Senarai kubah terbesar di dunia

Pantheon di Rome. Menjadi kubah terbesar di dunia selama lebih 1600 tahun.

Kubah merupakan antara unsur seni bina yang selalu digunakan. Ia berbentuk seperti separuh sfera, atau seperti kon yang permukaannya melengkung keluar. Terdapat juga bentuk "kubah piring" (kerana puncak yang rendah dan dasar yang besar) dan "kubah bawang" (kerana hampir menyerupai bentuk bawang).

Dalam rencana ini, kubah disenaraikan mengikut tiga kategori. Ukuranyang digunakan dalam setiap kategori ialah diameter keratan rentas terbesar kubah itu.

Dimensi masa: Kubah terbesar dalam sejarah
Dimensi geografi: Kubah terbesar mengikut benua
Dimensi binaan: Kubah terbesar mengikut struktur

Senarai kubah terbesar di dunia dalam sejarah

Berikut merupakan senarai kubah yang memgang rekod sebagai kubah terbesar di dunia dalam sejarah.^[1]

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
1250 SM – Abad ke-1 SM	14.5 m	Perbendaharaan Atreus	Mycenae, Greece	Bandar Mycenae	1300-1250 BC	Kubah sangga
1 SM – 128 M	21.5 m	Kuil Mercury (Baiae)	Baiae, Itali	Empayar Rom	1 SM	Kubah konkrit
128 – 1881	43.4 m	Pantheon	Rome, Itali	Empayar Rom	128	Kubah konkrit tidak bertetulang terbesar
1881 - 1902	44.2 m	Hospital Diraja Devonshire	Buxton, UK		1881	Diubah dari kandang kuda kepada hospital. Arkitek Robert Rippon Duke
1902 – 1913	59.45 m	Hotel West Baden Springs	West Baden, Indiana, A.S.	Lee Wiley Sinclair	1902	Kubah kaca dan besi. Arkitek Harrison Albright
1913 – 1930	65.0 m	Dewan Centennial	Breslau, Poland	Deutsches Reich	1913	Kubah konkrit. Arkitek Max Berg
1930 – 1944	65.8 m	Dewan Pasar Leipzig	Leipzig, Jerman	Deutsches Reich	1930	Kubah konkrit. Arkitek Franz Dischinger
1944 – 1957	71.0 m	Kubu V-2 La Coupole	Wizernes, Perancis	Jerman Nazi	1944	Kubah konkrit, 5 m tebal
1957 - 1965	109 m	Dewan 1 - Belgrade Fair	Belgrade, Serbia	Belgrade Fair	1957	Kubah konkrit terbesar di dunia.
1965 - 1992	216.4 m ^{[perlu rujukan]}	Astrodome Reliant	Houston, Texas, A.S.	H.A. Lott, Inc.	1965	Kubah stadium pertama di dunia
1992 – 1998	256.0 m	Kubah Georgia	Atlanta, Georgia, A.S.	Pihak Berkuasa Pusat Kongres Dunia Georgia	1992	Kubah disokong kabel
1998 – sekarang	365.0 m	The O2 (asalnya Kubah Milenium)	London, United Kingdom	English Partnerships	1999	Kubah disokong kabel

Mengikut benua

Di bawah adalah senarai kubah terbesar mengikut Benua.

Eropah

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
1250 SM – Abad ke-1 SM	14.5 m^[2]	Perbendaharaan Atreus	Mycenae, Greece	Bandar Mycenae	1300-1250 SM	Kubah sangga
Abad ke-1 SM - 128 M	21.5 m^[3]	Kuil Mercury	Baiae, Itali	Empayar Rom	Abad 1 SM	Kubah konkrit
128 - 1881	43.4 m^[3]	Pantheon	Rom, Itali	Empayar Rom	128	Kubah konkrit tidak bertetulang terbesar
1881 - 1913	44.2 m^[4] or 46.9 m^[5]	Hospital Diraja Devonshire	Buxton, UK		1881	Diubah dari kandang kuda kepada hospital. Rangka besi disalut sabak. Arkitek Robert Rippon Duke
1913 - 1930	65.0 m^[6]	Dewan Centennial	Breslau, Poland	Deutsches Reich	1913	Kubah konkrit bertetulang. Arkitek Max Berg
1930 - 1944	65.8 m^[7]	Dewan Pasar Leipzig	Leipzig, Jerman	Deutsches Reich	1930	Kubah konkrit bertetulang. Arkitek Franz Dischinger
1944 - 1957	71.0 m^[8]	Kubu V2 La Coupole	Wizernes, Perancis	Jerman Nazi	1944	Kubah konkrit bertetulang, 5m tebal
1957 - 1998	109 m ^[9]	Dewan Pesta 1 Belgrade	Belgrade, Serbia	Belgrade Fair	1957	Kubah konkrit prategasan terbesar.
1998 – kini	365.0 m^[10]	The O2 (asalnya Kubah Milenium)	London, United Kingdom	English Partnerships	1999	Kubah disokong kabel

Amerika Utara

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap dibina	Komen
1864 - 1902	29.0 m^[11]	Kapitol	Washington, D.C., A.S.	A.S.	1864	Arkitek Thomas Walter
1902 - 1965	61.0 m^[12]	Hotel West Baden Springs	West Baden, Indiana, A.S.	Lee Wiley Sinclair	1902	Arkitek Harrison Albright
1965 - 1992	216.4 m ^{[perlu rujukan]}	Astrodome Reliant	Houston, Texas, A.S.	H.A. Lott, Inc.		Stadium sukan berkubah pertama di dunia
1992 – kini	256.0 m^[13]	Kubah Georgia	Atlanta, Georgia, A.S.	Pihak Berkuasa Pusat Kongres Dunia Georgia	1992	Kubah disokong kabel

Amerika Selatan

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap dibina	Komen

Afrika

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap dibina	Komen
	140.0 m^[14]	Kubah Coca-Cola	Johannesburg, Afrika Selatan

Asia

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap dibina	Komen
691 - 1659	20.37 m	Kubah Al-Sakhrah	Baitulmaqdis, Palestin	Khilafah Umaiyah	691	Bangunan monumen pertama Islam, dibina mengikut ciri-ciri senibina Byzantin.
1659 - 1960	37.9 m	Gol Gumbaz	Bijapur, India	Kesultanan Bijapur	1659	Makam Muhammad Adil Shah II (1627-57) dari Dinasti Adil Shah, Kesultanan Bijapur.
1960 - kini	108 m	Coliseum Araneta	Quezon City, Metro Manila, Filipina	J. Amado Araneta	1960	Juga dikenali sebagai Kubah Besar, ia dibuka sebagai gelanggang dalam terbesar di dunia pada 1960.

Australia

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap dibina	Komen

Mengikut struktur

Berikut adalah senarai bangunan yang memegang rekod kubah terbesar dari segi strukturnya.^[1]

Batu

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
1250 SM - kini	14.5 m^[15]	Perbendaharaan Atreus	Mycenae, Greece	Negara Kota Mycenae	1300-1250 SM	Kubah sangga

Keluli

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
1902-1913	61 m	Hotel West Baden Springs	West Baden, Indiana A.S.	Lee Wiley Sinclair	1902	Dibina dengan keluli dan kaca

Konkrit

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
Kurun 1 SM - 128 M	21.5 m^[3]	Kuil Mercury	Baiae, Itali	Empayar Rom	Kurun 1 SM	Kubah konkrit
128 - kini	43.4 m^[3]	Pantheon	Rom, Itali	Empayar Rom	128	Kubah konkrit padu tak diperkuat terbesar di dunia

Bata

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
563-1436	31.5 m	Hagia Sophia	Istanbul, Turkey	Empayar Byzantin	563	Singgah kubah pertama dalam sejarah. Disiapkan pertama kali pada 537, dibina semula selepas gempa bumi pada tahun 563. Arkitek adalah Anthemius dari Tralles dan Isidore dari Miletus.
1436 - 1969	42-45 m^[16]	The Duomo	Florence, Itali	Negara Kota Florence	1436	Struktur kubah berkembar pertama di Eropah
1969 - kini	72 m	Masjid e Tooba	Karachi, Pakistan	Persatuan Perumahan Pertahanan, Karachi	1969

Kubah tersergam teguh terbesar

Besi tuang

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
1864 - kini	29.0 m^[11]	Kubah Kapitol Amerika Syarikat	Washington, D.C., A.S.	A.S.	1864	Arkitek Thomas Walter

Konkrit bertetulang

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
1913 - 1930	65.0 m^[6]	Dewan Centennial	Breslau, Poland	Deutsches Reich	1913	Kubah konkrit diperkuat. Arkitek Max Berg
1930 - 1944	65.8 m^[7]	Dewan Pasar Leipzig	Leipzig, Jerman	Deutsches Reich	1930	Kubah konkrit diperkuat. Arkitek Franz Dischinger
1944 - kini	71.0 m^[8]	Kubu V2 La Coupole	Wizernes, Perancis	Nazi Jerman	1944	Kubah konkrit diperkuat, 5 m tebal

Kayu

Tempoh rekod	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Siap pada	Komen
1977 - 1983	153.0 m	Walkup Skydome	Flagstaff, Arizona, A.S.	Universiti Utara Arizona	1977	Kubah Geodesic
1983 - 1991	161.5 m ^{[perlu rujukan]}^{(→Kubah Tacoma)}	Kubah Tacoma	Tacoma, Washington, A.S.	City of Tacoma, WA	1983	Kubah Geodesic
1991 - kini	163.4 m ^{[perlu rujukan]}^{(→Kubah Superior)}	Kubah Superior	Marquette, Michigan, A.S.	Negeri Michigan/Universiti Utara Michigan	1991	Kubah Geodesic

Kubah besar terkenal

Berikut merupakan senarai kubah terbesar yang dianggap penting untuk pelbagai sebab.^[1]

Siap pada	Diameter	Nama	Lokasi	Pembina	Komen
1227	21.0 m long 16.9 m wide^[17]	Basilika St. Gereon	Cologne, Jerman	Bishop atau kota?	Bentuk bujur, kubah kebaratan terbesar yang dibina antara Hagia Sophia dan Duomo
1405	18.2 m	Makam Khoja Ahmed Yasavi	Türkistan, Kazakhstan	Tamerlane	Kubah berkembar
1557	27.2 m	Masjid Suleiman	Istanbul, Turkey	Empayar Ottoman	Arkitek Sinan
1575	31.2 m^[18]	Masjid Selimiye	Edirne, Turki	Empayar Ottoman	Arkitek Sinan
1590	42.3 m	Basilika St. Peter	Rom, Kota Vatican	The Holy See	Kubah berkembar
1641	17.7 m^[19]	Taj Mahal	Agra, India	Empayar Mughal
1710	30.8 m^[20]	Katheral St. Paul	London, England	Christopher Wren	Kubah berganda, dua kubah dipisahkan oleh di atas kubah dalam yang mana memberi sokongan kepada kubah luar.
1781	36.0m^[21]	Gereja St. Blaise	St. Blaise, Jerman	Pierre Michel d'Ixnard	Kubag ketiga lebar di Eropah pada masa pembinaannya.^[21]
1871	45.0 m^[22]	Kubah Mosta	Mosta, Malta	George Grongnet de Vassé	Kubah tanpa sokongan ketiga terbesar di dunia.
1894	31.0m^[23]	Kubah Marble	Copenhagen, Denmark	Frederick V	Dibina daripada tahun 1749 sehingga 1894 oleh tiga arkitek yang berlainan, tiada kerja-kerja pembinaan dilakukan pada tahun 1770 sehingga 1877.
1960	108 m	Coliseum Araneta	Quezon City, Filipina	J. Amado Araneta	Juga dikenali sebagai Kubah Besar, ia dibuka sebagai tempat tertutup terbesar di dunia pada tahun 1960.
1988	170 ka (diameter) and ?? (tinggi)	Masjid Sultan Salahuddin Abdul Aziz Shah	Shah Alam, Selangor, Malaysia		Kubah masjid terbesar di Malaysia, masjid kedua terbesar di Asia Tenggara, juga dikenali sebagai Masjid Biru, menara masjid ini setinggi 460 kaki telah tersenarai dalam Rekod Dunia Guinness mempunyai menara masjid tertinggi di dunia sehinggalah gelaran itu diambil Masjid Sultan Hassan II di Casablanca.

Bahagian dalam Hotel West Baden Springs yang dibina daripada keluli dan kaca pada tahun 1902
Masjid Sultan Salahuddin Abdul Aziz, Shah Alam, Selangor, Malaysia.

Rujukan

^ ^a ^b ^c Jika anda ingin menambah kubah lain, sila nyatakan sumber anda.
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Structurae.de: Perbendaharaan Atreus
^ ^a ^b ^c ^d Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama R. Mark and P. Hutchinson
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Visit Buxton
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama E. P. Copp 385-386
^ ^a ^b UNESCO World Heritage: Centennial Hall in Breslau
^ ^a ^b Leipzig Market Hall di Structurae
^ ^a ^b Inventaire général des monuments et des richesses artistiques de la France: Schotterwerk Nord West (SNW): Base V2 Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "La Coupole" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza
^ "Belgrade Fair - Hall 1" [1]
^ Millennium Dome in London Lebih lanjut
^ ^a ^b H. Hagedann & Ch. Plato: Kuppeln historisch
^ Curtis, Wayne (2007), "Back home in Indiana", Preservation, 59 (3), m/s. 40–47
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Georgia Dome
^ Kubah Coca-Cola: Dimensions of Coca-Cola Dome
^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Structurae.de: Treasury of Atreus
^ Angka-angka berubah. archINFORM gives a 45 m wide tambour, while Santa Maria del Fiore di Structurae gives a 43 m diameter of the cupola, others as little as 42 m.
^ Werner Schäfke: Kölns romanische Kirchen. Architektur, Ausstattung, Geschichte. Köln, 1985, 5. ed. 288 pp., p.100&118, ISBN 3-7701-1360-8
^ Selimiye Mosque di Structurae
^ Taj Mahal di Structurae
^ R. Mark and P. Hutchinson, "On the Structure of the Roman Pantheon", Art Bulletin 68, March 1986, p.34
^ ^a ^b "Dom St. Blasius Website" (dalam bahasa German).CS1 maint: unrecognized language (link)
^ Chevron Air Holidays: Mosta
^ Marmorkirken.dk: Marble Church

[sources-1] Jika anda ingin menambah kubah lain, sila nyatakan sumber anda.

[Structurae.de:_Perbendaharaan_Atreus-2] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Structurae.de: Perbendaharaan Atreus

[R._Mark_and_P._Hutchinson-3] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama R. Mark and P. Hutchinson

[Visit_Buxton-4] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Visit Buxton

[E._P._Copp_385-386-5] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama E. P. Copp 385-386

[Jahrhunderthalle-6] UNESCO World Heritage: Centennial Hall in Breslau

[Structurae.de:_Großmarkthalle_Leipzig-7] Leipzig Market Hall di Structurae

[La_Coupole-8] Inventaire général des monuments et des richesses artistiques de la France: Schotterwerk Nord West (SNW): Base V2 Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "La Coupole" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza

[9] "Belgrade Fair - Hall 1" [1]

[Millenuim1-10] Millennium Dome in London Lebih lanjut

[Kapitol-11] H. Hagedann & Ch. Plato: Kuppeln historisch

[West_Baden_Dome-12] Curtis, Wayne (2007), "Back home in Indiana", Preservation, 59 (3), m/s. 40–47

[Georgia_Dome-13] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Georgia Dome

[14] Kubah Coca-Cola: Dimensions of Coca-Cola Dome

[Structurae.de:_Treasury_of_Atreus-15] Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Structurae.de: Treasury of Atreus

[16] Angka-angka berubah. archINFORM gives a 45 m wide tambour, while Santa Maria del Fiore di Structurae gives a 43 m diameter of the cupola, others as little as 42 m.

[17] Werner Schäfke: Kölns romanische Kirchen. Architektur, Ausstattung, Geschichte. Köln, 1985, 5. ed. 288 pp., p.100&118, ISBN 3-7701-1360-8

[18] Selimiye Mosque di Structurae

[19] Taj Mahal di Structurae

[20] R. Mark and P. Hutchinson, "On the Structure of the Roman Pantheon", Art Bulletin 68, March 1986, p.34

[Dom_St._Blasius_Website-21] "Dom St. Blasius Website" (dalam bahasa German).CS1 maint: unrecognized language (link)

[22] Chevron Air Holidays: Mosta

[23] Marmorkirken.dk: Marble Church

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]