Kuning - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

Kuning
كونيڠ‎code: ms is deprecated
Kuning; كونيڠ‎
Koordinat warna
Hex triplet	#FFFF00
sRGBB (r, g, b)	(255, 255, 0)
CMYKH (c, m, y, k)	(0, 0, 100, 0)
HSV (h, s, v)	(60°, 100%, 100%)
Sumber	[Unsourced]en:Category:WikiProject Color articles needing infobox sources
	B: Dinormalkan kepada [0–255] (bit); H: Dinormalkan kepada [0–100] (ratus)

Kuning (Jawi: ‏كونيڠ‎code: ms is deprecated ‎) ialah warna cahaya yang merangsang kedua-dua warna merah dan hijau sel-sel kon retina, tetapi bukan sel-sel kon biru. Cahaya dengan jarak gelombang 565-590 nanometer adalah kuning, walaupun cahaya komposit berfrekuensi kedua-dua merah dan hijau, seperti mencampurkan jingga dengan cahaya hijau pucuk pisang, atau merah dengan cahaya hijau, juga menghasilkan cahaya kuning. Cahaya kuning merupakan salah satu daripada warna-warna subtraktif yang utama, dan warna pelengkapnya, sebagaimana yang ditakrif oleh sains, ialah warna biru. Bagaimanapun, disebabkan ciri-ciri pigmen cat, para pengecat serta pelukis, secara tradisi, menganggap warna pelengkapnya sebagai warna ungu.

Sistem CMYK untuk pencetakan warna berdasarkan penggunaan empat dakwat, salah satu daripadanya ialah warna kuning. Warna kuning ini pada dirinya bukan warna piawai, walaupun julat dakwat-dakwat kuning yang digunakan adalah agak sempit.

Pelbagai warna kuning

Kuning air, iaitu kuning yang keputih-putihan
Kuning gading, iaitu kuning keputih-putihan seperti warna gading
Kuning langsat, iaitu putih kuning (tidak putih sangat, berkenaan dengan kulit,dll)
Kuning pinang masak, iaitu kuning kemerah-merahan
Kuning muda, iaitu kuning terang (lawan kuning tua)
Kuning tua, iaitu kuning gelap (lawan kuning muda).

Perkaitan dan penyataan

Warna kuning ialah warna yang terang dan riang yang sering dikaitkan dengan kebahagian dan keamanan. Kuning melambangkan kerabat diraja dalam banyak kebudayaan, termasuknya kebanyakan Asia Tenggara. Di negara China kuno, kuning merupakan salah satu daripada lima warna utama serta lambang untuk "Pusat" dan "Bumi". Maharaja legenda China yang pertama digelarkan "Maharaja Kuning" atau Huang Di (Tulisan Cina Tradisional: 黃帝, Tulisan Cina Ringkas: 黄帝). Oleh itu, kuning ialah lambang untuk Maharaja China. Orang biasa di China tidak dibenarkan menggunakan warna kuning sehingga zaman moden. Kini, warna kuning dikaitkan dengan kemakmuran di negara China.

Warna ini telah juga dipergunakan oleh Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia dalam logonya untuk melambangkan "penawaraan perkhidmatan yang berkualiti (a golden service) kepada pelanggan". Begitu juga dengan Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT) yang menggunakan warna kuning untuk melambangkan "kebesaran dan kekuasaan raja yang memerintah, serta menunjukkan Johor sebagai sebuah negeri yang berdaulat. [Warna ini] juga melambangkan semangat MPJBT yang sentiasa berkobar dalam menjalankan tugas ke arah mencapai matlamat MPJBT."

Dalam bahasa Inggeris, warna kuning telah dikaitkan secara tradisi dengan demam kuning jaundis dan sifat penakut. Dalam slanga bahasa Amerika Syarikat, seorang penakut digelarkan "yellowbellied" (berperut kuning) atau "yellow" (kuning). Oleh sebab ia seakan-akan warna emas dan logam berharga seperti emas dan gangsa, kuning telah dikaitkan dengan duit syiling dan bulion dalam bahasa Inggeris. "Yellow Movie" (filem kuning) bermaksud filem lucah, sedangkan "Yellow journalism" (akhbar kuning) merupakan kewartawanan sensasi yang memutarbalikkan, membesar-besarkan, ataupun mengeksploitasikan berita untuk keuntungan. Istilah itu berasal daripada surat khabar "Dunia New York" ("New York World") oleh Joseph Pulitzer dan "Jurnal Amerika Syarikat New York" (New York Journal American) oleh William Randolph Hearst, yang melibatkan diri dalam pelaporan berita-berita sensasi pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20, khususnya semasa Perang Sepanyol-Amerika. Istilah itu berasal daripada Si Budak Kuning ("The Yellow Kid"), sebuah komik berwarna, yang ditonjolkan dalam kedua-dua surat khabar tersebut.

Kerajaan dan politik

Gedung Kuning (Yellow Mansion) ialah Rumah Bendahara di Singapura yang dibina oleh Tengku Mahmud, salah seorang anak lelaki Sultan Ali pada separuh kedua abad ke-19. Namanya berasal daripada dinding-dindingnya yang dicat kuning terang untuk mengaitkan bangunan ini dengan istana Sultan Johor.
Ratu Kuning ialah Raja Perempuan Patani yang terakhir antara empat orang ratu berturut-turut pada Zaman Keemasan Patani. Ratu yang pertama ialah Ratu Hijau, diikuti oleh Ratu Biru, dan Ratu Ungu. Ratu Kuning ialah puteri kepada Ratu Ungu (tempoh pemerintahan: 1623-1635). Nama penuhnya H.H. Paduka Sri Raja Kuning binti al-Marhum al-Marhum Sultan 'Abdu'l Ghaffar Muhi ud-din Shah (nama Thailand: Phra Nang Chao Ying).
Di negara Filipina, warna kuning telah digunakan sebagai warna rasmi dengan penggunaan banyak konfeti kuning dalam perhimpunan-perhimpunan politik untuk menentangi kerajaan Ferdinand Marcos selepas pembunuhan Benigno Aquino di Lapangan Terbang Antarabangsa Manila. Pembunuhan itu telah disyaki oleh kebanyakan rakyat Filipina sebagai perbuatan kerajaan.
Kuning ialah warna untuk Parti Baru di Republik China (Taiwan) yang menyokong Penyatuan semula China. Semua pensel dicat dengan warna kuning untuk mengaitkan dengan negara China di mana grafit yang terbaik boleh didapati; sebelum itu, hanya pensel yang menggunakan grafit China dicat dengan warna kuning.
Di Amerika Syarikat, Demokrat Anjing Kuning merujuk kepada pengundi negeri-negeri Amerika Syarikat Selatan yang sentiasa mengundi calon-calon Demokrat pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20. Mereka berbuat demikian disebabkan rasa geram yang masih ada terhadap Parti Republikan yang bermula sejak Perang Saudara Amerika dan tempoh "Pembinaan Semula". Kini, istilah itu digunakan untuk penyokong tegar untuk "anjing kuning" ataupun calon Parti Demokrat.
Di Negara Brunei Darussalam, Kuning melambangkan warna diraja pada masa dahulu sehingga kini. Seperti warna kuning emas ia merupakan lambang kehormatan dan kedaulatan seseorang Raja. Jika ada berlangsungnya Adat-Istiadat Diraja, maka orang biasa atau rakyat jelata dilarang untuk memakai atau menggunakan warna kuning.

Keetnikan

Penduduk-penduduk serta orang-orang yang berketurunan Asia kekadang dirujuk oleh orang Barat sebagai bangsa-bangsa berkulit kuning sebagai metafora warna ras. Pada abad ke-20 di Amerika Syarikat, pendatang-pendatang dari negara China dan Asia Timur dirujuk dengan penghinaan sebagai "bahaya kuning".

Pengangkutan

Di sebilangan negara, teksi biasanya dicat dengan warna kuning. Amalan ini berasal dari Chicago, sewaktu usahawan teksi, John Hertz, mempergunakan warna kuning untuk teksi-teksinya selepas sebuah kajian Universiti Chicago menunjukkan bahawa kuning ialah warna yang paling nyata dari jauh.

Di Kanada dan Amerika Syarikat, hampir seluruh bas sekolah dicat dengan warna kuning (sering dirujuk sebagai warna "kuning bas sekolah") untuk tujuan keterlihatan dan keselamatan. Pengendali-pengendali bas, seperti FirstGroup, juga memperkenalkan konsep ini di United Kingdom. "Kuning Caterpillar" dan "kuning keterlihatan tinggi" dipergunakan untuk kelengkapan pembinaan lebuh raya.

Dalam peraturan-peraturan lebuh raya, kuning ialah warna lampu isyarat yang bermaksud "memperlahankan", "awas", atau "kurangkan kelajuan di hadapan". Warna ini ialah warna pertengahan antara warna hijau (jalan) dengan warnah merah (berhenti). Dalam isyarat kereta api, kuning sering digunakan untuk isyarat dari jauh sebagai amaran atau mengurangkan laju. Banyak landasan transit aliran ringan dan alihan laju untuk pengangkutan awam mempunyai garis kuning.

Sukan

Dalam bola sepak, pengadil menggunakan kad kuning untuk menunjukkan bahawa seorang pemain telah diberikan amaran yang rasmi.
Dalam permainan ragbi, seorang pengadil akan menunjukkan kad kuning untuk menunjukkan bahawa seorang pemain telah digantung daripada permainan buat sepuluh minit sebagai penalti.
Dalam perlumbaan kereta, bendera kuning menunjukkan "Awas!" Kereta-kereta tidak boleh memotong di bawah bendera kuning.
Dalam perlumbaan basikal, jersi kuning (bahasa Perancis: maillot jaune) dianugerahkan kepada pemenang perlumbaan. Tradisi itu berasal daripada pertandingan Tour de France yang ditajai oleh surat khabar sukan, L'Auto (kemudian ditukarkan nama menjadi L'Équipe), yang menggunakan kertas akhbar kuning tersendiri untuk terbitan-terbitannya.
Kuning ialah warna untuk bola snuker yang mempunyai nilai dua mata.

Lain-lain

Halaman kuning ialah bahagian buku panduan telefon atau direktori telefon dalam talian yang menyenaraikan nombor-nombor telefon syarikat perniagaan mengikut kategori. Halaman kuning dinamai berdasarkan kertas warna yang dicetakkan dalam buku panduan telefon untuk membezakan halaman-halaman itu daripada senarai-senarai yang biasa.
"Buku Kuning" ialah direktori khusus yang diterbitkan oleh Dewan Perniagaan Melayu Malaysia Negeri Johor untuk usahawan-usahawan bumiputera negeri Johor. Tujuan buku itu adalah "untuk mengadakan direktori disamping mempromosikan usahawan bumiputera dalam semua sektor Perdagangan".
Dalam budaya Arab, terdapatnya frasa "senyuman kuning" yang bermaksud "senyuman dibuat-buat". Senyuman kuning digunakan sewaktu seseorang hendak menyembunyikan minat yang kurang, ketakutan, atau sebarang emosi yang hendak disembunyikan. Senyuman ini kekadang juga dipergunakan sebagai jenaka, melalui senjaga membuat "senyuman dibuat-buat" sewaktu seseorang menceritakan jenaka yang tak lucu, atau sewaktu mencuba membuat orang lain ketawa terhadap sesuatu yang mereka tidak berasa lucu.
Terdapatnya frasa bahasa Perancis, "rire jaune" ("ketawa kuning") yang dapat diterjemahkan sebagai "ketawa kosong", iaitu ketawa sewaktu anda tidak berasa sesuatu jenaka yang diceritakan adalah lucu, atau sewaktu jenaka itu ditujui terhadap anda.
Dalam bahasa Itali, "kuning" ataupun "giallo", merujuk kepada buku misteri, filem misteri, atau pertunjukan misteri dalam televisyen. Perkaitan dengan warna kuning disebabkan tulang belakang buku-buku untuk novel misteri berwarna kuning.
Peribahasa Melayu:
- "Kuning oleh kunyit, hitam oleh arang" bermakna mudah terpengaruh oleh hasutan atau puji-pujian.
- "Harapkan kuning kuah kambeh, cangkuk terubuk ditinggalkan" bermakna mengharapkan keuntungan besar yang belum tentu lagi, keuntungan kecil yang telah pasti dilepaskan.
Ayat "Padinya sedang kuning menantikan masa untuk dituai" bermakna padi itu mulai masak.
Pada pertengahan abad ke-20, "kuning" ialah slanga drug Amerika Syarikat untuk Nembutal, sejenis pil barbiturat yang berwarna kuning.
Warna kuning dipergunakan untuk jalur pergelangan tangan Livestrong yang dicipta oleh oleh Lance Armstrong, seorang pelumba basikal dan penakat penyakit barah, untuk membantu mangsa-mangsa dan penakat-penakat barah.
Skuadron Kuning untuk Ace Combat 4 ialah sepasukan skuadron juruterbang kapal terbang pejuang elit.
Dalam Angkatan Tentera Darat Amerika Syarikat, kuning dipergunakan sebagai warna untuk pasukan askar berkuda.
Kuning ialah nama untuk sistem kabel telekomunikasi kapal selam yang juga digelarkan AC-2.
"Kuningan" bermaksud tembaga kuning.

Nama-nama yang menggunakan perkataan "kuning"

Geografi

Beberapa nama tempat merujuk kepada warna kuning:

Malaysia

Air Kuning Selatan, sebuah bandar di Negeri Sembilan (juga digelarkan Ayer Kuning, dan Ayer Kuning Selatan) yang terletaknya dekat Gemas.
Kampung Air Kuning, sebuah desa di Negeri Sembilan yang terletak di 2° 33' 0" Utara, 102° 2' 0" Timur.
Air Kuning, sebuah bandar di Perak terletak di daerah Taiping dan Tapah (yang terletaknya dekat Jalan Tapah).
Terumbu Kuning (Yellow Reef), sebuah tapak penyelaman antara Pulau Perhentian dengan Pulau Redang. Dalamnya 25 meter.
Empangan Air Kuning ialah sebuah empangan konkrit yang terletaknya di cawang Sg. Air Kuning di Shah Alam, Selangor.

Negara-negara lain

Titi Kuning, satu daripada empat buah bandar yang mempunyai loji kuasa untuk bekalan elektrik kepada kawasan-kawasan di Sumatera Utara.
Sungai Kuning (Pinyin: Huáng Hé; Wade-Giles: Hwang-ho; terjemahan harfiah, "Sungai Kuning"), di China.
Yellow Pine, Idaho, sebuah desa Amerika Syarikat. "Yellow Pine" bermaksud "Pokok Pinus Kuning"
Yellow Grass, Saskatchewan, sebuah bandar di Kanada yang namanya bermaksud "Rumput Kuning"
Yellowstone yang bermaksud "Batu Kuning". Terdapatnya banyak tempat yang menggunakan nama "Yellowstone", termasuknya Taman Negara Yellowstone, Gunung berapi Yellowstone Caldera, Tasek Yellowstone, Sungai Yellowstone, Ngarai Agung Yellowstone, dan Kubu Yellowstone, antara lain.
Yellowknife, yang bermaksud "Pisau Kuning", ialah sebuah ibu kota dan bandar raya tunggal di Wilayah-wilayah Barat Laut, Kanada, dengan bilangan penduduk di sekitar 18,000. Sungai Yellowknife di Wilayah-wilayah Barat Laut mengalir ke arah selatan dan masuk ke Teluk Yellowknife yang merupakan sebahagian Tasek Great Slave, di bandar raya Yellowknife. Makna "Yellowknife" ialah "pisau kuning".

Biologi

Tumbuhan

*Yellow-breasted chat* (terjemahan harfiah: burung sembang dada kuning

*Yellowhammer* (terjemahan harfiah: burung tukul kuning)

*Yellowthroat* (terjemahan harfiah: burung kerongkong kuning)

Dafodil
Bunga matahari
Lemon
Akar kuning, sejenis pokok memanjat yang juga digelarkan "akar cina", atau "akar kunyit-kunyit". Nama saintifiknya Limacia oblonga.
Bunga akar kuning, sejenis tumbuhan yang juga digelarkan akar cempaka kuning atau cempaka hutan. Nama saintifiknya Allamanda cathartica.
Pokok kuning, sejenis pokok yang juga digelarkan "antat", "kenanga hutan", "lidah-lidah", ataupun "pacal kuning". Nama saintifiknya Alangium ebenaceum.
Balau kuning, sejenis pokok tropika. Nama saintifiknya Shorea falcifera.
Bintangur kuning ialah sejenis pokok tropika. Nama saintifiknya Calophyllum lanigerum. Pada 1987, seorang penyelidik tumbuhan mendapati getah kuning pada pokok bintangur mengandungi sejenis sebatian yang boleh menghentikan pembesaran virus AIDS.
Keranji kuning besar ialah sejenis pokok tropika yang terdapat cuma di sebelah barat Garis Wallace, termasuk Malaysia, Sumatera dan Borneo. Nama saintifiknya ialah Dialium platysepalum sin. Dialium wallichii.
Meranti kuning ialah nama Indonesia untuk meranti damar hitam yang terdapat di Semenanjung Malaysia. Di Sabah, pokok ini digelarkan "seraya kuning". Pokok ini juga terdapat di Filipina.
Mersawa kuning, yang juga digelarkan "keruing kucing", ialah sejenis pokok tropika yang terdapat di Sumatera, Semenanjung Malaysia, dan Thailand. Nama saintifiknya Anisoptera curtisii.
Bambu kuning ialah sejenis buluh di Indonesia. Nama saintifiknya Phyllostachys aurea, Bambusa vulgaris atau Phyllostachys bambusoides.
Durian kuning ialah salah satu daripada jenis-jenis durian yang terdapat di Sarawak. Nama saintifiknya Durio graveolens.
Nyatuh nangka kuning, sejenis pokok tropika. Nama saintifiknya Planchonella malaccensis.
Nyatuh tembaga kuning, yang juga digelarkan "mayang serikat" ataupun dengan mudah sebagai "nyatuh tembaga", ialah sejenis pokok tropika. Nama saintifiknya Palaquium hispidum.
Sirih kuning ialah daun sirih yang kuning warnanya. Perkataan "sirih kuning" juga dipergunakan sebagai simpulan bahasa untuk gadis yang elok.

Haiwan

Kuning telur, iaitu bahagian tengah telur yang kuning warnanya.
Titik kuning ialah bintik kuning yang terletak hampir-hampir di tengah retina yang merupakan ketajaman penglihatan yang maksimum.
Nyamuk demam kuning, iaitu nyamuk aedes, ialah sejenis nyamuk dalam genus Aedes yang digelarkan sebegitu kerana nyamuk ini menjangkitkan demam denggi ataupun demam kuning.
Burung kuning merujuk kepada sejenis burung di Thailand. Nama saintifiknya Pycnonotus a. atriceps.
Ikan kuning merujuk kepada sejenis ikan laut. Nama saintifiknya Lutianus spp..
Layaran kuning, iaitu gayam panji, ialah sejenis ikan akuarium Indonesia. Nama saintifiknya Heniochus acuminatus.

Makanan

Acar kuning ialah sejenis makanan orang Melayu yang terdiri daripada timun, lobak merah, dan kacang buncis (antara lain) yang diawet.
Pulut kuning ialah sejenis makanan orang Melayu di Malaysia. Warna kuning datangnya daripada air perahan kunyit hidup. Nasi kuning ialah nasi kunyit Indonesia yang mempergunakan kunyit untuk pewarna.
Ayam goreng kuning ialah sejenis masakan orang Indonesia. Warna kuningnya berasal daripada kunyit.

Pigmen-pigmen kuning

Lihat juga

Warna Web

l b s Spektrum elektromagnet
Sinar gama · Sinar X · Ultraungu · Boleh nampak · Inframerah · Sinar terahertz · Mikrogelombang · Radio ← frekuensi lebih tinggi panjang gelombang lebih panjang →
Boleh nampak (optik)	Lembayung · Nila · Biru · Hijau · Kuning · Jingga · Merah
Mikrogelombang	Jalur W · Jalur V · Jalur Q · Jalur K_a · Jalur K · Jalur K_u · Jalur X · Jalur S · Jalur C · Jalur L
Radio	EHF · SHF · UHF · VHF · HF · MF · LF · VLF · ULF · SLF · ELF
Jenis panjang gelombang	Mikrogelombang · Gelombang pendek · Gelombang sederhana · Gelombang panjang