Bahasa Melayu Johor-Riau بهاس ملايو جوهر-رياو
Sebutan	[ba.ha.sə mə.la.ju dʒo.ho ri.jaw]
Asli kepada	Malaysia, Indonesia, Singapura
Kawasan	Johor, Pahang, Kepulauan Riau, Riau, Perak, Selangor, Melaka
Etnik	Orang Melayu Johor dan Orang Melayu Riau
Keluarga bahasa	Austronesia Melayu-Polinesia Melayu-Chamik Bahasa Melayu Klasik Melayu Bahasa Melayu Johor-Riau بهاس ملايو جوهر-رياو
Bentuk awal	Melayu Kuno
Sistem penulisan	Tulisan Rumi Tulisan Jawi
Kod bahasa
ISO 639-3	–

Bahasa Melayu Johor-Riau (Jawi: ‏بهاس ملايو جوهر-رياو‎‎) atau Bahasa Johor-Riau (Bahase Joho-Riau; Jawi: ‏بهاس جوهر-رياو‎‎) merupakan Bahasa Melayu yang dipertuturkan selepas era Kesultanan Melaka, Ia digunakan ketika peralihan Kesultanan Johor lama iaitu kawasan Johor-Pahang-Riau-Lingga. Bahasa ini dipertuturkan oleh penduduk Semenanjung Tanah Melayu, Temasik, Kepulauan Riau, Kepulauan Lingga , Riau dan sebahagian Sumatera Selatan.

Bahasa Johor-Riau pada awalnya kesinambungan daripada Bahasa Melayu Klasik kemudian menjadi Bahasa Johor-Riau. Bahasa Johor-Riau merupakan bahasa piawai lama kemudian berkembang menjadi Bahasa Melayu Piawai Baharu, Bahasa Piawai Malaysia dan Bahasa Piawai Indonesia. Pada akhirnya bahasa ini menghasilkan pelbagai dialek seperti Bahasa Melayu Johor,Bahasa Melayu Riau, Bahasa Melayu Melaka, Bahasa Melayu Perak, Bahasa Melayu Selangor dan dialek yang berada di dalam kawasan Kesultanan Johor lama. Selepas negara Malaysia dan Indonesia wujud, Bahasa Melayu Johor-Riau dan Bahasa Melayu terus berkembang menjadi Bahasa Malaysia(Bahasa Melayu Malaysia) ,manakala dialek Bahasa Melayu Riau terus berkembang menjadi Bahasa Indonesia(Bahasa Melayu Indonesia). Bahasa Johor-Riau menggunakan tulisan Jawi. Aturan Sekolah Agama Kerajaan Johor ketika abad 20 menggunakan Bahasa Johor-Riau, setelah beberapa tahun kata pinjaman Bahasa Inggeris mula di terima dan ditukar Bahasa Melayu Piawai Baharu dan Bahasa Piawai Malaysia.

Bahagian ini tidak memetik apa-apa sumber atau rujukan. Sila bantu dalam memperbaiki bahagian ini dengan menambahkan rujukan ke sumber-sumber yang boleh dipercayai. Bahan yang tidak disahkan mungkin akan dipertikai dan dipadam. (Ketahui cara dan masa untuk membuang pesanan templat ini)

Bahasa Johor-Riau ketika itu menjadi bahasa Melayu piawai atau bahasa rasmi bagi urusan istana dan bahasa perantara pada era kesultanan Melaka. Bahasa ini lebih berkedudukan sekitar Semenanjung Tanah Melayu, Sumatera, Borneo dan ia berkembang sehingga ke Asia Tenggara.^{[perlu rujukan]} Selepas kejatuhan Kesultanan Melaka ketika penguasaan Belanda-British, bahasa Johor-Riau berpecah menjadi pelbagai dialek di kawasan Johor, Pahang, Perak, Selangor, Kuala Lumpur, Melaka, Riau, Kepulauan Riau, Kepulauan Lingga, Kepulauan Bangka dan Kepulauan Belitung.^{[perlu rujukan]} Dialek-dialek ini masih dipertuturkan di kawasan masing-masing hingga hari ini.

Ketika era Johor moden terhasil Bahasa Melayu Piawai (baharu) , manakala era Riau moden terhasil Bahasa Melayu Riau yang dipertuturkan di Riau dan Kepulauan Riau.^{[perlu rujukan]}

Di Malaya ketika itu masih mempertahankan Bahasa Melayu Johor-Riau (piawai lama) sebagai bahasa perantara sebelum merdeka.^{[perlu rujukan]} Pada 22 Jun 1956 tertubuhnya Balai Pustaka berpusat di Johor Bahru. Balai Pustaka dibina untuk tujuan penyelidikan Bahasa Melayu dan mereka telah mencipta Bahasa Piawai yang baharu iaitu Bahasa Melayu Piawai (piawai baharu).^{[perlu rujukan]} Bahasa ini diambil daripada Bahasa Johor-Riau, Bahasa Portugis (lama), Bahasa Belanda (lama), Bahasa Arab dan Bahasa Inggeris abad 19-20.^{[perlu rujukan]} Pada tahun 1957 selepas tertubuhnya Malaysia dan merdeka, nama Balai Pustaka ditukar menjadi Dewan Bahasa Pustaka dan dipindahkan ke Kuala Lumpur. Pada 1986 Tunku Abdul Rahman,Persekutuan Malaysia pada ketika itu mencipta lagi satu Bahasa iaitu Bahasa Malaysia atau Bahasa Melayu Malaysia yang kosa katanya lebih berkembang menggunakan kata pinjaman Bahasa Inggeris.^{[perlu rujukan]} Malaysia sebenarnya menggunakan Bahasa Melayu Piawai (baharu) dan Bahasa Malaysia.^{[perlu rujukan]} Antara insan yang pada awalnya mengembangkan Bahasa Melayu Piawai ialah Zainal Abidin bin Ahmad (ZABA) dan Abdullah Abdul Kadir Munshi (Munshi).^{[perlu rujukan]}

Di Riau dan Kepulauan Riau pada awalnya menggunakan Bahasa Johor-Riau, kemudian seiring waktu berjalan, ada seorang ulama,pujangga serta sejarahwan telah mencipta Bahasa Melayu Riau di Pulau Penyengat iaitu Raja Ali Haji bin Raja Haji Ahmad (Raja Ali Haji).^{[perlu rujukan]} Bahasa Melayu Riau pada awalnya dicipta untuk berbicara di kawasan jajahan Belanda pada abad 19 ketika sebelum merdeka, juga merupakan Bahasa Melayu Piawai mereka.^{[perlu rujukan]} Semasa pra kemerdekaan Indonesia, Presiden Soekarno mencari idea bagaimana rakyat Indonesia boleh memahami satu sama lain dengan mengadakan pertandingan mencipta bahasa.^{[perlu rujukan]} Ada seorang wartawan daripada Madura iaitu Mohammad Tabrani Soerjowitjirto telah mencipta Bahasa Indonesia, bahasa ini diambil daripada Bahasa Melayu Riau serta ada campuran Bahasa Belanda, Bahasa Portugis, Bahasa Sepanyol, Bahasa Jepun, Bahasa Inggeris, Bahasa Arab dan dialek etnik lain di Indonesia.^{[perlu rujukan]} Walaupun etnik Jawa lebih ramai tetapi Bahasa Jawa susah untuk difahami berbanding Bahasa Melayu Riau ketika itu sudah menjadi bahasa Piawai.^{[perlu rujukan]}

Dialek Johor-Riau Moden telah pun berpisah perkembangannya dengan bahasa Melayu Pra-Moden sejak fasa perkembangan bahasa Melayu Klasik,^[1] manakala bahasa Melayu Pra-Moden yang terbentuk kemudian sedikit sebanyak dipengaruhi oleh lingkungan pengaruh yang dibentuk oleh pihak British dan pihak Belanda sejak Perjanjian Inggeris-Belanda pada tahun 1824.^[2] Penyelarasan bahasa Melayu Pra-Moden yang dipengaruhi oleh lingkungan pengaruh British dan Belanda itu akhirnya membentuk bahasa Melayu Baku (juga dikenali sebagai "bahasa Melayu Malaysia") yang diselaraskan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka di Malaysia dan bahasa Indonesia baku yang diselaraskan oleh Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa di Indonesia. Perbezaan antara dua jenis pemiawaian bahasa ini boleh rujuk laman Perbezaan antara bahasa Melayu Baku dan bahasa Indonesia.

• Bahasa Johor-Riau
  • Bahasa Melayu Johor
    • dialek Johor Bahru
    • dialek Muar-Batu Pahat
    • dialek Mersing
  • Bahasa Melayu Melaka
  • Bahasa Melayu Selangor
  • Bahasa Melayu Kuala Lumpur
  • Bahasa Melayu Perak
    • dialek Perak Selatan
    • dialek Perak Tengah
    • dialek Kuala Kangsar
  • Bahasa Melayu Singapura
    • dialek Singapura-Johor Bahru
    • dialek Singapura-Kepulauan Riau
  • Bahasa Melayu Riau
  • Bahasa Melayu Kuantan Singingi
  • Bahasa Melayu Pangaraian
  • Bahasa Melayu Riau Pesisir
  • Bahasa Melayu Rokan Hilir
  • Bahasa Melayu Siak
  • Bahasa Melayu Tembilahan

Dialek Melayu Johor-Selangor^[a] mempunyai empat pecahan dialek,^[3] iaitu:

1. Subdialek Melayu Johor Bahru-Kuala Lumpur^[b]
2. Subdialek Melayu Muar-Batu Pahat ^[6]
3. Subdialek Melayu Mersing ^[6]
4. Subdialek Melayu Selangor Barat ^[7]

Bahasa Melayu Riau memiliki tujuh dialek utama, yang terdiri dari:

1. Bahasa Melayu Riau^[8]
2. Bahasa Melayu Kuantan Singingi^[9]
3. Bahasa Melayu Pangaraian^[10]
4. Bahasa Melayu Riau Pesisir^[11]
5. Bahasa Melayu Rokan^[12]
6. Bahasa Melayu Siak^[13]
7. Bahasa Melayu Tembilahan^[14]