Tidak ada referer, pengunjung mungkin datang langsung atau referer diblokir.ls. Xi'an - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas
Lifestyle Khazanah Profil Baru Dram Lists Ensiklopedia
Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
  2. Ensiklopedia Bebas
  3. Xi'an - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas
Xi'an - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas
Koordinat: 34°15′40″N 108°56′32″E / 34.26111°N 108.94222°E / 34.26111; 108.94222
Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Xi'an
西安市
Sian, Hsi-an
Sub-provincial dan prefecture-level city
Pagoda Angsa Liar Besar
Menara Genderang Xi'an
Menara Lonceng Xi'an
Nandajie
Tang Paradise
Tembok Kota Xi'an
Perbandaran Xi'an dalam Wilayah Shaanxi
Perbandaran Xi'an dalam Wilayah Shaanxi
Xi'an yang terletak di China
Xi'an
Xi'an
Lokasi di China
Koordinat (Kerajaan Wilayah Shaanxi): 34°15′40″N 108°56′32″E / 34.26111°N 108.94222°E / 34.26111; 108.94222
NegaraChina
WilayahShaanxi
Kerusi pentadbiranWeiyang District
Pentadbiran
 • JenisSub-provincial city
 • BadanXi'an Municipal People's Congress
 • Setiausaha Parti KomunisWang Hao
 • Pengerusi KongresHu Runze
 • Datuk BandarLi Mingyuan
 • CPPCC PengerusiYue Huafeng
Keluasan
 • City10,762 km2 (4,155 batu persegi)
 • Bandar
5,808.6 km2 (2,242.7 batu persegi)
 • Metro
4,903.9 km2 (1,893.4 batu persegi)
Aras
405 m (1,329 ft)
Penduduk
 (2020 census)[1]
 • City12,952,907
 • Kepadatan1,200/km2 (3,100/batu persegi)
 • Bandar
11,904,805
 • Kepadatan bandar2,000/km2 (5,300/batu persegi)
 • Metro
12,283,922
 • Kepadatan metro2,500/km2 (6,500/batu persegi)
GDP[2]
 • CityCN¥1.201 trilion (US$154.2 bilion)
 • Per kapitaCN¥98,205 (US$15,108)
Zon waktuUTC+8 (CST)
Poskod
710000–710090
Kod kawasan29
Kod ISO 3166CN-SN-01
Awalan plat陕A、陕U
Bunga bandarBunga Delima
Pokok bandarPagoda tree
Laman sesawangxa.gov.cn
Nama Bahasa Cina
Bahasa Cina西安
PosSianfu
Maksud harfiahKeamanan Barat
Alternative Chinese name
Tulisan Cina Ringkas长安
Tulisan Cina Tradisional長安
Maksud harfiahKeamanan Abadi

Xi'an (Bahasa Cina: 西安; pinyin: Xī'ān; juga dikenali sebagai Sian atau Hsi-an) ialah ibu negeri kepada wilayah Shaanxi di China. Terletak di Dataran Guanzhong, bandar ini merupakan bandar ketiga paling ramai penduduk di China Barat selepas Chongqing dan Chengdu, serta bandar terbesar di China Barat Laut. Menurut Banci 2020, jumlah penduduknya ialah 12.95 juta, termasuk 9.28 juta di kawasan bandar.

Xi'an adalah salah satu bandar tertua di China. Dikenali sebagai Chang'an sepanjang sejarah silam, Xi'an adalah salah satu daripada Empat Ibu Kota Purba Besar China dan pernah menjadi ibu kota bagi dinasti seperti Zhou Barat, Qin, Han Barat, Sui, Zhou Utara dan Tang. Xi'an juga merupakan terminal Jalan Sutera dan tapak Tentera Terracotta dari abad ke-3 SM, kedua-duanya diiktiraf sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO.

Sejak 1980-an, Xi'an telah berkembang pesat sebagai pusat ekonomi, budaya, pendidikan dan teknologi bagi China Barat Laut. Bandar ini kini berstatus bandar sub-provinsi, mengendalikan 11 daerah dan 2 daerah kecil. Xi'an juga merupakan pusat kewangan dan penyelidikan yang penting di China, menduduki tempat ke-17 dalam senarai bandar utama China dan disenaraikan antara 100 pusat kewangan terkemuka dunia serta 20 bandar terbaik dunia dari segi output penyelidikan saintifik.

Nama

"Xi'an" ialah romanisasi pinyin tanpa nada bagi nama Cinanya, 西安, yang bermaksud "Keamanan Barat". Tanda apostrof (dikenali dalam bahasa Cina sebagai 隔音符號, géyīn fúhào) sepatutnya disertakan untuk membezakan sebutannya daripada suku kata tunggal xian. Nama ini diambil pada tahun 1369 semasa awal pemerintahan Dinasti Ming. Mubaligh Jesuit mencatatkan namanya sebagai "Si-ngan" atau "Si-ngan-fou"[3] berdasarkan statusnya sebagai pusat prefektur (府, fǔ). Bentuk ini masih kekal dalam nama Latin Keuskupan Agung Roman Katolik Xi'an, iaitu archidioecesis Singanensis. Nama ini kemudiannya diromanisasi sebagai "Hsi-an" oleh sistem Wade-Giles dan juga sebagai "Sianfu"[4] atau "Sian" oleh romanisasi pos China yang kekal digunakan sehingga pinyin diperkenalkan.

Kawasan Xi'an masa kini telah menjadi tapak beberapa ibu kota penting dalam sejarah China. Ibu kota Dinasti Zhou Barat merupakan kota berkembar Feng dan Hao, yang secara kolektif dikenali sebagai Fenghao, terletak di tebing bertentangan Sungai Feng pada pertemuannya dengan tebing selatan Sungai Wei di pinggir barat Xi'an masa kini.[5] Ibu kota negeri Qin, Xianyang, didirikan di utara Sungai Wei semasa Zaman Negara Berperang dan kemudiannya digantikan oleh ibu kota Dinasti Han Barat, Chang'an (長安, bermaksud "Keamanan Abadi"), yang terletak di selatan Sungai Wei dan meliputi kawasan pusat Xi'an masa kini. Semasa Dinasti Han Timur, Chang'an juga dikenali sebagai "Ibu Kota Barat" (西京, Xijing) merujuk kepada kedudukannya di sebelah barat ibu kota utama di Luoyang.

Di bawah Dinasti Sui, namanya menjadi Daxing (大興, "Kemakmuran Besar") pada tahun 581 Masihi. Di bawah Dinasti Tang, nama itu ditukar kembali kepada Chang'an pada tahun 618.[6] Semasa pemerintahan Dinasti Yuan Empayar Mongol (abad ke-13 dan 14), kota ini memakai beberapa nama berturut-turut: Fengyuan (奉元), Anxi (安西, bermaksud "Barat Aman") dan Jingzhao (京兆). Nama Ming "Xi'an" kemudiannya diubah semula kepada Xijing ("Ibu Kota Barat", seperti di atas) antara tahun 1930 dan 1943.

Sejarah

Prasejarah

Manusia Lantian telah ditemui pada tahun 1963 di Daerah Lantian, 50 km (31 bt) ke tenggara Xi'an, dan bertarikh sekurang-kurangnya 500,000 tahun dahulu. Sebuah kampung Neolitik berusia 6,500 tahun, Banpo, ditemui pada tahun 1953 di pinggir timur bandar tersebut, mengandungi tinggalan beberapa penempatan Neolitik yang tersusun rapi dan bertarikh karbon antara 5,600 hingga 6,700 Tahun Sebelum Kini.[7] Tapak ini kini menjadi lokasi kepada Muzium Banpo Xi'an, yang dibina pada tahun 1957 untuk memelihara koleksi arkeologi tersebut.[8]

Zaman Purba

Tinggalan kereta kuda di Fenghao semasa zaman Dinasti Zhou Barat (abad ke-11–8 SM)

Xi'an menjadi pusat budaya dan politik China pada abad ke-11 SM dengan penubuhan Dinasti Zhou. Ibu kota Zhou terletak di penempatan berkembar Fengjing (灃京) dan Haojing (鎬京), dikenali bersama sebagai Fenghao, terletak di barat daya Xi'an moden. Penempatan ini juga dikenali sebagai Zōngzhōu (宗周) untuk menandakan peranannya sebagai ibu kota negara-negeri naungan.[9] Pada tahun 738 SM, Raja Ping dari Zhou memindahkan ibu kota ke Luoyang kerana kekacauan politik.[10][11]

Zaman Empayar

Selepas Zaman Negara Berperang, China disatukan buat kali pertama di bawah Dinasti Qin (221–206 SM), dengan ibu kotanya di Xianyang, barat laut Xi'an moden.[12] Maharaja pertama China, Qin Shi Huang, mengarahkan pembinaan Tentera Terracotta dan Makam Maharaja Qin Pertama di sebelah timur Xi'an sejurus menaiki takhta.[13]

Pada tahun 202 SM, maharaja pengasas Dinasti Han, Liu Bang, menubuhkan ibu kotanya di Daerah Chang'an; istana pertamanya, Istana Changle (長樂宮, "Kegembiraan Kekal"), dibina di seberang sungai dari runtuhan ibu kota Qin. Dua tahun kemudian, beliau membina Istana Weiyang (未央宮, "Istana Tidak Berpenghujung") di utara Xi'an moden. Istana Weiyang merupakan istana terbesar yang pernah dibina di dunia, meliputi kawasan seluas 4.8 kilometer persegi (1,200 ekar).[14]

Tembok bandar asal Xi'an dimulakan pada tahun 194 SM dan mengambil masa 4 tahun untuk disiapkan. Panjang tembok ini ialah 25.7 km (15.97 bt) dan setebal antara 12 hingga 16 m (39.37–52.49 ka), meliputi kawasan 36 km2 (13.90 bt2). Pada tahun 190, ketika pemberontakan sebelum zaman Tiga Kerajaan, panglima perang Dong Zhuo memindahkan istana ke Chang'an untuk mengelak pakatan musuhnya.

Pada tahun 582, selepas Dinasti Sui ditubuhkan, maharaja memerintahkan pembinaan ibu kota baharu di tenggara ibu kota Han, dinamakan Daxing (大興). Ia mempunyai tiga bahagian: Kota Diraja, bahagian istana dan bahagian awam, meliputi kawasan 84 km2 (32 bt2). Ia merupakan bandar terbesar di dunia ketika itu. Kota ini kemudian dinamakan semula sebagai Chang'an oleh Dinasti Tang.[15]

Biksu Xuanzang menubuhkan sekolah terjemahan untuk kitab Sanskrit selepas kembali dari India. Pagoda Angsa Liar Besar dibina pada tahun 652 dengan ketinggian 64 m (209.97 ka), manakala Pagoda Angsa Liar Kecil dibina pada tahun 707 dengan ketinggian 45 m (147.64 ka). Gempa bumi Shaanxi 1556 merosakkan pagoda kecil dan mengurangkan ketinggiannya kepada 43.4 m (142.39 ka).[16]

Stele Nestorian ialah batu bersurat dari zaman Tang yang didirikan pada tahun 781 dan merekodkan 150 tahun awal Kristianiti di China.[17][18]

Chang’an musnah pada penghujung Dinasti Tang pada tahun 904. Penduduk dipindahkan ke ibu kota baharu di Luoyang, namun sebahagian kecil kawasan masih didiami.

Semasa zaman Dinasti Song, Xi’an kekal sebagai pusat budaya dalam bidang sains, agama, dan falsafah.[19][20]

Semasa Dinasti Ming, tembok baharu dibina pada tahun 1370 dan masih kekal sehingga kini. Panjangnya 11.9 km (7.4 bt), setinggi 12 m (39.37 ka) dan selebar 15 hingga 18 m (49.21–59.06 ka), mengelilingi kawasan seluas 12 km2 (4.6 bt2).

Zaman Moden

Pintu Timur Xi'an
Panorama Xi'an moden.

Dinasti Qing membina kawasan kuartel panji Manchu di timur laut Xi’an. Mereka terkenal kerana mengekalkan budaya Manchu dan kemahiran ketenteraan mereka, walaupun kemudiannya kemahiran tersebut merosot.[21] Terdapat ketegangan antara orang awam Han dan bannermen Manchu, termasuk kesalahan jenayah, perkahwinan campur yang jarang berlaku, dan penglibatan mereka dalam kempen ketenteraan Qing.[22]

Pada Oktober 1911, semasa Revolusi Xinhai, kubu Manchu di Xi’an diserbu dan hampir semua 20,000 penduduk Manchu dibunuh. Beberapa gadis Manchu dijadikan isteri atau hamba, termasuk oleh penduduk Hui (Muslim).[23][24]

Insiden Xi'an berlaku pada tahun 1936 semasa Perang Saudara China, yang membawa kepada pembentukan Barisan Bersatu Kedua antara Kuomintang dan Parti Komunis China.[25]

Pada 11 Mac 1938, Tentera Udara Imperial Jepun menyerang Xi’an dan dicabar oleh Tentera Udara China. Xi’an tidak pernah jatuh ke tangan Jepun walaupun sering dibom.[26]

Pada 20 Mei 1949, Tentera Pembebasan Rakyat menawan Xi’an dari Kuomintang.[27]

Di bawah era Mao, Xi’an dibangunkan sebagai sebahagian daripada Pembinaan Barisan Ketiga.[28]

Xi’an menjadi tumpuan semasa protes anti-Jepun di China 2012.[29]

Pada tahun 2022, Xi’an mengalami wabak COVID-19 terbesar sejak awal pandemik, menyebabkan sekatan penuh selama sebulan bermula 23 Disember 2021, yang menjejaskan perkhidmatan perubatan dan bekalan makanan.[30] Sekatan ditamatkan pada 24 Januari 2022.[31]

Geografi

Xi'an berkedudukan di tanah pamah Guanzhong di kawasan selatan wilayah Shaanxi. Tanah pamah ini diterbitkan daripada lapan batang sungai di sekeliling tanah tersebut. Bandar ini berketinggian purata sebanyak 400 meter di atas paras laut dengan taburan hujan purata tahunan sebanyak 553 mm.

Iklim Xi'an adalah bersifat sederhana dan dipengaruhi oleh monsun Asia Timur. Kebanyakan taburan hujan berlaku dari Julai hingga lewat Oktober, dan ribut petir yang kerap dan pendek berlaku ketika musim panas. Salji kadangkala turun ketika musim sejuk tetapi jarang bertahan lama. Ribut debu lazim berlaku pada bulan Mac dan April.

Data iklim untuk Xi'an (purata 1981–2010, ekstrem 1951–2013)
Bulan Jan Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dis Tahun
Rekod tinggi suhu, °C (°F) 17.0
(62.6) 		24.1
(75.4) 		31.3
(88.3) 		34.9
(94.8) 		38.6
(101.5) 		41.8
(107.2) 		41.0
(105.8) 		40.0
(104.0) 		38.5
(101.3) 		34.1
(93.4) 		24.5
(76.1) 		21.6
(70.9) 		41.8
(107.2)
Purata maksimum suhu harian, °C (°F) 5.1
(41.2) 		8.9
(48.0) 		14.4
(57.9) 		21.5
(70.7) 		26.6
(79.9) 		31.4
(88.5) 		32.4
(90.3) 		30.3
(86.5) 		25.6
(78.1) 		19.3
(66.7) 		12.4
(54.3) 		6.3
(43.3) 		19.5
(67.1)
Purata suhu harian, °C (°F) 0.3
(32.5) 		3.6
(38.5) 		8.7
(47.7) 		15.4
(59.7) 		20.5
(68.9) 		25.3
(77.5) 		27.0
(80.6) 		25.1
(77.2) 		20.3
(68.5) 		14.1
(57.4) 		7.2
(45.0) 		1.5
(34.7) 		14.1
(57.4)
Purata minimum suhu harian, °C (°F) −3.3
(26.1) 		−0.4
(31.3) 		4.1
(39.4) 		10.3
(50.5) 		15.1
(59.2) 		19.9
(67.8) 		22.3
(72.1) 		21.0
(69.8) 		16.5
(61.7) 		10.2
(50.4) 		3.2
(37.8) 		−2.2
(28.0) 		9.7
(49.5)
Rekod rendah suhu, °C (°F) −20.6
(−5.1) 		−18.7
(−1.7) 		−7.6
(18.3) 		−4
(25) 		3.5
(38.3) 		9.2
(48.6) 		15.1
(59.2) 		12.1
(53.8) 		4.8
(40.6) 		−1.9
(28.6) 		−16.8
(1.8) 		−19.3
(−2.7) 		−20.6
(−5.1)
Purata kerpasan, mm (inci) 6.7
(0.26) 		9.8
(0.39) 		27.1
(1.07) 		37.5
(1.48) 		54.9
(2.16) 		64.5
(2.54) 		97.5
(3.84) 		78.6
(3.09) 		94.1
(3.70) 		61.7
(2.43) 		21.5
(0.85) 		7.3
(0.29) 		561.2
(22.1)
Purata bilangan hari kerpasan (≥ 0.1 mm) 3.4 4.0 6.4 7.8 8.2 8.8 9.9 10.0 11.6 9.9 5.5 3.6 89.1
Purata kelembapan relatif (%) 65 62 64 64 65 61 68 75 77 76 73 68 68
Purata bulanan jangka masa sinaran matahari 88.4 96.1 116.6 142.8 169.5 179.7 181.1 168.1 121.0 98.9 92.4 81.0 1,535.6
Peratus mungkin sinaran matahari 32 34 33 38 40 43 44 47 34 32 32 31 37
Sumber: Pentadbiran Meteorologi China,[32] Data cuaca ekstrem[33]

Demografi

Penduduk

Populasi Xi'an setakat 2015 ialah kira-kira 8.7 juta orang, dengan 51.66% jumlah penduduk Xi'an adalah lelaki dan selebihnya adalah perempuan.[34] Majoriti penduduk Xi'an ialah adalah berbangsa Han, dan etnik Hui ialah etnik minoriti terbesar di Xi'an.

Agama

Agama majoriti penduduk Xi'an ialah agama-agama tradisional China dan Taoisme. Bandar ini memiliki banyak tokong utama serta tokong kecil. Tokong Buddha Cina dan Tibet juga banyak dibina di bandar ini.

Xi'an memperoleh pengaruh Islam sejak abad ketujuh apabila Maharaja Gaozong dari Dinasti Tang membenarkan amalan Islam pada 651 M. Bandar ini memiliki kumpulan Muslim yang ketara, kebanyakannya daripada golongan Hui dengan jumlah penduduk sebanyak 50 ribu orang.[35] Beberapa masjid dibina di Xi'an dengan masjid paling utama ialah Masjid Agung Xi'an.

Ekonomi

Jambatan Fenghe di Xi'an

Sebagai sebahagian daripada dasar Pembangunan Barat China, Xi'an menjadi tumpuan utama pembangunan pesat. Dari tahun 1997 hingga 2006, nilai output industri perkhidmatan Xi'an meningkat pada kadar purata tahunan 13 peratus, berbanding 0.74 peratus bagi industri perkhidmatan tradisional, dengan pertumbuhan daripada AS$8.113 bilion kepada AS$25.85 bilion.[36] Xi'an merupakan ekonomi terbesar di Wilayah Shaanxi, dengan KDNK sebanyak 1.148 trilion Yuan pada tahun 2022. Purata pertumbuhan tahunan ialah 14.5 peratus, menyumbang kira-kira 35 peratus daripada jumlah KDNK Shaanxi.[37]

Sekurang-kurangnya 58 negara telah menubuhkan lebih daripada 2,560 syarikat di Xi'an, termasuk 19 syarikat Fortune 500. Antaranya termasuk ABB, Mitsubishi, Panasonic, Toshiba, Fujitsu, Coca-Cola dan Boeing.[38] Keupayaan Xi'an dalam bidang teknologi maklumat, bahan maju, aeroangkasa, tenaga, dan kejuruteraan kimia telah diketengahkan dalam dasar pembangunan barat China.[28]

Pada tahun 2020, Xi'an diiktiraf sebagai bandar Beta- (peringkat kedua global) oleh Globalization and World Cities Research Network.[39] Xi'an juga merupakan salah satu daripada 100 pusat kewangan terkemuka dunia menurut Global Financial Centres Index.[40]

Industri utama di Xi'an termasuk pembuatan peralatan, pelancongan dan penyumberan luar perkhidmatan.[41] Industri pembuatan mencatatkan output tahunan sebanyak 36.5 bilion RMB, mewakili 44.5 peratus daripada jumlah ekonomi bandar.[42] Sebagai salah satu daripada empat ibu kota purba China,[43] pelancongan juga merupakan industri penting, dengan tarikan seperti Tentera Terracotta, Tembok Kota Xi'an, dan Kuil Famen. Pada tahun 2019, lebih 300 juta pelancong mengunjungi Xi'an, menghasilkan pendapatan sebanyak 314.6 bilion RMB.[44] Pendapatan pelancongan meningkat purata 36.4 peratus setahun, manakala pendapatan pertukaran asing meningkat kira-kira 35.8 peratus.[42]

Xi'an juga merupakan salah satu bandar pertama di China dalam sektor penyumberan luar perkhidmatan, dengan lebih 800 syarikat dalam industri ini. Nilai output sektor ini melebihi 23 bilion RMB pada tahun 2008. Pekerjaan dalam sektor ini meningkat dua kali ganda dari 60,000 kepada 120,000 orang antara 1997 hingga 2006, manakala perundingan komputer juga meningkat dua kali ganda daripada 16,000 kepada 32,000.[36]

Bagi menyokong industri ini, Xi'an membangunkan sebuah Bandar Baharu Perisian dengan pelaburan sebanyak 30 bilion RMB yang dijangka siap pada 2015.[42] Barangan eksport utama termasuk peralatan pencahayaan dan alat ganti automotif, manakala barangan import utama adalah produk mekanikal dan elektrik. Rakan dagang antarabangsa terbesar Xi'an ialah Amerika Syarikat.[42]

Taman Perdagangan dan Logistik Antarabangsa Xi'an meliputi kira-kira 35 batu persegi dan direka sebagai model urbanisasi berasaskan logistik.[45] Taman ini merupakan pelabuhan kering dan pusat kontena rel utama. Lebih banyak Kereta Api Kargo China-Eropah berlepas atau kembali ke Xi'an berbanding mana-mana bandar lain.[45]

Industri Perisian dan Teknologi

Zon Pembangunan Perindustrian Berteknologi Tinggi Xi'an

Zon perindustrian utama di Xi'an ialah Zon Pembangunan Ekonomi dan Teknologi Xi'an. Tapak pelupusan sampah Jiangcungou di Xi'an merupakan tapak pelupusan terbesar di China sebelum ditutup pada tahun 2019.[46]

Ekonomi yang pesat berkembang di Xi'an juga menyokong pembangunan industri perisian dan bandar ini menjadi perintis dalam bidang tersebut. Taman Perisian Xi'an di dalam Zon Pembangunan Perindustrian Berteknologi Tinggi (XDZ) telah menarik lebih 1,085 syarikat dan 106,000 pekerja setakat tahun 2012.[47] Xi'an mempunyai tenaga kerja yang besar dan berkemahiran tinggi hasil daripada lebih 100 universiti di kawasan tersebut, menghasilkan kira-kira 3,000 graduan komputer setiap tahun dengan gaji purata separuh daripada gaji di Beijing.[48][49]

Industri Aeroangkasa

Pada November 2006, Xi'an bersama Perbadanan Sains dan Teknologi Aeroangkasa China menubuhkan Pangkalan Perindustrian Sains dan Teknologi Aeroangkasa Xi'an. Pangkalan ini memberi tumpuan kepada pembangunan industri angkasa lepas awam, termasuk pembuatan peralatan, perisian dan penyumberan luar perkhidmatan, bahan baharu dan teknologi solar fotovoltaik.

Kawasan pangkalan ini merangkumi Xi'an dan kawasan Guanzhong, dengan peluasan ke kawasan China Barat Laut dan China Barat Daya. Menjelang tahun 2012, dijangkakan output industri akan mencapai AS$2.8 bilion dengan 10 hingga 20 produk jenama yang memiliki hak harta intelek dan 5 hingga 8 produk berdaya saing di peringkat global.

Pada tahun 2008, selepas pelancaran pusat aeroangkasa di Shanghai, kerajaan China membangunkan satu lagi pusat aeroangkasa awam di Shaanxi. Suruhanjaya Pembangunan dan Pembaharuan Negara meluluskan perancangan Pangkalan Perindustrian Aeroangkasa Awam Kebangsaan Xi'an pada 26 Disember 2007. Pangkalan seluas 23 km2 (8.9 bt2) ini akan menumpukan kepada pembangunan satelit, bahan baharu, tenaga, teknologi maklumat dan teknologi lain untuk aplikasi awam.[50]

Pendidikan

Kampus Universiti Xi'an Jiaotong.

Xi'an ialah salah satu daripada bandar-bandar pendidikan tinggi utama China. Xi'an mempunyai 37 buah institut pengajian tinggi (IPT) awam, 36 buah IPT swasta dan lapan buah akademi tentera, yang merangkumi kira-kira 200 ribu orang pelajar di Xi'an.[51] Universiti Xi'an Jiaotong tergolong dalam Liga C9, kumpulan sembilan buah universiti elit China.

Pengangkutan

Xi'an mempunyai banyak kawasan yang mudah diakses dengan berjalan kaki. Di banyak zon komersial, perumahan, dan pendidikan di bandar ini, terutamanya di kawasan membeli-belah dan hiburan di sekitar Menara Lonceng, laluan pejalan kaki bawah tanah dan jambatan penyeberangan telah dibina demi keselamatan dan kemudahan pejalan kaki.

Sistem perkongsian basikal mula beroperasi di Xi'an sejak tahun 2013 dan kini mempunyai 52,000 basikal yang digunakan oleh lebih 200,000 orang setiap hari.[52] Perkhidmatan teksi banyak disediakan, tetapi ramai penduduk masih menggunakan 270 laluan bas rasmi bandar yang disediakan oleh lebih 7,800 bas, dengan jumlah penumpang melebihi 4 juta orang sehari.[52] Rangkaian bas ini dilengkapi dengan sistem metro yang berkembang pesat, yang membawa lebih 1.5 juta penumpang setiap hari.[52] Xi'an juga mempunyai lebih daripada 2 juta kenderaan berdaftar,[53] dan jumlah kenderaan persendirian yang semakin meningkat menyebabkan kesesakan lalu lintas menjadi isu biasa.

Metro

Laluan 14 Metro Xi'an
Stesen Fenghuangchi
Rencana utama: Metro Xi'an

Laluan 2 yang merentasi bandar dari utara (Stesen Kereta Api Utara) ke selatan (Weiqu Nan) adalah laluan pertama yang dibuka kepada orang ramai pada 16 September 2011.[54] Laluan ini sepanjang 19.9 kilometer (12.4 batu) dengan 17 stesen.[55]

Laluan 1 dibuka pada 15 September 2013 dan menghubungkan Houweizhai dengan Fangzhicheng. Laluan 3 dibuka pada 8 November 2016 dan menghubungkan Baoshuiqu dengan Yuhuazhai. Laluan 4 mula beroperasi pada 26 Disember 2018, sejajar dengan Laluan 2 di sebelah timurnya. Laluan 5 dibuka pada 28 Disember 2020, sepanjang 41.6 km dengan 31 stesen.[56]

Laluan 16 dibuka pada 27 Jun 2023, sepanjang 15.03 km dengan 9 stesen. Empat lagi laluan sedang dalam pembinaan termasuk sambungan Laluan 1.[57]

Sistem metro ini meliputi banyak tarikan terkenal seperti Muzium Banpo (Laluan 1), Menara Lonceng dan Dram (Laluan 2), Kubu Kota Xi'an (Laluan 2), Pagoda Angsa Liar Besar (Laluan 3 dan 4), Taman Warisan Negara Daminggong (Laluan 4) dan Muzium Sejarah Shaanxi (Laluan 2, 3 dan 4).[58]

Waktu berlepas metro pertama bagi Laluan 1, 2, 3 dan 4 ialah pada pukul 6:00 pagi, manakala metro terakhir bagi Laluan 3 dan 4 ialah pada 11:00 malam, Laluan 1 pada 11:30 malam, dan Laluan 2 pada 11:50 malam.[59]

Pada 30 Disember 2008, satu kebakaran berlaku tetapi berjaya dipadamkan dalam masa sejam tanpa kecederaan. Kebakaran kedua berlaku pada 2 Januari di stesen lain Laluan 2.[60]

Kereta Api

Stesen Kereta Api Xi'an Utara

Stesen Kereta Api Xi'an Utara, terletak di utara pusat bandar, merupakan stesen bagi kereta api laju Zhengzhou–Xi'an, yang merupakan sebahagian daripada laluan Xuzhou–Lanzhou. Pembinaan bermula pada 25 September 2005 dan perkhidmatan bermula pada 6 Februari 2010.[61][62] Perkhidmatan ini menghentikan semua penerbangan antara Zhengzhou dan Xi'an dalam masa 48 hari.[63] Dengan 34 platform, ia adalah stesen terbesar di China Barat Laut ketika ia dibuka pada Januari 2011.[64]

Stesen ini juga diservis oleh Kereta Api Laju Datong–Xi'an, Kereta Api Laju Xi'an–Chengdu dan Kereta Api Laju Yinchuan–Xi'an.

Stesen Kereta Api Xi'an, terletak di utara pusat kota lama, adalah hab utama kereta api konvensional di Wilayah Shaanxi. Ia meliputi kawasan seluas 597,000 meter persegi (6,430,000 kaki persegi) dengan 6 platform penumpang dan 11 landasan. Ia menyediakan 112 perkhidmatan sehari kepada kira-kira 80,000 penumpang dengan destinasi seperti Beijing, Zhengzhou, Lanzhou, Baoji dan Gunung Hua.

Stesen lain termasuk Xi'an Timur, Xi'an Selatan, Xi'an Barat, Yinzhen, Sanmincun dan Fangzhicheng.

Udara

Lapangan Terbang Antarabangsa Xi'an Xianyang

Lapangan Terbang Antarabangsa Xi'an Xianyang (kod: XIY) ialah lapangan terbang utama yang berkhidmat untuk bandar ini dan merupakan lapangan terbang terbesar di China Barat Laut. Ia terletak 40 km barat laut pusat bandar Xi'an dan 13 km timur laut pusat bandar Xianyang.[65]

Syarikat penerbangan utama termasuk China Eastern Airlines, Hainan Airlines dan China Southern Airlines. Terminal 3 dan landasan kedua dibuka pada 3 Mei 2012.[66] Pembinaan Terminal 5 bermula pada tahun 2022 dan siap pada September 2024.[67]

Selain menghubungkan Xi'an dengan kebanyakan bandar utama di China, lapangan terbang ini juga mempunyai penerbangan antarabangsa ke destinasi seperti Tokyo, Seoul, London, Paris dan Sydney.

Budaya dan Agama

Paviliun Cina tradisional di Xi'an
Persembahan muzik tradisional Cina di Xi'an
Mi Biang Biang

Seniman Tempatan

Xi'an merupakan tempat asal kepada beberapa bintang kontemporari China seperti Xu Wei,[68] Zhang Chu dan Zheng Jun.

Masakan Xi'an

Yangrou paomo (roti direndam dalam sup kambing; 羊肉泡馍) ialah hidangan terkenal dari Xi'an.[69]

Liangpi (mi sejuk; 凉皮) ialah mi gandum atau beras yang disajikan sejuk dengan cuka dan minyak cili.

Biangbiang mian atau youpo chemian (油泼扯面) ialah mi tangan yang tebal dan panjang, biasanya dihidangkan dengan lada merah pedas.

Roujiamo (roti daging; 肉夹馍) ialah roti berisi daging, biasanya daging khinzir.

Qinqiang

Qinqiang (Suara Qin) merupakan yang tertua dan paling meluas antara empat jenis utama opera Cina.[70][71][72]

Satu lagi persembahan terkenal ialah "Permaisuri Dinasti Tang Agung", sebuah persembahan tarian dan muzik berdasarkan kisah hidup Permaisuri Wu Zetian dari Dinasti Tang. Persembahan ini menampilkan orkestra Cina klasik dan reka bentuk pentas yang canggih bagi membawa penonton kembali ke era kegemilangan Empayar Tang.

Agama Tradisional Cina dan Taoisme

Kuil Dewa Kota Xi'an

Agama yang paling berpengaruh di Xi'an ialah agama tradisional Cina dan Taoisme, diwakili oleh pelbagai kuil besar dan kecil. Antaranya ialah sebuah Kuil Dewa Kota yang telah dibina semula sepenuhnya pada tahun 2010-an, serta sebuah Kuil Konfucius.

Kristianiti

Mubaligh Kristian pertama yang tercatat di China ialah Alopen, seorang penutur bahasa Syriac, yang tiba di Xi'an (ketika itu dikenali sebagai Chang'an) pada tahun 635 melalui Jalan Sutera. Stele Nestorian, kini terletak di Muzium Beilin Xi'an, ialah batu bersurat dari zaman Dinasti Tang yang didirikan pada tahun 781 dan merekodkan 150 tahun awal Kristianiti di China selepas ketibaan Alopen.[17] Batu bersurat ini setinggi 279 sentimeter (110 inci) dan memaparkan tulisan dalam Bahasa Cina dan Bahasa Syriac yang menggambarkan kewujudan komuniti Kristian di beberapa bandar di utara China.

Pagoda Daqin, sebuah pagoda Buddha di Daerah Zhouzhi, Xi'an, dikatakan pada asalnya adalah sebuah gereja Kristian Nestorian dari zaman Tang.[73]

Mubaligh Baptis dari England pernah mengendalikan sebuah hospital di Xi'an.[74] Pada tahun 1892, Arthur Gostick Shorrock[75] dan Moir Duncan[76] menubuhkan Misi Sianfu di Xi'an.[77][78][79]

Islam

Xi'an mempunyai komuniti minoriti Muslim, kebanyakannya dari kumpulan etnik Hui. Dianggarkan terdapat sekitar 50,000 Muslim Hui di Xi'an.[80] Terdapat tujuh buah masjid di Xi'an, yang paling terkenal ialah Masjid Besar Xi'an.[81] Masjid ini, yang terletak di pusat bandar, merupakan salah satu masjid tertua dan terpenting di China. Ia dibina semasa Dinasti Tang dan telah diperbaharui serta diperluaskan dari semasa ke semasa. Masjid ini mencerminkan gabungan seni bina Islam dan tradisional Cina yang unik.

Pelancongan

Pagoda Angsa Liar Besar
Menara Lonceng Xi'an
Menara Dram Xi'an
Pintu Danfeng di Taman Warisan Istana Daming
Muzium Sejarah Shaanxi
Muzium Bawah Tanah Makam Maharaja Jingdi Han
Taman Hutan Negara Gunung Taibai
Hotel Grand Hyatt Xi'an di CBD

Tapak Bersejarah dan Menarik

Oleh kerana terdapat banyak monumen bersejarah serta pelbagai runtuhan purba dan makam di kawasan sekitarnya,[6] pelancongan telah menjadi komponen penting dalam ekonomi tempatan, dan wilayah Xi'an merupakan salah satu destinasi pelancongan paling popular di China.[6]

Bandar ini mempunyai banyak tapak bersejarah yang penting, termasuk beberapa projek arkeologi yang masih berjalan seperti Makam Maharaja Qin Pertama dan Tentera Terracotta beliau. Terdapat beberapa bukit pengebumian dan makam raja-raja Dinasti Zhou di sekitar bandar.[82] Xi'an juga memiliki kira-kira 800 makam dan mausoleum diraja dari zaman Dinasti Han,[83] termasuk makam yang mengandungi ratusan patung askar tanah liat dan sisa-sisa kuil korban dari era Han.[83] Bandar ini turut mempunyai pelbagai pagoda dari zaman Dinasti Tang dan terkenal dengan muzium sejarahnya serta Hutan Stele, yang terletak di sebuah kuil Konfusius abad ke-11 yang menempatkan batu bersurat dari pelbagai dinasti.[83]

Antara tapak terkenal di Xi'an ialah:

  • Tembok Kota Xi'an, yang dikelilingi tembok purba yang dipulihkan pada abad ke-14 semasa awal Dinasti Ming, berdasarkan susun atur istana diraja Dinasti Tang.
  • Makam Maharaja Qin Shi Huang dan Tentera Terracotta terletak kira-kira 40 km (25 bt) di timur pusat bandar, di pinggir bandar Xi'an.
  • Menara Lonceng Xi'an dan Menara Dram Xi'an, kedua-duanya terletak di paksi tengah bandar.
  • Daerah Muslim Xi'an, yang menjadi lokasi Masjid Besar Xi'an.
  • Pagoda Angsa Liar Besar dan Pagoda Angsa Liar Kecil, kedua-duanya merupakan menara purba yang berusia lebih 1,000 tahun dan telah terselamat daripada beberapa gempa bumi besar.
  • Hutan Stele, terkenal dengan pelbagai inskripsi dan karya batu bersejarah.[84]
  • Kuil Famen dan pagodanya yang menjulang tinggi, terletak kira-kira 120 kilometer (75 batu) ke barat Xi'an.
  • Kuil Xi Ming, sebuah kuil Buddha bersejarah.
  • Kuil Wolong, sebuah kuil Buddha di lorong Kaitong berhampiran Hutan Stele.
  • Kuil Xingjiao di Shaolin Yuan.
  • Kuil Jianfu, yang berkaitan dengan Pagoda Angsa Liar Kecil.
  • Perkampungan Neolitik Banpo, tapak arkeologi penting.
  • Muzium Sejarah Shaanxi, yang menempatkan koleksi besar artifak sejarah.
  • Muzium Xi'an, terletak berhampiran Pagoda Angsa Liar Kecil.
  • Mata Air Panas Huaqing, terletak di kaki Gunung Li, mempunyai sejarah 6,000 tahun, dengan Istana Huaqing di sebelahnya yang bersejarah 3,000 tahun. Ia tersenarai antara Seratus Taman Terkenal China dan diklasifikasikan sebagai Tapak Warisan Kebangsaan dan Kawasan Pemandangan Utama Negara.
  • Taman Warisan Istana Daming, tapak bekas kediaman diraja maharaja Dinasti Tang.
  • Taman Hutan Negara Gunung Li.
  • Taman Hutan Negara Gunung Zhongnan.
  • Datang Everbright City, kawasan budaya dan hiburan moden yang berasaskan tema Tang.

Hubungan antarabangsa

Bandar kembar

Xi'an menjalin hubungan bandar kembar dengan:


  • Xi'an

Rujukan

  1. ^ "China: Shaanxi". Dicapai pada 3 Januari 2022.
  2. ^ The GDP figures are from the statistical bulletin on 2022 national economic and social development published by the statistical agencies of relevant cities, see 2022年GDP100强城市榜：江苏13市均超4000亿，10强有变化 (dalam bahasa Cina). yicai.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 31 Januari 2024. Dicapai pada 6 Mac 2024.
  3. ^ Du Halde, 1736, m.s. 220–1; Du Halde, 1741, m.s. 227–8
  4. ^ Stanford, 1917, m.s. 13 dan Indeks, m.s. 11
  5. ^ 《中国古今地名大词典》, Shanghai, 2005, m.s. 1540
  6. ^ a b c Encyclopædia Britannica, "Xi'an", diakses 3 September 2008
  7. ^ ...
  8. ^ ...
  9. ^ ...
  10. ^ ...
  11. ^ ...
  12. ^ ...
  13. ^ ...
  14. ^ ...
  15. ^ ...
  16. ^ ...
  17. ^ a b ...
  18. ^ ...
  19. ^ ...
  20. ^ ...
  21. ^ ...
  22. ^ ...
  23. ^ ...
  24. ^ ...
  25. ^ ...
  26. ^ ...
  27. ^ ...
  28. ^ a b ...
  29. ^ ...
  30. ^ ...
  31. ^ ...
  32. ^ 中国气象局 国家气象信息中心 (dalam bahasa Cina). Pentadbiran Meteorologi China. Jun 2011. Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-07-16. Dicapai pada 2009-03-17.
  33. ^ "Extreme Temperatures Around the World". Diarkibkan daripada yang asal pada Ogos 4, 2014. Dicapai pada Februari 21, 2013.
  34. ^ 西安人口 [Xi'an population] (dalam bahasa Cina). City of Xi'an. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-03-22. Dicapai pada 2007-05-16.
  35. ^ Zhang, Zhizhong. 中国七大中心城市人口资源大调查 [Population survey of the seven central cities of China]. National Family Planning Commission. Diarkibkan daripada yang asal pada September 23, 2015. Dicapai pada August 21, 2013.
  36. ^ a b Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama chinacenter
  37. ^ Statista, 2022
  38. ^ All Roads Lead to China, 2007
  39. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama :1
  40. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama GFCI
  41. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama official website for Shaanxi
  42. ^ a b c d Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama city info
  43. ^ Lehman, Lee & Xu
  44. ^ Accesswire, 2020
  45. ^ a b Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama :Curtis&Klaus
  46. ^ BBC News, 15 November 2019
  47. ^ XDZ.com
  48. ^ People's Daily
  49. ^ Biro Perdagangan Bandar Xi'an
  50. ^ Reuters, 2015
  51. ^ 西安文化概要，中国历史文化遗产保护网。
  52. ^ a b c Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama :0
  53. ^ 西安晚报, 4 Julai 2014
  54. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama cnr
  55. ^ ...
  56. ^ ...
  57. ^ ...
  58. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama xian
  59. ^ ...
  60. ^ ...
  61. ^ ...
  62. ^ ...
  63. ^ ...
  64. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama gazette
  65. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama yearbook
  66. ^ ...
  67. ^ ...
  68. ^ Shenzhen Daily, 5 Julai 2005
  69. ^ Xinhuanet, 14 Mei 2004
  70. ^ China Radio International, 8 Februari 2008
  71. ^ People's Daily, 14 Januari 2007
  72. ^ Adam Yuet Chau, 2006, Stanford University Press, hlm. 53
  73. ^ Martin Palmer, The Jesus Sutras, 2001
  74. ^ Peter Fleming, News from Tartary, 1936
  75. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Shorrock1926
  76. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama DuncanPapers
  77. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Burt1925
  78. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Glover1914
  79. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama Duncan1900
  80. ^ Zhang Zhizhong, Survei Populasi Tujuh Bandar Pusat China
  81. ^ Muslim2China.com
  82. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama encarta
  83. ^ a b c Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; tiada teks disediakan bagi rujukan yang bernama columbia
  84. ^ BBC Travel

Pautan luar

Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id