| Penaklukan Han ke atas Gojoseon | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Peluasan kuasa Han pada abad ke-2 SM | |||||||||
| |||||||||
| Pihak yang terlibat | |||||||||
| Wiman Joseon | Dinasti Han | ||||||||
| Komandan dan pemimpin | |||||||||
|
Raja Ugeo † Jen. Seong Gi † Min. No In  Min. Han Eum Min. Sam Jen. Wang Gyeop |
Yang Pu Xun Zhi | ||||||||
| Kekuatan | |||||||||
| ? | 50,000+[1] | ||||||||
Penaklukan Han ke atas Gojoseon ialah satu kempen yang dilancarkan oleh Maharaja Wu dari Dinasti Han terhadap Wiman Joseon antara 109 dan 108 SM. Kempen ini mengakibatkan kejatuhan Gojoseon dan penubuhan Empat Komanderi Han di separuh utara Semenanjung Korea.
Latar belakang
Wi Man, atau Wei Man dalam bahasa Cina, asalnya seorang jeneral di kerajaan naungan Yan di bawah pemerintahan Lu Wan. Pada 195 SM, Lu Wan didakwa terlibat dalam rancangan pemberontakan terhadap Dinasti Han, dan Maharaja Gaozu dari Han menghantar tentera menentangnya. Yan tewas, dan Lu Wan melarikan diri ke Xiongnu, manakala Wi Man mencari perlindungan di kerajaan timur Gojoseon. Wi Man bersama seribu pengikutnya mengamalkan pakaian orang Korea dan sedikit demi sedikit, beliau berjaya memperoleh pengikut yang ramai, terdiri daripada penduduk tempatan Korea dan pelarian Cina. Kemudian, beliau merampas takhta Raja Jun dari Gojoseon, yang melarikan diri ke selatan ke Jin. Gabenor Liaodong bersetuju untuk mengiktiraf Wi Man sebagai vasal asing Han selagi beliau menjaga sempadan mereka daripada serangan kaum gasar, serta membenarkan puak gasar yang ingin membayar ufti kepada Maharaja Han.[2]
Cucu Wi Man, Raja Ugeo dari Gojoseon menghalang hubungan langsung dengan utusan yang dihantar oleh ketua-ketua suku di Semenanjung Korea ke istana Han. Pada 109 SM, Maharaja Wu dari Han menghantar She He (涉何) untuk menegur Raja Ugeo.[3] Selepas pertemuan dengan raja, She He gagal mendapatkan laluan selamat bagi utusan. Dalam perjalanan pulang, She He membunuh Wi Jang (衛長降), seorang pembantu yang dihantar untuk mengiringinya pulang. Hal ini membangkitkan kemarahan Raja Ugeo, yang kemudian menghantar tenteranya ke wilayah Han untuk membunuh She He. Pencetus langsung peperangan berlaku apabila Raja Ugeo menghukum bunuh utusan Han, yang sangat membangkitkan kemarahan Maharaja Wu.[4]
Permulaan perang juga mungkin didorong oleh keinginan untuk menghapuskan Gojoseon yang berkemungkin telah bersekutu dengan Xiongnu menentang Han. Sebab lain yang mungkin ialah hubungan yang semakin merosot antara Han dan Gojoseon, kerana Wiman Joseon menghalang perdagangan antara Han dan kerajaan seperti Jinbeon (진번, 眞番).[5]
Peperangan
Pada tahun 109 SM, Maharaja Wu melancarkan kempen ketenteraan Han untuk menyerang Gojoseon.[6] Dua orang jeneral, Yang Pu (楊浦) dan Xun Zhi (尋知) dihantar dari Empayar Han untuk memulakan pencerobohan.[7] Tentera Yang Pu yang berjumlah 50,000 orang belayar dari negeri Qi (wilayah Shandong hari ini) merentasi Laut Bohai menuju ke Gojoseon, manakala Xun Zhi mara melalui darat dari Liaodong menuju ke Wanggeom, ibu kota Gojoseon.
Salah seorang komander Yang, bernama Duo, telah mengambil alih sebahagian besar tentera dan memimpin mereka sebagai pasukan pendahulu. Namun begitu, beliau mengalami kekalahan besar. Akibatnya, Yang Pu hanya tinggal 7,000 orang tentera apabila tiba di Wanggeom-seong. Melihat bilangan tentera musuh yang kecil, Raja Ugeo keluar menyerang, mengalahkan serta mencerai-beraikan tentera Yang Pu. Yang Pu menghabiskan sepuluh hari berikutnya mengumpulkan semula baki tenteranya yang melarikan diri ke kawasan pergunungan berhampiran. Sementara itu, Xun Zhi gagal menembusi pertahanan Gojoseon di sebelah barat Sungai Yalu.
Apabila Maharaja Wu menerima berita kekalahan tersebut, baginda mahu memulihkan hubungan damai antara Han dan Gojoseon. Raja Ugeo bersetuju, dan sebagai tanda penyesalan, beliau menghantar puteranya bersama hadiah 5,000 ekor kuda ke istana Han. Namun begitu, apabila putera itu dan rombongannya yang terdiri daripada 10,000 tentera tiba di Sungai Yalu, Xun Zhi menuntut agar mereka meletakkan senjata. Putera itu mengesyaki bahawa Xun Zhi berniat membunuhnya, lalu kembali ke Wanggeom-seong, sekali lagi menyambung peperangan.
Xun Zhi menyerang tentera Gojoseon sekali lagi dan kali ini berjaya mengalahkannya. Xun Zhi dan Yang Pu kemudian bergabung di Wanggeom-seong dan mengepung kota tersebut, namun kota itu mempunyai pertahanan yang kukuh, dan selepas beberapa bulan ia masih tidak jatuh. Selepas satu serangan mengejut oleh Xun Zhi, menteri kanan Gojoseon secara rahsia menghantar utusan untuk merundingkan penyerahan dengan Yang Pu, namun tiada persetujuan muktamad dicapai. Xun Zhi mahu melancarkan serangan habis-habisan, manakala Yang Pu lebih memilih rundingan berterusan, menyebabkan hubungan antara kedua-dua jeneral menjadi tegang.
Apabila Maharaja Wu menghantar gabenor Jinan, Gongsun Sui, untuk menyelesaikan pertikaian tersebut, Xun Zhi memberitahunya bahawa Yang Pu sengaja melengah-lengahkan kejatuhan Gojoseon. Gongsun Sui bersetuju dan menggunakan kuasa empayar untuk memanggil Yang Pu ke kem Xun Zhi. Setelah tiba, Yang Pu ditangkap dan tenteranya diambil alih. Maharaja Wu tidak berpuas hati dengan tindakan ini dan mengeluarkan perintah supaya Gongsun Sui dihukum bunuh.
Dengan kedua-dua tentera kini di bawah perintahnya, Xun Zhi membuat persiapan untuk melancarkan serangan terakhir ke atas Wanggeom. Para pegawai seperti No In, Han Eum, dan Sam dari Gojoseon serta Wang Gyeop mendesak agar mereka menyerah kepada Han, tetapi Raja Ugeo tidak bersetuju. Pada April 108 SM, Wang Gyeop, No In, Han Eum dan Sam menyerah diri kepada Han. Sam kemudian menghantar pembunuh ke Wanggeom-seong dan membunuh Raja Ugeo. Kota itu tetap bertahan di bawah pimpinan Menteri Seong Gi (成基), namun Seong Gi turut dibunuh.
Akhirnya, rakyat Wanggeom-seong dipujuk untuk menyerah oleh putera-putera Raja Ugeo dan No In. Pada tahun 108 SM, seluruh Gojoseon jatuh dan ditakluk oleh Dinasti Han.
Kesan peperangan
Selepas penaklukan Gojoseon, Empat Komanderi Han telah ditubuhkan untuk mentadbir wilayah yang ditawan. Komanderi tersebut ialah Lelang, Xuantu, Zhenfan dan Lintun.[8] Komanderi yang paling penting ialah Lelang (berhampiran Pyongyang moden), yang mengawal kawasan itu sehingga tahun 313 M. Penaklukan Gojoseon oleh Dinasti Han pada 108 SM akhirnya membawa kepada kemunculan Zaman Proto-Tiga Kerajaan Korea.[9]
Walaupun bangsawan dan menteri Gojoseon yang menyerah diri diberikan kedudukan sebagai marquis, Xun Zhi ditangkap setelah pulang dan dihukum bunuh kerana sifat cemburu dan pengkhianatan terhadap strategi. Yang Pu juga dijatuhi hukuman mati akibat kekalahan yang dialami oleh bawahannya, tetapi setelah membayar denda, dia dibenarkan hidup sebagai rakyat biasa.
Catatan
Bibliografi
- Matray, James Irving (2005). Korea divided: The thirty-eighth parallel and the Demilitarized Zone. Philadelphia: Chelsea House Publishers. ISBN 978-0-7910-7829-7.
- Pai, Hyung Il (1992). "Culture contact and culture change: The Korean Peninsula and its relations with the Han Dynasty commandery of Lelang". World Archaeology. 23 (3): 306–319. doi:10.1080/00438243.1992.9980182. JSTOR 124765.
- Pai, Hyung Il (2000). Constructing "Korean" origins: A critical review of archaeology, historiography, and racial myth in Korean state-formation theories. Cambridge: Harvard University Asia Center. ISBN 978-0-674-00244-9.
- Shim, Jae-Hoon (2002). "A new understanding of Kija Chosŏn as a historical anachronism". Harvard Journal of Asiatic Studies. 62 (2): 271–305. doi:10.2307/4126600. JSTOR 4126600.
- Shin, Hyŏng-sik (2006). A brief history of Korea (ed. 2nd print). Seoul: Ewha Womans University Press. ISBN 978-89-7300-619-9.
- Watson, Burton (1993), Records of the Grand Historian by Sima Qian: Han Dynasty II (Revised Edition, Columbia University Press
- West, Barbara A. (2009). Encyclopedia of the peoples of Asia and Oceania. New York: Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-7109-8.
