Vatikan - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

Negara Bandar Vatikan
*Città del Vaticano*
Negara Bandar Vatikan; Città del Vaticano
Bendera	Jata
	Lagu kebangsaan: Inno e Marcia Pontificale
Ibu negara dan bandar terbesar	Kota Vatikan
Bahasa rasmi	Bahasa Latin, Itali, Perancis, Jerman
Kerajaan	Monarki Teokrasi
• Ketua Negara	Paus Franciscus
• Setiausaha Negara	Kardinal Pietro Parolin
• Gabenor Jeneral	Biskop Agung Giovanni Lajolo
Kemerdekaan
• Perjanjian Lateran	11 Februari 1929
Populasi
• Perkiraan 2019	1126 (229)
KDNK (PPP)	2019
• Jumlah	$78.23 juta (229)
• Per kapita	69,476 (8)
Mata wang	Euro (€)2 ; (EUR)
Zon waktu	UTC+1 (CET3)
• Musim panas (DST)	UTC+2 (CEST)
Kod panggilan	+379
Kod ISO 3166	VA
DPT internet	.va

Vatikan (bahasa Italia: Città del Vaticano) merupakan sebuah negara kota yang dikelilingi bandar raya Roma di Italia. Ia merupakan negara yang paling kecil di dunia dari segi keluasan tanah - sebanyak 44 hektar (110 ekar atau 0.44 km persegi) - dan kependudukan, sebanyak 1000.^[1] Negara kota ini dibentuk pada 1929 melalui Perjanjian Lateran antara pemerintah Itali dan Takhta Suci,^[2] bidang kuasa kepada mazhab Roman Katolik dan Timur dari seluruh dunia yang wujud sejak awal agama Kristian lagi. Kota Vatikan merupakan pusat Takhta Suci dan pusat pentadbiran Gereja Roman Katolik sedunia.

Pemerintahan

Ketua negara

Paus merupakan ketua negara Kota Vatikan secara ex officio,^[3] di mana peranan beliau bergantung kepada tugasnya sebagai biskop ketua keuskupan Rom. Istilah "Takhta Suci" yang berkaitan dengan jawatan beliau tidak merujuk kepada Kota Vatikan tetapi kepada pemerintahan kepaderian dan kerohanian Paus yang dilaksanakan secara besarnya melalui Kuria Rom.^[4] Gelaran rasmi beliau mengikut perananya dalam Kota Vatikan ialah Sovrano dello Stato della Città del Vaticano ("Ketua Negara Kota Vatikan").

Hubungan luar

Negara ini merupakan kawasan negara yang diiktiraf di bawah undang-undang antarabangsa, namun Takhta Sucilah yang menguruskan hubungan diplomatik bagi pihaknya selain hubungan milik bidang kuasa itu sendiri yang memasuki perjanjian antarabangsa. Oleh itu, negara ini tiada perkhidmatan diplomatiknya sendiri.

Kota Vatikan merupakan salah satu negara dunia yang tidak dapat merumahkan kedutaan disebabkan kekurangan ruang. Kedutaan-kedutaan asing Takhta Suci terletak dalam kota Rom.

Saiz Kota Vatikan tiada kaitan dengan pengaruh meluas Takhta Suci sebagai suatu entiti yang berbeza dan ditubuhkan lebih awal lagi daripada negara tersebut.^[5] Walau bagaimanapun, ia melibatkan diri dalam pertubuhan antarabangsa tertentu yang berperanan mengikuti geografi sesebuah kawasan sebagai ahli penuh mahupun ahli pemerhati, antaranya:^[6]^[7]

Persidangan Pentadbiran Pos dan Telekomunikasi Eropah (CEPT)
Pertubuhan Satelit Telekomunikasi Eropah (Eutelsat IGO)
Majlis Bijirin Antarabangsa (IGC)
Institut Sains Pentadbiran Antarabangsa (IIAS)
Kesatuan Telekomunikasi Antarabangsa (ITU)
Pertubuhan Satelit Telekomunikasi Antarabangsa (ITSO)
Interpol^[8]
Kesatuan Pos Sedunia (UPU)

Wilayah

Rangkuman wilayah Kota Vatikan termasuk Dataran Santo Peter, Basilika Santo Peter, Istana Apostolik dan sebagainya. Wilayah ini dikelilingi satu tembok yang juga merupakan sempadan antarabangasa antara Kota Vatikan dan negara Itali.

Demografi

Kewarganegaraan

Kewarganegaraan negara ini tidak berdasarkan jus sanguinis (kelahiran oleh warga sesebuah negara sungguhpun di luar kawasan negara tersebut) mahupun jus soli (kelahiran dalam kawasan negara tersebut) tetapi secara jus officii, yakni melalui penjawatan kerja dalam suatu keupayaan perkhidmatan kepada Takhta Suci. Status kewarganegaraan ini secara biasanya akan luput selepas tamat perkhidmatannya. Kewarganegaraan turut dilanjutkan kepada pasangan, ibu bapa dan keturunannya dengan syarat mereka duduk bersama pemegang kewarganegaraan tersebut.^[9]^[10] Takhta Suci mengeluarkan pasport perkhidmatan serta diplomatik manakala Kota Vatkan lebih mengeluarkan pasport biasa kepada warganegaranya

Sesiapa sahaja yang terlucut kewarganegaraan Vatikannya tanpa memiliki apa-apa warganegaraan lain secara automatiknya menjadi warganegara Itali seperti yang termaktub pada Perjanjian Lateran.^[11]

Terdapat 558 orang yang memiliki kewarganegaraan Vatikan termasuk Paus sendiri manakala sebanyak 246 orang yang menghuni negara itu tidak memiliki kewarganegaraan tersebut selewat 31 Disember 2005.

74% daripada 557 orang warga tersebut merupakan kakitangan gereja:

58 orang kardinal yang mendiami kota Rom, kebanyakannya di luar kawasan Vatikan;
293 orang paderi, ahli misi diplomatik Takhta Suci yang mendiami negara-negara lain,yang memebentuk separuh bilangan warga penduduk negara tersebut.
62 orang paderi lain yang bekerja untuk Kota Vatikan namun tidak semestinya mendiami negara tersebut.

101 ahli Pengawal Swiss membentuk 18% keseluruhan penduduk Vatikan, dan terdapat hanya 55 orang biasa lain dengan kewarganegaraan Vatikan.^[12]^[13]

Rujukan

^ "Holy See (Vatican City)". CIA—The World Factbook. Diarkibkan daripada yang asal pada 2019-01-10. Dicapai pada 2018-02-12.
^ "Preamble of the Lateran Treaty" (PDF).
^ One of the titles of the Pope listed in the Annuario Pontificio is "Sovereign of Vatican City State" (page 23* in recent editions).
^ "Code of Canon Law: text – IntraText CT".
^ The Holy See and Diplomacy, Foreign and Commonwealth Office Diarkibkan 21 Mei 2009 di Wayback Machine
^ Vatican City State: Participation in International Organizations Diarkibkan 10 Julai 2010 di Wayback Machine
^ See also appendix at end of Bilateral Relations of the Holy See. vatican.va
^ "Membership Vatican City State". Interpol. Dicapai pada 5 June 2012.
^ United Nations High Commissioner for Refugees (7 Jun 1992). "Law on Citizenship and Residence, 7 June 1992". Unhcr.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 17 Julai 2011. Dicapai pada 15 Oktober 2010.
^ "Cittadinanza vaticana". Vatican.va. 31 December 2001. Dicapai pada 15 October 2010.
^ "Patti Lateranensi". vatican.va. Dicapai pada 6 November 2013.
^ "Vatican citizenship". Holy See Press Office. Dicapai pada 3 December 2006.
^ "Law Now Allows for Vatican Residents: 1929 Code Replaced". ZENIT. Innovative Media, Inc. 2 March 2011. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 June 2011. Dicapai pada 2 March 2011.