Ikonolatri (Yunani: εἰκών, eikon, 'gambar atau imej', + λατρεία, latreia, 'penyembahan atau pemujaan yang betul-betul (penuh)') ialah perbuatan menyembah berhala atau pemujaan ikon. Dalam sejarah agama Kristian, orang ramai terlibat dalam ikonolatri sebagai satu bentuk kebebasan beribadat manakala yang lain melihatnya sebagai kepercayaan tahayul menganggap ikon atau dewa mempunyai sifat tuhan. Ia menggunakan ikon sebagai cara untuk berhubung dengan santo, malaikat dan Tuhan. Salah satu amalan ekstrem ikonolatri ialah mengikis ikon-ikon ke dalam Perjamuan Kudus.
Ikonolatri ialah lawan kepada ikonoklasme, dan ia tidak patut dikelirukan dengan ikonofilia, yang memuliakan ikon secara sederhana. Kedua-dua pendirian yang ekstrem ini, ikonolatri dan ikonoklasme, telah ditolak oleh Majlis Kedua Nicea pada tahun 787, dalam Majlis Ekumenikal ketujuh.[1] Majlis itu memutuskan ikon-ikon suci tidak patut dimusnahkan, seperti yang diingini dan dilakukan dalam ikonoklasme Byzantine, mahupun menyembah atau dipuja betul-betul (sepenuhnya) (Yunani: ἀληθινήν λατρείαν; Latin: veram latriam), seperti yang diamalkan dalam ikonolatri, tetapi ia hanya dimuliakan kerana ia melambangkan Tuhan, malaikat, atau orang-orang kudus.
Gambaran keseluruhan
Ikon dalam bahasa Yunani bermaksud gambar tetapi kini telah dikaitkan rapat dengan seni keagamaan yang digunakan oleh Gereja Ortodoks dan Katolik Timur. Ikon digunakan untuk membantu dalam doa dan penyembahan Tuhan oleh Gereja Ortodoks. Ikon (imej) adalah perkataan yang sama yang digunakan dalam Alkitab dalam Keluaran 1:27, Kolose 1:15.
Gereja Ortodoks Timur (yang akhirnya mengembalikan semula ikon) pernah menganjurkan sekurang-kurangnya dua persidangan untuk membuat keputusan tentang penggunaan ikon yang betul. Majlis Hieria pada tahun 754 dengan jelas melarang pembuatan ikon, dan mengarahkan semua gambar Yesus dan santo dibuang dari gereja-gereja, mengatakan bahawa ia sepatutnya dihiasi dengan gambar burung, bunga dan buah-buahan. Majlis ini diadakan berhampiran Konstantinopel, dan semua uskup yang hadir datang daripada Patriarkat Konstantinopel. Patriark-patriark lain enggan menghantar seorang pun wakil.
Majlis Kedua Nicea pada tahun 787 mengubah keputusan yang dibuat oleh majlis itu. Majlis ini, yang terdiri daripada ketua-ketua Gereja (uskup), adalah penting dalam memahami bagaimana seni keagamaan boleh digunakan dalam Gereja. Persidangan Gereja sebelumnya menjelaskan yang memuliakan ikon bersangkut paut dengan mempercayai penjelmaan Yesus Kristus. Peribadi Yesus dipercayai bukan sahaja menunjukkan Firman Tuhan (1 Yohanes 1:1-4) tetapi juga imej Tuhan (1 Yohanes 4:9). Sebelum agama Kristian, penyembahan berhala bermaksud menyembah tuhan palsu. Ketua-ketua Gereja ini berhujah bahawa menggambarkan Kristus bukanlah menyembah tuhan-tuhan palsu, seperti yang telah difikirkan dalam teks agama terdahulu. Mereka menjelaskan bahawa yang dihormati ialah orang dalam gambar itu, bukan gambar itu sendiri. Selepas Ikonoklasme tamat, amalan memuliakan ikon tersebar ke Serbia, Bulgaria dan Rusia.
Dalam Gereja Ortodoks, ikon yang mengandungi imej Tuhan Bapa dan Roh Kudus dilarang melainkan ia dalam konteks Kitab Wahyu atau Apokalipsis Santo Yohanes, yang mana Tuhan Bapa dijelaskan nampak seperti Yesus yang lebih tua. Sesetengah orang suka bagaimana Tuhan digambarkan dalam karya Rublev yang dipanggil Tritunggal Maha Kudus. Yang lain percaya bahawa, kerana tiada siapa yang pernah melihat Tuhan Bapa, dia tidak boleh digambarkan dalam ikon, manakala Yesus, yang pernah dilihat mata manusia, boleh digambarkan.
Rujukan
- ^ Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell.