| Jumlah | Kes | Kes | Kematian |
|---|---|---|---|
| Disahkan Makmal |
Anggaran | Disahkan (Disyaki) | |
| Malaysia | 2,253 (5,876) | 15,000+[1] | 78[2] |
| Jumlah | Kes | Kes |
|---|---|---|
| Penularan Diimport |
Penularan Tempatan | |
| Malaysia | 574 | 1,679 |
Pandemik selesema babi 2009 di Malaysia merupakan sebahagian daripada wabak seluruh dunia yang disebabkan oleh strain baru virus influenza A subjenis H1N1 (A/H1N1).[1] Kes pertama yang disahkan di Malaysia dilaporkan pada 15 Mei 2009, melibatkan kes diimport dari Amerika Syarikat. Kes diimport berikutnya dari negara seperti Australia turut dikesan, dengan penularan tempatan pertama dikenal pasti pada 17 Jun 2009.[3]
Sehingga 11 Ogos 2009, Malaysia merekodkan lebih 2,253 kes, dan menjelang 21 Ogos, jumlah kes tidak rasmi yang dilaporkan di media meningkat kepada 5,876. Kematian pertama berkaitan dengan virus A/H1N1 berlaku pada 23 Julai 2009, dengan jumlah kematian mencapai 78 menjelang awal 2010.[4]
Susulan peningkatan kes, kerajaan Malaysia mengisytiharkan darurat kesihatan nasional dan beralih daripada strategi pencegahan kepada pengurangan pada 6 Julai 2009.[5] Pendekatan ini bertujuan meminimumkan kesan virus dengan memberi tumpuan kepada pengurusan kes teruk dan melambatkan penularan dalam komuniti.[6] Kerajaan juga mempertimbangkan langkah ketat, termasuk perintah berkurung kesihatan serupa dengan penutupan seminggu di Mexico semasa peringkat awal pandemik.[6] Sekolah, perhimpunan awam, dan tempat kerja dipantau rapi, dengan penutupan sementara dilaksanakan di kawasan terjejas.[7]
Pada 12 Ogos 2009, Kementerian Kesihatan Malaysia menghentikan kemas kini harian jumlah kes H1N1 selaras dengan garis panduan Pertubuhan Kesihatan Sedunia, menekankan pemantauan kes teruk berbanding jumlah kes keseluruhan.[8] Menjelang awal 2010, walaupun kes baru masih dilaporkan, kerajaan Malaysia mengisytiharkan keadaan terkawal kerana langkah pengurangan yang berkesan dan kemampuan sistem penjagaan kesihatan untuk mengurus wabak. Pihak berkuasa terus memantau kes baru untuk mengelakkan kebangkitan semula virus.[9][10]
Istilah
Virus selesema ini secara rasmi dinamakan oleh WHO sebagai "Influenza A (H1N1)", selepas perubahan nama daripada "selesema babi" untuk mengelakkan tanggapan bahawa memakan produk daging babi membawa risiko jangkitan. Nama ini juga digunakan oleh Menteri Kesihatan Malaysia. Walau bagaimanapun, pada 25 Jun, Menteri Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan, Rais Yatim, mencadangkan media tempatan menggunakan "selesema babi" (Melayu: selsema babi). Beliau menyatakan bahawa bahaya selesema tersebut akan lebih mudah difahami oleh orang awam dan istilah tersebut lebih mudah digambarkan dalam Bahasa Melayu, bahasa rasmi yang digunakan dalam saluran berita televisyen dan radio milik kerajaan.[11][12]
Garis masa penularan
Tiada kes disyaki A(H1N1) dilaporkan di Malaysia sebelum 4 Mei 2009.[13] Antara 4 dan 15 Mei, beberapa kes diuji, tetapi semua keputusan negatif. Sukan FOBISSEA 2009 di Kuala Lumpur dibatalkan selepas seorang pelajar yang tidak dikenal pasti dijangkiti virus di lapangan terbang. Pasukan dari Sekolah Antarabangsa British di Asia Tenggara dihantar pulang dan dikuarantin.
Pada 15 Mei, Malaysia melaporkan kes A(H1N1) pertama, melibatkan pelajar lelaki berusia 21 tahun yang tiba di Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA) pada 13 Mei melalui penerbangan Malaysia Airlines MH091 dari Newark, New Jersey, dengan transit di Lapangan Terbang Stockholm-Arlanda. Kes kedua disahkan pada 16 Mei, melibatkan pelajar perempuan yang menaiki penerbangan sama dan kemudian menaiki penerbangan AirAsia (AK5358) ke Pulau Pinang.[14][15] Malaysia menjadi negara ke-36 yang mengesan kes A(H1N1) di dalam sempadannya.[15]
Pesakit pertama telah dimasukkan ke Hospital Sungai Buloh, manakala arahan kuarantin rumah dilaksanakan untuk dua rakan pesakit kedua dan ahli keluarga mereka.[16][14] Kementerian Kesihatan menggesa semua penumpang penerbangan Malaysia Airlines (MH091) dan AirAsia (AK5358) menghubungi kementerian atau pejabat kesihatan untuk langkah pencegahan.[17] Pengimbas haba terus digunakan di lapangan terbang walaupun gejala pesakit pertama tidak dikesan.[15]
Pada 4 Jun, tiga penumpang penerbangan masuk disahkan mempunyai virus. Yang pertama ialah pelajar berusia 23 tahun yang pulang dari Amerika Syarikat pada 1 Jun melalui penerbangan Malaysia Airlines (MH091). Pada hari sama, dua pelancong Jerman yang melancong di Asia Tenggara disahkan positif selepas tiba di Malaysia pada 3 Jun melalui penerbangan AirAsia (AK702) selepas transit dari penerbangan Singapore Airlines (SQ45) dari Jerman ke Singapura pada 1 Jun.[18][19] Ketiga-tiga pesakit menunjukkan gejala pada 3 Jun dan dimasukkan ke hospital. Penumpang dari penerbangan mereka dikesan untuk tindakan lanjut.[18][19]
Pada 17 Jun, penularan tempatan pertama disahkan, menandakan kes ke-19 Malaysia.[20] Menjelang 20 Jun, Malaysia merekodkan 42 kes, dengan penutupan sekolah pertama di SJK(C) Davidson selepas pelajar dijangkiti secara tempatan.[21]
Menjelang awal Julai, 574 kes disahkan, termasuk 159 penularan tempatan.[22] Pada 23 Julai, Malaysia melaporkan kematian pertama berkaitan H1N1.[23]
Menjelang Ogos 2009, kes baru harian melebihi 200, dengan jumlah 2,253 kes pada pertengahan bulan.[24]
Kematian
Sejak kematian pertama berkaitan A(H1N1) disahkan pada 23 Julai 2009, virus ini meragut beberapa nyawa, terutamanya dalam kalangan individu berisiko tinggi. Kematian pertama melibatkan lelaki Indonesia berusia 30 tahun dengan pelbagai keadaan perubatan, termasuk obesiti dan jantung bengkak. Menteri Kesihatan Liow Tiong Lai menjelaskan bahawa A(H1N1) bukan punca langsung kematiannya.[25]
Menjelang awal Ogos, kematian mula meningkat dengan mendadak. Pada 6 Ogos, seorang pesara berusia 57 tahun dengan penyakit diabetes dan darah tinggi meninggal dunia di Putrajaya.[26] Keesokan harinya, seorang lelaki obes berusia 40 tahun meninggal di Hospital Kuala Lumpur selepas mengalami sindrom koronari akut dan kejutan kardiogenik, menjadikannya kematian ke-15 negara. Menjelang 8 Ogos, jumlah kematian mencapai 18, termasuk seorang kanak-kanak lelaki berusia 5 tahun yang meninggal akibat ensefalitis akut akibat H1N1, dan seorang kanak-kanak berusia 1 tahun yang meninggal akibat pneumonia.[27][28]
Minggu berikutnya menyaksikan peningkatan mendadak kematian, dengan lapan kematian direkodkan pada 9 Ogos, meningkatkan jumlah kepada 26. Mangsa termasuk individu dengan keadaan sedia ada seperti asma dan obesiti, serta seorang pelajar kolej berusia 20 tahun yang meninggal secara mengejut di asrama. Trend serupa berterusan dengan enam lagi kematian pada 10 Ogos, diikuti enam lagi keesokan harinya, menjadikan jumlah 38.[29][30][31]
Menjelang 12 Ogos, jumlah kematian meningkat kepada 44, termasuk lelaki berusia 60 tahun dengan diabetes dan hipertensi, wanita hamil berusia 18 tahun, dan kanak-kanak berusia 1 tahun dengan kecacatan jantung kongenital. Setiap mangsa meninggal akibat komplikasi seperti pneumonia teruk dan kegagalan organ.[32]
Kenaikan kematian mendorong langkah kesihatan awam dan pentadbiran ubat antiviral seperti Tamiflu. Walau bagaimanapun, virus terus meragut nyawa dalam kalangan individu berisiko tinggi dan yang kelihatan sihat. Menjelang akhir Ogos, jumlah kematian meningkat kepada 72, dengan mangsa dari kanak-kanak kecil hingga warga emas dengan penyakit sedia ada.[33] Menjelang pertengahan September, jumlah kematian mencapai 77, termasuk wanita berusia 45 tahun dengan hipertensi, gadis berusia 15 tahun dengan sejarah asma, dan remaja berusia 19 tahun yang meninggal akibat pneumonia teruk.[34][35]
Pada 12 April 2010, Malaysia merekodkan satu lagi kematian akibat virus, melibatkan peguam lelaki berusia 42 tahun dari Johor Bahru. Ini menandakan kematian ke-78 negara sejak wabak bermula dan kematian pertama pada 2010.[36] Kerajaan Malaysia terus menekankan kesedaran awam, saringan kesihatan, dan kepentingan rawatan tepat pada masanya untuk mengurangkan kesan wabak.
Tindak balas kerajaan
Sejak wabak virus Nipah pada 1998–1999, Kementerian Kesihatan Malaysia telah melaksanakan langkah untuk melindungi rakyat daripada ancaman penyakit berjangkit. Semasa wabak SARS dan H5N1 (selesema burung) pada 2004, Malaysia menunjukkan kesediaannya mengendalikan krisis tersebut.
Kerajaan Malaysia membangunkan Pelan Persediaan Pandemik Influenza Kebangsaan (NIPPP) sebagai panduan berstruktur untuk persediaan dan tindak balas pandemik. Pelan ini menyediakan rangka kerja polisi dan strategik untuk pendekatan pelbagai sektor, menawarkan panduan khusus kepada Kementerian Kesihatan di pelbagai peringkat, agensi kerajaan, dan organisasi bukan kerajaan untuk memastikan penggunaan sumber yang cekap sebelum, semasa, dan selepas pandemik.[37]
Di bawah pimpinan Liow Tiong Lai, Kementerian Kesihatan Malaysia memulakan saringan kesihatan di pintu masuk udara, laut, dan darat untuk penumpang dari dan ke Mexico mulai 17 April 2009.[38][39] Bahagian kawalan penyakit Kementerian Kesihatan mengaktifkan bilik operasi untuk memantau situasi selesema babi. Pengamal perubatan diminta melaporkan kes dengan gejala penyakit mirip influenza, pneumonia teruk, atau perjalanan baru-baru ini ke Mexico, California, atau Texas ke pejabat kesihatan daerah untuk langkah pencegahan dan kawalan segera.[40] Seperti beberapa negara Asia lain, pengimbas terma dipasang di pintu masuk, termasuk Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA), susulan amaran global mengenai selesema babi.[41] Saringan diperluaskan ke Pengkalan Hulu di sempadan Malaysia-Thailand menjelang akhir April.[42] Selain itu, bilik kuarantin diperuntukkan di 28 hospital,[43] dan kerajaan menyimpan lebih 2 juta dos Tamiflu menjelang Mei 2009.[44]
Kementerian Kesihatan mengingatkan rakyat supaya tidak menyembunyikan maklumat kesihatan, memperingatkan bahawa pelaku boleh menghadapi hukuman di bawah Akta Pencegahan dan Kawalan Penyakit Berjangkit 1988, termasuk denda sehingga RM10,000, penjara sehingga dua tahun, atau kedua-duanya.[45] Pada 18 Jun 2009, Timbalan Perdana Menteri Muhyiddin Yassin mengumumkan bahawa semua pelancong, termasuk rakyat Malaysia yang pulang dari luar negara, dikehendaki mengisi borang pengisytiharan kesihatan susulan pandemik influenza A(H1N1) global.[46]
Pengurangan Virus
Pada 17 Ogos 2009, kerajaan menyatakan ia akan mempertimbangkan melaksanakan perintah berkurung kesihatan jika kadar kematian influenza A(H1N1) melebihi 0.4%, berbanding kadar semasa 0.1%-0.3%. Menteri Kesihatan Liow Tiong Lai mengesahkan bahawa situasi ini dianggap sebagai "darurat kesihatan".[47]
Langkah kesihatan awam
Menteri Kesihatan Liow Tiong Lai menggesa orang awam memakai pelitup muka jika mereka menunjukkan gejala selesema, menekankan peranannya dalam melindungi orang lain daripada jangkitan.[48] Selain memakai pelitup muka, individu digalakkan mengamalkan tabiat kebersihan yang baik, seperti mencuci tangan secara berkala dan mengelakkan tempat sesak ketika tidak sihat.
Penutupan institusi pendidikan
Menyusuli kes A(H1N1) pertama yang disahkan, Kementerian Kesihatan Malaysia menggesa orang awam kekal tenang, menjamin bahawa keadaan terkawal dan langkah berjaga-jaga menyeluruh telah dilaksanakan selaras dengan amaran tahap lima Pertubuhan Kesihatan Sedunia. Pada 16 Mei 2009, protokol kebersihan ketat diperkenalkan di sekolah seluruh negara untuk meminimumkan risiko wabak dalam kalangan pelajar dan kakitangan.[49] Sebagai langkah pencegahan, beberapa sekolah, universiti, dan kem PLKN yang terjejas ditutup sementara selama kira-kira seminggu untuk mengurangkan penularan virus.[50][51][52][53]
Kempen vaksinasi
Sebagai tindak balas kepada pandemik selesema babi 2009, Malaysia melaksanakan kempen vaksinasi kebangsaan untuk mengurangkan penularan virus influenza H1N1. Kempen ini adalah sebahagian daripada usaha kesihatan awam menyeluruh untuk melindungi penduduk terdedah dan mengurangkan kesan pandemik.[54] Vaksin ditawarkan secara percuma kepada petugas kesihatan, yang dianggap berisiko tinggi kerana peranan mereka di barisan hadapan mengurus wabak tersebut. Dengan mengutamakan kumpulan ini, kerajaan bertujuan memastikan kestabilan sistem kesihatan semasa permintaan tinggi.
Vaksin H1N1 yang digunakan di Malaysia adalah selamat dan berkesan, dengan profil keselamatan serupa dengan vaksin selesema bermusim. Selain itu, vaksin tersedia dalam bentuk semburan hidung, yang menyediakan alternatif kepada suntikan tradisional, memudahkan pentadbiran untuk kumpulan tertentu. Program vaksinasi menyasarkan mereka yang paling berisiko, termasuk golongan muda yang kekurangan imuniti terhadap virus, wanita hamil, individu dengan penyakit sedia ada, dan penduduk yang tinggal beramai-ramai yang boleh menyebabkan virus boleh merebak dengan cepat. Individu lebih tua kurang terjejas kerana ramai yang sudah mempunyai imuniti daripada pendedahan kepada strain influenza serupa pada masa lalu.[54]
Lihat Juga
.svg){kind=small}
Rujukan
- ^ a b Chindambaram, Suresh Kumar. "H1N1 – Portal MyHealth". Portal MyHealth. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 November 2024. Dicapai pada 26 November 2024.
- ^ "Health Alert H1N1 (3/2010)" (PDF). Jabatan Kerajaan Tempatan, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Malaysia. 2010. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 28 November 2024. Dicapai pada 29 November 2024.
- ^ Wong, Li Ping; Sam, I-Ching (September 2009). "Knowledge and Attitudes in Regard to Pandemic Influenza A(H1N1) in a Multiethnic Community of Malaysia". International Journal of Behavioral Medicine. 18 (2): 112–121. doi:10.1007/s12529-010-9114-9. ISSN 1070-5503. PMC 7090469.
- ^ Wong, Li Ping; Sam, I-Ching (1 Ogos 2010). "Behavioral responses to the influenza A(H1N1) outbreak in Malaysia". Journal of Behavioral Medicine (dalam bahasa Inggeris). 34 (1): 23–31. doi:10.1007/s10865-010-9283-7. ISSN 0160-7715. PMC 7088090. PMID 20680674.
- ^ "Malaysia terms swine flu outbreak as national health emergency". The Indian Express (dalam bahasa Inggeris). 18 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 November 2024. Dicapai pada 26 November 2024.
- ^ a b Lee, Christopher KC (Julai–September 2009). "Influenza A/H1N1 Pandemic: The Scare of 2009". Malays J Med Sci. 16 (3): 1–4.
- ^ "H1N1: Lagi IPT dan sekolah ditutup". Malaysiakini. 29 Julai 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 November 2024. Dicapai pada 26 November 2024.
- ^ Kmietowicz, Zosia (11 Ogos 2010). "WHO declares that H1N1 pandemic is officially over". BMJ (dalam bahasa Inggeris). 341: c4393. doi:10.1136/bmj.c4393. ISSN 0959-8138. PMID 20702558.
- ^ "Keadaan H1N1 Masih Terkawal - Liow - Semasa". www.mstar.com.my (dalam bahasa Inggeris). 10 Jun 2010. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 November 2024. Dicapai pada 26 November 2024.
- ^ "31,000 Baki Dos Vaksin Untuk Dihabiskan Sebelum Tarikh Luput - Semasa". www.mstar.com.my (dalam bahasa Inggeris). 15 Jun 2010. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 Disember 2024. Dicapai pada 26 November 2024.
- ^ "Rais: Terpulang guna istilah Selesema Babi atau Influenza A (H1N1) - Semasa | mStar". www.mstar.com.my. 27 Jun 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 27 Januari 2025. Dicapai pada 27 Januari 2025.
- ^ Kadar Kematian A (H1N1) Hanya Satu Peratus: Liow
- ^ "Operations room activated to monitor swine flu". Malaysian Insider. 26 April 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 29 April 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ a b "A (H1N1): Second confirmed case in Malaysia (Update 4)". The Star. 16 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ a b c "Malaysia confirms first case of A(H1N1) flu (Update 2)". The Star. 15 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Mei 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "M'sia hit with first A(H1N1) flu case". Malaysiakini. 15 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 2 Ogos 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Home quarantine for passengers and crew of AirAsia flight (Update)". The Star. 17 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ a b "A (H1N1) flu: M'sia reports 3 more cases". The Star. 4 Jun 2009. Dicapai pada 5 Jun 2009.
- ^ a b "Influenza A (H1N1) Cases Rise To Five". Bernama. 4 Jun 2009. Dicapai pada 5 Jun 2009.
- ^ "H1N1 Crisis: 19th victim is also first local case". New Straits Times. 17 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Malaysia shuts school with three H1N1 flu cases". Channel NewsAsia. 21 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "A(H1N1): Msia moving from containment to mitigation". The Star. 9 Julai 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "First H1N1-related death in Malaysia". Sun2Surf. 23 Julai 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Julai 2009.
- ^ "Six More Deaths Raise H1N1 Toll to 38". Bernama. 11 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 September 2009.
- ^ "First H1N1-related death in Malaysia". New Straits Times. 24 Julai 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 27 August 2009. Dicapai pada 30 August 2009.
- ^ Mazwin Nik Anis (6 Ogos 2009). "A(H1N1): Death toll increases to 14 (Update)". The Star. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 September 2009. Dicapai pada 30 Ogos 2009.
- ^ "H1N1: More H1N1 fatalities today". New Straits Times. 8 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 13 September 2009. Dicapai pada 30 August 2009.
- ^ "3 more H1N1 deaths, total now 18". Malaysian Insider. 8 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 September 2009. Dicapai pada 30 August 2009.
- ^ "Influenza A H1N1: Another 8 die, total deaths 26 in M'sia". AsiaOne. 9 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Ogos 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ Mazwin Nik Anis (10 Ogos 2009). "A (H1N1): 6 more deaths, taking total to 32". The Star. Diarkibkan daripada yang asal pada 31 Ogos 2009. Dicapai pada 30 Ogos 2009.
- ^ "A(H1N1): Six more succumb to flu pandemic, 270 new cases". Sun2Surf. 11 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 14 August 2009. Dicapai pada 30 August 2009.
- ^ "Two toddlers die of H1N1, fatalities now at 44". Malaysian Insider. 12 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 17 September 2009. Dicapai pada 30 Ogos 2009.
- ^ "49-year-old latest H1N1 victim, toll rises to 72". Malaysian Insider. 30 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 2 September 2009. Dicapai pada 4 September 2009.
- ^ "Influenza A(H1N1): Death toll now 76". New Straits Times. 16 September 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 22 September 2009. Dicapai pada 16 September 2009.
- ^ "Pelajar 15 tahun korban terbaru H1N1". Malaysiakini. 19 September 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 22 September 2009. Dicapai pada 28 November 2024.
- ^ "H1N1: Seorang Peguam Lelaki Mangsa Terbaru - Semasa | mStar". www.mstar.com.my. 13 April 2010. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 November 2024. Dicapai pada 28 November 2024.
- ^ "NIPPP STRATEGIES". 9 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 Mei 2009. Dicapai pada 3 Ogos 2024.
- ^ "Malaysia on alert after deadly flu hits Mexico". The Star. 26 April 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "A (H1N1): Second confirmed case in Malaysia (Update 4)". The Star. 16 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Operations room activated to monitor swine flu". Malaysian Insider. 26 April 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 29 April 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Malaysia confirms first case of A(H1N1) flu (Update 2)". The Star. 15 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Mei 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Swine Flu: Screening team stationed at Thai border". The Star. 29 April 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Special quarantine rooms at 28 hospitals for A(H1N1)". The Star. 11 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "H1N1 flu outbreak: H1N1 flu watch". The Straits Times. 2 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 4 Mei 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Health warning: Declare the truth or face possible jail term". Malaysian Insider. 18 Jun 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 21 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Mandatory now to fill health declaration form". Malaysian Insider. 18 Jun 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 21 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "2 more die, health curfew if mortality rate reaches 0.4pc". The Star. 17 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 September 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Avoid shaking hands and wear a mask, Liow advises people - Nation". The Star Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 Oktober 2012. Dicapai pada 7 September 2018.
- ^ "A (H1N1): Schools to follow Health Ministry hygiene procedures". The Star. 16 Mei 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "Two more school closures today". New Straits Times. 23 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "6 schools affected by flu". New Straits Times. 23 Mei 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Jun 2009. Dicapai pada 20 Ogos 2009.
- ^ "H1N1: Lagi IPT dan sekolah ditutup". Malaysiakini. 29 Julai 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 Ogos 2009. Dicapai pada 3 Ogos 2024.
- ^ "H1N1: 11 kem PLKN ditutup tujuh hari - Semasa | mStar". www.mstar.com.my (dalam bahasa Inggeris). 31 Julai 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 4 Disember 2024. Dicapai pada 29 November 2024.
- ^ a b Aziz, Noor Azah; Muhamad, Shanaz; Manaf, Mohd Rizak Abd; Hamid, Mohd Zaini Abd (Jun 2013). "Factors Influencing H1N1 Vaccination Among Primary Health Care Workers: A Cross-Sectional Study". International Journal of Preventive Medicine. 4 (6): 664–670. PMC 3733034. PMID 23930184.
Pautan Luar
Kementerian Kesihatan, Malaysia
- Portal Rasmi A(H1N1) (dalam bahasa Bahasa Melayu)
- Laman web Kementerian Kesihatan Malaysia