170/14/06	SMK Sungai Damit
Tamparuli	170/14/07	SK Pekan Tamparuli
Mengkaladoi	170/14/08	SJK (C) Chung Hwa Tamparuli
Gayaratau	170/14/09	SK Gayaratau
Kilang Bata	170/14/10	SK Pendidikan Khas Kota Kinabalu
Telibong	170/14/11	SK Kauluan

Keputusan pilihan raya

Pilihan raya negeri Sabah 2020
Parti		Calon	Undian	%	∆%
	PBS	Jahid Jahim	6,843
	PKR	Alijus Sipil	3,326
	PCS	Denis Gimpah	1,001
	LDP	Raymond Alfred	337
Jumlah undi sah			11,547	100.0
Jumlah kertas undi ditolak			173
Kertas undi tidak dikembalikan			30	0
Keluar mengundi			11,750	84.93
Pemilih berdaftar			16,597	100.00
Majoriti			3,517
	PBS ambil alih dari BN		Unjuran		N/A
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia^[1]

Pilihan raya negeri Sabah 2018
Parti		Calon	Undian	%
	BN	Jahid Jahim	6,818	44.52
	PKR	Dausil Kundayong	4,738
	PCS	Wilfred Bumburing	2,541
	STAR	Jasmin Dulin	901	5.88
Jumlah undi sah			14,998	100.0
Jumlah kertas undi ditolak			228
Kertas undi tidak dikembalikan			87	0
Keluar mengundi			15,313	81.30
Pemilih berdaftar			18,836	100.00
Majoriti			2,080
	BN kekal		Peralihan
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia^[1]

Pilihan raya negeri Sabah 2013
Parti		Calon	Undian	%
	PKR	Wilfred Bumburing	6,862
	BN	Jahid Jahim	6,479
	STAR	Edward Linggu	589
	SAPP	Stephan Gaimin	185
	Bebas	James Ongkili Jr.	126
Jumlah undi sah			14,241	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			187
Kertas undi tidak dikembalikan			41	0
Keluar mengundi			14,469	83.80
Pemilih berdaftar			17,265
Majoriti			383
	BN kekal		Peralihan	PKR
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia^[5]^[6]

Pilihan raya negeri Sabah 2008
Parti		Calon	Undian	%
	BN	Jahid Jahim	6,568
	PKR	Henry Misun	3,825
	Bebas	Silim bin Yamin	188
Jumlah undi sah			10,581	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			204
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0
Keluar mengundi			10,785	72.32
Jumlah pemilih			14,912	100.00
Majoriti			2,743
	BN kekal		Peralihan
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia<ref"Keputusan Pilihan Raya Umum - Dewan Undangan Negeri". Sistem Pengurusan Maklumat Pilihan Raya Umum. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Dicapai pada 2008. Check date values in: `\|access-date=` (bantuan)</ref>^[6]

Pilihan raya negeri Sabah 2004
Parti		Calon	Undian	%
	BN	Jahid Jahim	6,775
	Bebas	Hannis bin Gimbung	1,017
	PKR	Rosnah '@ Rose Binti Onek	854
	Bebas	Fabian Anuar Mail	515
	BERSEKUTU	Edwin Siagan	478
Jumlah undi sah			9,639	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			229
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0
Keluar mengundi			9,868	67.07
Pemilih berdaftar			14,712	100.00
Majoriti			5,758
	PBS ambil alih		Unjuran
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia^[7]^[6]

Pilihan raya negeri Sabah 1999
Parti		Calon	Undian	%
	PBS	Edward Linggu Bukut	6,125
	BN	Wilfred Mojilip Bumburing	3,939
	BERSEKUTU	Monggoh Orow	475
Jumlah undi sah			10,539	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			64
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0
Keluar mengundi			10,603	78.62
Jumlah pemilih			13,487	100.00
Majoriti			2,186
	PBS kekal		Peralihan
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia^[8]

Pilihan raya negeri Sabah 1994
Parti		Calon	Undian	%
	PBS	Wilfred Mojilip Bumburing	6,347
	BN	Raji Bin Mandaili @ Mohd Raji	1,260
	Bebas	Junaidi Bin Indan @ Junaidi Bin Tun Hamdan	92
Jumlah undi sah			7,699	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			56
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0
Keluar mengundi			7,755	80.30
Jumlah pemilih			9,658
Majoriti			5,087
	PBS kekal		Peralihan
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia^[8]

Pilihan raya negeri Sabah 1990
Parti		Calon	Undian	%
	PBS	Wilfred Mojilip Bumburing	4,971
	PRS	Datuk Dr James Ongkili	748
	USNO	Nori Binte Lumpisau	638
	AKAR	Raji Bin Mandaili	144	2.04
	BERJAYA	Johnny Tanggar	80
Jumlah undi sah			6,581	100.00
Jumlah kertas undi ditolak			67	2.10
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0
Keluar mengundi			6,648	81.93
Jumlah pemilih			8,114
Majoriti			4,223
	PBS kekal		Peralihan
Sumber Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia^[8]

Pilihan raya negeri Sabah 1986
Parti		Calon	Undian	%	∆%
	PBS	Wilfred Bumburing	4,816	76.27	+19.62
	BERJAYA	Johnny Tanggar @ Johnnie	1,393	22.06	-3.06
Jumlah undian sah			6,209	98.34
Jumlah kertas undi ditolak			105	1.66
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0.00
Keluar mengundi			6,314	77.48
Pemilih berdaftar			8,149
Majoriti			3,423
	PBS kekal		Peralihan	+11.34
Sumber "KEPUTUSAN PILIHAN RAYA UMUM DEWAN UNDANGAN NEGERI SABAH BAGI TAHUN 1986".

Pilihan raya negeri Sabah 1985: Tamparuli
Parti		Calon	Undian	%	∆%
	PBS	Wilfred Bumburing	3,222	56.65
	BERJAYA	Johnny Lumpisau	1,429	25.12	-44.63
	USNO	Aziz Giom	809	14.22	-5.58
	BERSEPADU	Milton Buja	145	2.55	T/A
Jumlah undian sah			5,605	98.54
Jumlah kertas undi ditolak			83	1.46
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0.00
Keluar mengundi			5,688	78.30
Pemilih berdaftar			7,264
Majoriti			1,793
	PBS ambil alih dari BERJAYA		Unjuran		N/A

Pilihan raya negeri Sabah 1981
Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BERJAYA	James Peter Ongkili	3,503	69.75	+3.44
	USNO	Amisah Borhan	944	19.80	-9.00
	PASOK	Wilfred Bumburing	441	8.78	N/A
	PUSAKA	Mohamed Abdul Rahman	47	0.94	N/A
Jumlah undian sah			4,935	98.27
Jumlah kertas undi ditolak			87	1.73
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0.00
Keluar mengundi			5,022	81.90
Pemilih berdaftar			6,135
Majoriti			2,559
	BERJAYA kekal		Peralihan	+6.22

Pilihan raya negeri Sabah 1976
Parti		Calon	Undian	%	∆%
	BERJAYA	James Peter Ongkili	2,775	66.31	N/A
	USNO	Jasnie Gindug	1,180	28.20	N/A
	Bebas	Maria Gontuong	151	3.61	N/A
	PPBM	Jemis Arab	25	0.60	N/A
Jumlah undian sah			4,131	98.71
Jumlah kertas undi ditolak			54	1.29
Kertas undi tidak dikembalikan			0	0.00
Keluar mengundi			4,185	83.73
Pengundi berdaftar			4,998
Majoriti			1,595
Kawasan pilihan raya ini baru dicipta.

Nota

Rujukan

^ ^a ^b ^c "Keputusan Terkini DUN N.14". Dashboard SPR. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-10-01. Dicapai pada 13 September 2020.
^ ^a ^b Laporan Kajian Semula Persempadanan Mengenai Syor-Syor Yang Dicadangkan bagi Bahagian-Bahagian Pilihan Raya Persekutuan dan Negeri Di Dalam Negeri Sabah Kali Keenam Tahun 2017 (PDF) (Laporan). Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 13 September 2020. Dicapai pada 2019-10-02.
^ ^a ^b "Sabah 14th General Election Malaysia (GE14 / PRU14)" [Pilihan Raya Umum ke-14 Malaysia Sabah (PRU14)]. The Star (dalam bahasa Inggeris). Petaling Jaya. 23 Mac 2019. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 Mac 2019. Dicapai pada 13 April 2019. (Nota: Di bawah pengepala "Candidates & Results", klik "State".)
^ "Notis Mengenai Daerah Mengundi dan Pusat Mengundi bagi Bahagian-bahagian Pilihan Raya Persekutuan dan Negeri bagi Negeri Sabah" (PDF). Warta Kerajaan Persekutuan Malaysia. 24 September 2019. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 2019-10-11. Dicapai pada 13 September 2020.
^ "Keputusan Pilihan Raya Umum - Dewan Undangan Negeri". Sistem Pengurusan Maklumat Pilihan Raya Umum. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-09-13. Dicapai pada 13 September 2020.
^ ^a ^b ^c Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama undi.info
^ "Keputusan Pilihan Raya Umum - Dewan Undangan Negeri". Sistem Pengurusan Maklumat Pilihan Raya Umum. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Dicapai pada 2004. Check date values in: |access-date= (bantuan)
^ ^a ^b ^c Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama semak

[Dashboard-1] "Keputusan Terkini DUN N.14". Dashboard SPR. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-10-01. Dicapai pada 13 September 2020.

[Laporan-2] Laporan Kajian Semula Persempadanan Mengenai Syor-Syor Yang Dicadangkan bagi Bahagian-Bahagian Pilihan Raya Persekutuan dan Negeri Di Dalam Negeri Sabah Kali Keenam Tahun 2017 (PDF) (Laporan). Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 13 September 2020. Dicapai pada 2019-10-02.

[GE14-3] "Sabah 14th General Election Malaysia (GE14 / PRU14)" [Pilihan Raya Umum ke-14 Malaysia Sabah (PRU14)]. The Star (dalam bahasa Inggeris). Petaling Jaya. 23 Mac 2019. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 Mac 2019. Dicapai pada 13 April 2019. (Nota: Di bawah pengepala "Candidates & Results", klik "State".)

[4] "Notis Mengenai Daerah Mengundi dan Pusat Mengundi bagi Bahagian-bahagian Pilihan Raya Persekutuan dan Negeri bagi Negeri Sabah" (PDF). Warta Kerajaan Persekutuan Malaysia. 24 September 2019. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 2019-10-11. Dicapai pada 13 September 2020.

[5] "Keputusan Pilihan Raya Umum - Dewan Undangan Negeri". Sistem Pengurusan Maklumat Pilihan Raya Umum. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-09-13. Dicapai pada 13 September 2020.

[undi.info-6] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama undi.info

[7] "Keputusan Pilihan Raya Umum - Dewan Undangan Negeri". Sistem Pengurusan Maklumat Pilihan Raya Umum. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Dicapai pada 2004. Check date values in: |access-date= (bantuan)

[semak-8] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama semak

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]