Sultan Johor ialah jawatan warisan dan raja pemerintah negeri Johor di Malaysia. Jawatan ini wujud apabila Kesultanan Johor Lama diasaskan oleh Sultan Alauddin Riayat Shah II pada tahun 1528. Namun, selepas Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 dikuatkuasakan di Alam Melayu melalui Perjanjian 29 Oktober 1830, Johor menjadi negeri bebas dan dikuasai oleh Temenggung Johor yang sebelum ini dikurniakan Johor dan Singapura sebagai kawasan pegangannya pada tahun 1806.
Perjanjian Setia 1855 dan Perjanjian Pahang-Johor 1861 mengukuhkan dan mengabsahkan kedudukan Temenggung Johor sebagai Pemerintah Johor lalu menandakan bermulanya era Johor Moden. Pada tahun 1868, jawatan Temenggung Johor dimansuhkan dan digantikan dengan jawatan Maharaja Johor dengan perkenan Kesultanan Riau-Lingga yang merupakan kesinambungan Kesultanan Johor Lama. Melalui Perjanjian Inggeris-Johor 1885, jawatan Maharaja Johor dimansuhkan dan digantikan dengan jawatan Sultan Johor yang kemudian diisytiharkan penggunaannya ke seluruh Johor pada tahun 1886 lalu menandakan bermulanya Kesultanan Johor Moden.
Dalam sejarah Johor, Johor telah melalui dua era iaitu Johor Lama (1528 – 1830) dan Johor Moden (1855 – kini). Juga, terdapat tiga wangsa yang pernah memerintah Johor iaitu Wangsa Melaka-Johor (1528 – 1699 dan 1718 – 1722), Wangsa Bendahara (1699 – 1718 dan 1722 – 1830) dan Wangsa Temenggung (1855 – kini). Kini, Johor diperintah oleh Sultan Ibrahim ibni Sultan Iskandar daripada Wangsa Temenggung.
Kesultanan Johor Lama (1528–1830)
Wangsa Melaka-Johor (1528–1699)
No. | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Pewarisan | Pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Sultan Alauddin Riayat Shah II سلطان علاءالدین رعاية شاه (Raja Ali @ Raja Alauddin @ Raja Kechil Besar) |
1528 – 1564 (kira-kira 36 tahun) |
1513 – 1564 (sekitar umur 51 tahun) |
Pengasas Kesultanan Johor Lama |
|
| |||
2 | Sultan Muzaffar Shah II سلطان مظفر شاه (Raja Muzaffar) |
1564 – 1570 (kira-kira 6 tahun) |
1546 – 1570 (sekitar umur 24 tahun) |
Anakanda Sultan Alauddin Riayat Shah II | Seluyut (1564 – 1570) |
| |||
3 | Sultan Abdul Jalil Shah I سلطان عبد الجليل شاه (Raja Abdul Jalil) |
1570 – 1571 (kira-kira kurang daripada 1 tahun) |
1562 – 1571 (sekitar umur 9 tahun) |
Anakanda saudara Sultan Muzaffar Shah II | Seluyut (1570 – 1571) |
| |||
4 | Sultan Ali Jalla Abdul Jalil Shah II سلطان علي جلا عبد الجليل شاه (Raja Umar) |
1571 – 1597 (kira-kira 26 tahun) |
? – 1597 | Ayahanda Sultan Abdul Jalil Shah I |
|
| |||
5 | Sultan Alauddin Riayat Shah III سلطان علاءالدین رعاية شاه (Raja Mansur) |
1597 – 1615 (kira-kira 18 tahun) |
? – 1615 | Anakanda Sultan Ali Jalla Abdul Jalil Shah II | Batu Sawar (1597 – 1615) |
| |||
6 | Sultan Abdullah Ma'ayat Shah سلطان عبدﷲ معيات شاه (Raja Abdullah @ Raja Bongsu @ Raja Seberang @ Raja di Hilir @ Yang di-Pertuan di Hilir) |
1615 – 1623 (kira-kira 8 tahun) |
1571 – 1623 (sekitar umur 52 tahun) |
Adinda tiri (saudara lelaki seibu) Sultan Alauddin Riayat Shah III |
|
| |||
Raja Bujang diangkat menjadi Sultan Johor dan diangkat semula menjadi Sultan Pahang lalu kedua-dua takhta Kesultanan Johor dan Pahang disatukan | |||||||||
7 | Sultan Abdul Jalil Shah III سلطان عبد الجليل شاه (Raja Bujang) |
1623 – 22 November 1677 (kira-kira 54 tahun) |
1590 – 22 November 1677 (sekitar umur 87 tahun) |
Anakanda saudara Sultan Abdullah Ma'ayat Shah |
|
| |||
8 | Sultan Ibrahim Shah سلطان إبراهيم شاه (Raja Ibrahim) |
22 November 1677 – 16 Februari 1685 (7 tahun, 2 bulan dan 25 hari) |
? – 16 Februari 1685 | Anakanda sepupu (first cousin once removed) Sultan Abdul Jalil Shah III |
| ||||
9 | Sultan Mahmud Shah II سلطان محمود شاه (Raja Mahmud) |
16 Februari 1685 – 3 September 1699 (14 tahun, 6 bulan dan 18 hari) |
1675 – 3 September 1699 (sekitar umur 24 tahun) |
Anakanda Sultan Ibrahim Shah |
|
| |||
Bendahara Tun Abdul Jalil diangkat menjadi Sultan Johor-Pahang lalu berakhirnya era Wangsa Melaka-Johor dan bermulanya era Wangsa Bendahara |
Wangsa Bendahara (1699–1718)
No. | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Pewarisan | Pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
10 | Sultan Abdul Jalil Riayat Shah IV سلطان عبد الجليل رعاية شاه (Tun Abdul Jalil) |
3 September 1699 – 21 Mac 1718 (18 tahun, 6 bulan dan 18 hari) |
? – 21 November 1721 | Diangkat menjadi Sultan Johor-Pahang kerana Sultan Mahmud Shah II tidak mempunyai waris untuk mewarisi takhta |
|
| |||
Raja Kechil, yang mengaku sebagai waris Sultan Mahmud Shah II, menyerang dan menawan Johor lalu Wangsa Melaka-Johor kembali memerintah |
Wangsa Melaka-Johor (1718–1722)
No. | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Pewarisan | Pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
11 | Sultan Abdul Jalil Rahmat Shah سلطان عبد الجليل رحمة شاه (Raja Kechil) |
21 Mac 1718 – 4 Oktober 1722 (4 tahun, 6 bulan dan 13 hari) |
1699 – 1746 (sekitar umur 47 tahun) |
Diangkat menjadi Sultan Johor-Pahang selepas menyerang Johor dan mengalahkan Sultan Abdul Jalil Riayat Shah IV |
|
| |||
Raja Sulaiman menyerang dan menawan Johor dengan bantuan Opu Bugis Daeng Lima Bersaudara lalu Wangsa Bendahara kembali memerintah |
Wangsa Bendahara (1722–1830)
No. | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Pewarisan | Pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
12 | Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah سلطان سليمان بدر العالم شاه (Raja Sulaiman) |
4 Oktober 1722 – 20 Ogos 1760 (37 tahun, 10 bulan dan 16 hari) |
11 November 1699 – 20 Ogos 1760 (umur 60) |
Diangkat menjadi Sultan Johor-Pahang selepas menyerang Riau dan mengalahkan Sultan Abdul Jalil Rahmat Shah dengan bantuan Opu Bugis Daeng Lima Bersaudara | Riau (1722 – 1760) |
| |||
13 | Sultan Abdul Jalil Muazzam Shah V سلطان عبد الجليل معظم شاه (Raja Abdul Jalil @ Raja di Baroh) |
20 Ogos 1760 – 29 Januari 1761 (5 bulan dan 9 hari) |
11 Mac 1738 – 29 Januari 1761 (umur 22) |
Anakanda Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah | Riau (1760 – 1761) |
| |||
14 | Sultan Ahmad Riayat Shah سلطان أحمد رعاية شاه (Raja Ahmad) |
29 Januari 1761 – 1761 (kira-kira kurang daripada 1 tahun) |
1752 – 1761 (sekitar umur 9 tahun) |
Anakanda Sultan Abdul Jalil Muazzam Shah V | Riau (1761 – 1761) |
| |||
15 | Sultan Mahmud Riayat Shah III سلطان محمود رعاية شاه (Raja Mahmud) |
1761 – 12 Januari 1812 (kira-kira 51 tahun) |
24 Mac 1756 – 12 Januari 1812 (umur 55) |
Adinda Sultan Ahmad Riayat Shah |
| ||||
16 | Sultan Abdul Rahman Muazzam Shah سلطان عبدالرحمن معظم شاه (Tengku Abdul Rahman) |
12 Januari 1812 – 29 Oktober 1830 (18 tahun, 9 bulan dan 17 hari) |
1780 – 9 Ogos 1832 (sekitar umur 52 tahun) |
Anakanda Sultan Mahmud Riayat Shah III | Lingga (1812 – 1830) |
| |||
Kesultanan Johor Lama berakhir pada tahun 1830 selepas Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 dikuatkuasakan di Alam Melayu melalui Perjanjian 29 Oktober 1830 lalu wujudnya Kesultanan Riau-Lingga manakala Johor dan Pahang menjadi negeri bebas |
Sultan Johor yang tidak diiktiraf oleh Bendahara dan para pembesar Melayu yang lain
No. | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Pewarisan | Pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(17) | Sultan Hussein Muhammad Shah سلطان حسين محمد شاه (Tengku Hussein @ Tengku Long) |
6 Februari 1819 – 5 September 1835 (16 tahun, 6 bulan dan 30 hari) |
1776 – 5 September 1835 (sekitar umur 59 tahun) |
Diangkat menjadi Sultan Johor melalui Perjanjian 6 Februari 1819 yang membawa kepada penubuhan Singapura moden | Kampong Gelam, Singapura (1819 – 1835) |
| |||
(18) | Sultan Ali Iskandar Shah سلطان علي إسکندر شاه (Tengku Ali) |
5 September 1835 – 20 Jun 1877 (41 tahun, 9 bulan dan 15 hari) |
1824 – 20 Jun 1877 (sekitar umur 53 tahun) |
Anakanda Sultan Hussein Muhammad Shah |
|
| |||
Perjanjian Setia 1855 menandakan bermulanya era Johor moden yang diperintah oleh Wangsa Temenggung manakala Wangsa Bendahara benar-benar berakhir apabila Sultan Ali Iskandar Shah mangkat pada tahun 1877 |
Sultan Riau-Lingga yang masih diiktiraf sebagai Sultan Johor-Pahang oleh Bendahara dan para pembesar Melayu yang lain
No. | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Pewarisan | Pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(16) | Sultan Abdul Rahman Muazzam Shah سلطان عبدالرحمن معظم شاه (Tengku Abdul Rahman) |
29 Oktober 1830 – 9 Ogos 1832 (1 tahun, 9 bulan dan 11 hari) |
1780 – 9 Ogos 1832 (sekitar umur 52 tahun) |
Anakanda Sultan Mahmud Riayat Shah III | Lingga (1830 – 1832) |
| |||
(17) | Sultan Muhammad II Muazzam Shah سلطان محمد معظم شاه (Tengku Muhammad) |
9 Ogos 1832 – 1835 (kira-kira 3 tahun) |
1803 – 20 Julai 1841 (sekitar umur 38 tahun) |
Anakanda Sultan Abdul Rahman Muazzam Shah | Lingga (1832 – 1835) |
| |||
(18) | Sultan Mahmud IV Muzaffar Shah سلطان محمود مظفر شاه (Tengku Mahmud) |
1835 – 7 Oktober 1857 (kira-kira 22 tahun) |
1823 – 10 Julai 1864 (sekitar umur 41 tahun) |
Anakanda Sultan Muhammad II Muazzam Shah | Lingga (1835 – 1857) |
| |||
Sultan Sulaiman II Badrul Alam Shah mengakui ketuanan Belanda ke atas Kesultanan Riau-Lingga melalui Perjanjian 1 Disember 1857 lalu menyebabkan baginda tidak diiktiraf sebagai Sultan Johor-Pahang oleh Bendahara Tun Mutahir |
Negeri Johor Moden (Wangsa Temenggung) (1855–kini)
Kerajaan Temenggung Johor (1855–1868)
No. | Potret | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Ibu negeri dan pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ![]() |
Temenggung Tun Daeng Ibrahim تمڠݢوڠ تون داءيڠ إبراهيم (Tun Ibrahim Iskandar) |
10 Mac 1855 – 31 Januari 1862 (6 tahun, 10 bulan dan 21 hari) |
8 Disember 1810 – 31 Januari 1862 (umur 51) |
|
| |||
2 | ![]() |
Temenggung Tun Abu Bakar تمڠݢوڠ تون أبو بکر (Tun Abu Bakar) |
31 Januari 1862 – 30 Jun 1868 (6 tahun, 4 bulan dan 30 hari) |
3 Februari 1833 – 4 Jun 1895 (umur 62) |
Johor Bahru (1862 – 1868) |
| |||
Temenggung Tun Abu Bakar mengisytiharkan penggunaan gelaran Maharaja lalu Kerajaan Temenggung Johor bertukar kepada Kerajaan Maharaja Johor |
Kerajaan Maharaja Johor (1868–1886)
No. | Potret | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Ibu negeri dan pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ![]() |
Maharaja Abu Bakar مهاراج أبو بکر (Tun Abu Bakar) |
30 Jun 1868 – 13 Februari 1886 (17 tahun, 7 bulan dan 14 hari) |
3 Februari 1833 – 4 Jun 1895 (umur 62) |
Johor Bahru (1868 – 1886) |
| |||
Maharaja Abu Bakar mengisytiharkan penggunaan gelaran Sultan lalu Kerajaan Maharaja Johor bertukar kepada Kesultanan Johor Moden |
Kesultanan Johor Moden (1886–kini)
No. | Potret | Nama | Tempoh pemerintahan | Tarikh keputeraan dan kemangkatan | Ibu negeri dan pusat pemerintahan | Nota | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ![]() |
Sultan Abu Bakar سلطان أبو بکر (Tun Abu Bakar) |
13 Februari 1886 – 4 Jun 1895 (9 tahun, 3 bulan dan 22 hari) |
3 Februari 1833 – 4 Jun 1895 (umur 62) |
Johor Bahru (1886 – 1895) |
| |||
2 | ![]() |
Sultan Ibrahim Al-Masyhur سلطان إبراهيم المشهور (Tunku Ibrahim Iskandar) |
7 September 1895 – 8 Mei 1959 (63 tahun, 8 bulan dan 1 hari) |
17 September 1873 – 8 Mei 1959 (umur 85) |
Johor Bahru (1895 – 1959) |
| |||
Johor menyertai Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948 dan kemudian mencapai kemerdekaan pada tahun 1957 | |||||||||
3 | ![]() |
Sultan Ismail Al-Khalidi سلطان إسماعيل الخالدي (Tunku Ismail) |
8 Mei 1959 – 10 Mei 1981 (22 tahun dan 2 hari) |
28 Oktober 1894 – 10 Mei 1981 (umur 86) |
Johor Bahru (1959 – 1981) |
| |||
4 | ![]() |
Sultan Iskandar Al-Haj سلطان إسکندر الحج (Tunku Mahmud Iskandar) |
11 Mei 1981 – 22 Januari 2010 (28 tahun, 8 bulan dan 11 hari) |
8 April 1932 – 22 Januari 2010 (umur 77) |
|
| |||
5 | ![]() |
Sultan Ibrahim سلطان إبراهيم (Tunku Ibrahim Ismail) |
23 Januari 2010 – kini (15 tahun, 7 bulan dan 10 hari) |
22 November 1958 – kini (umur 66 tahun, 9 bulan dan 11 hari) |
|
|
Garis masa Sultan dan Pemerintah Johor

Sultan dan Pemerintah Johor yang paling lama memerintah
Kedudukan | Sultan dan Pemerintah | Tempoh pemerintahan | Memerintah | Maklumat | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Potret | Nama | Mula | Tamat | Wangsa | Kesultanan | ||
1 | ![]() |
Sultan Ibrahim Al-Masyhur سلطان إبراهيم المشهور (Tunku Ibrahim Iskandar) |
63 tahun | 1895 | 1959 | Temenggung | Johor Moden |
2 | ![]() |
Sultan Abdul Jalil Shah III سلطان عبد الجليل شاه (Raja Bujang) |
54 tahun | 1623 | 1677 | Melaka-Johor | Johor Lama |
3 | ![]() |
Sultan Mahmud Riayat Shah III سلطان محمود رعاية شاه (Raja Mahmud) |
51 tahun | 1761 | 1812 | Bendahara | Johor Lama |
4 | ![]() |
Sultan Ali Iskandar Shah سلطان علي إسکندر شاه (Tengku Ali) |
41 tahun | 1835 | 1877 | Bendahara | Johor Lama |
5 | ![]() |
Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah سلطان سليمان بدر العالم شاه (Raja Sulaiman) |
37 tahun | 1722 | 1760 | Bendahara | Johor Lama |
6 | ![]() |
Sultan Alauddin Riayat Shah II سلطان علاءالدین رعاية شاه (Raja Ali @ Raja Alauddin @ Raja Kechil Besar) |
36 tahun | 1528 | 1564 | Melaka-Johor | Johor Lama |
7 | ![]() |
Sultan Abu Bakar سلطان أبو بکر (Tun Abu Bakar) |
33 tahun | 1862 | 1895 | Temenggung | Johor Moden |
8 | ![]() |
Sultan Iskandar Al-Haj سلطان إسکندر الحج (Tunku Mahmud Iskandar) |
28 tahun | 1981 | 2010 | Temenggung | Johor Moden |
9 | ![]() |
Sultan Ali Jalla Abdul Jalil Shah II سلطان علي جلا عبد الجليل شاه (Raja Umar) |
26 tahun | 1571 | 1597 | Melaka-Johor | Johor Lama |
10 | ![]() |
Sultan Ismail Al-Khalidi سلطان إسماعيل الخالدي (Tunku Ismail) |
22 tahun | 1959 | 1981 | Temenggung | Johor Moden |
Salasilah keluarga Sultan dan Pemerintah Johor
Wangsa Melaka-Johor
Wangsa Melaka-Johor | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Wangsa Bendahara
Wangsa Bendahara | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Wangsa Temenggung
Wangsa Temenggung | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Lihat juga
- Sultan Johor
- Kesultanan Melayu Melaka
- Kesultanan Johor Lama
- Wangsa Bendahara
- Temenggung Johor
- Perjanjian 29 Oktober 1830
- Perjanjian Setia 1855
- Perjanjian Pahang-Johor 1861
- Kesultanan Riau-Lingga
- Johor
- Persekutuan Tanah Melayu
- Malaysia
Rujukan
- Buyong Adil (2020). Sejarah Johor: Edisi Semakan. Dewan Bahasa dan Pustaka. ISBN 9789834922405.
- R.O. Winstedt (2020). A History of Johore 1365-1895 (re-edited version). Silverfish Books Sdn Bhd. ISBN 9789672438076.
- Suzana Haji Othman (2018). Sejarah Pergolakan dan Pergelutan Bendahara Johor-Pahang 1613-1863. Dewan Bahasa dan Pustaka. ISBN 9789834611538.
- Tun Ahmad Sarji bin Abdul Hamid (2011). The Encyclopedia of Malaysia : Volume 16, The Rulers of Malaysia. Archipelago Press. ISBN 9789813018549.
- Zakiah Hanum (2004). Asal Usul Negeri-Negeri Malaysia. Times Editions-Marshall Cavendish. ISBN 9812326081.
Nota kaki
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 69
- ^ Yusoff Iskandar & Aruna Gopinath 1992, halaman 370
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 70
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 71
- ^ Trocki 2007, halaman 22
- ^ Buyong Adil 1980, halaman 139
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 71
- ^ Buyong Adil 1980, halaman 141
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 70
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 72
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 72
- ^ Trocki 2007, halaman 22