| Paroki St. Michael dan Seluruh Malaikat Sandakan | |
|---|---|
| كاتدرال سانت ميكائيل دان سى لوروح ملايكة | |
 | |
| 5°50′26.18″N 118°6′46.5″E / 5.8406056°N 118.112917°EKoordinat: 5°50′26.18″N 118°6′46.5″E / 5.8406056°N 118.112917°E | |
| Lokasi | 90000 Sandakan, Sabah. |
| Mazhab | Anglikan |
| Seni bina | |
| Disiapkan | 1925 |
| Pentadbiran | |
| Pejabat ketua deacon | Archdeaconry Pantai Timur |
| Kawasan biskop | Sabah |
| Paderi | |
| Paderi | Archdeacon Yong Thiam Choy |
Gereja St. Michael dan Seluruh Malaikat atau ringkasnya St. Michael ialah sebuah gereja Anglikan di bandar Sandakan di negeri Malaysia di Sabah di utara Borneo. St Michael ialah gereja batu tertua di Sabah. Dorongan untuk pembinaan gereja bermula sejak pendeta William Henry Elton, yang juga dikenali sebagai pengasas St. Sekolah Menengah Michael, terletak di sebelah gereja.[1]
Gereja ini juga merupakan sebahagian daripada Denai Warisan Sandakan, sebuah Heritage Trail yang menghubungkan tempat-tempat bersejarah dan monumen Sandakan.
Sejarah
Syarikat Berpiagam Borneo Utara mengawal Borneo Utara pada tahun 1881. Kebanyakan pekerja syarikat itu berbangsa Inggeris mahukan sebuah gereja Anglikan ditubuhkan. Pada mulanya, orang awam digunakan untuk menjalankan upacara keagamaan di dalam bilik berasingan di Rumah Setiausaha Tanah Jajahan dan, jika ada, akan mengambil alih perkhidmatan daripada pegawai tertinggi kerajaan, Gabenor William Hood Treacher. William Burgess Pryer, pengasas Sandakan dan seorang awam yang aktif sendiri, telah pun menulis pada Januari 1883 surat rayuan kepada ketua Anglican Communion, Archbishop of Canterbury. Pada pertengahan tahun 1888, berita sampai ke Sandakan bahawa Pendeta William Henry Elton telah dilantik sebagai imam untuk Sandakan.[2]
Elton tiba di Sandakan pada 2 September 1888. Gabenor Charles Vandeleur Creagh meminta pihak berkuasa agama memilih sebidang tanah kosong untuk pembinaan stesen misi. Dibantu oleh Von Donop, Elton meneroka pada minggu-minggu berikutnya di sekitar hutan dan akhirnya menemui harta tanah seluas dua ekar, di mana pembinaan gereja sementara dengan vicariate yang berkaitan, sekolah untuk kanak-kanak lelaki dan perempuan dan bangunan luar yang diperlukan kelihatan sesuai. Rancangannya telah diterima pakai sebulat suara pada 5 Oktober 1888.[3]
Bangunan gereja itu juga merupakan bangunan batu pertama yang dibina sepenuhnya di Sabah. Batu asas itu diletakkan pada 29 September 1893 oleh Gabenor Creagh dan mengambil masa lebih 30 tahun untuk disiapkan..
Apabila rancangan arkitek New Zealand BW Mountfort didedahkan, Elton sangat terlibat dalam memilih bahan. Penggunaan Eusideroxylon zwageri (Kayu belian Borneo) akan meningkatkan kos pembinaan secara mendadak, manakala penggunaan batu bata dianggap tidak menyenangkan dari segi kosmetik, jadi mereka akhirnya bersetuju dengan bangunan yang diperbuat daripada blok batu, khususnya granit.[4] Sementara batu putih yang menghiasi tingkap dan pintu diimport dari Hong Kong, batu yang lebih gelap datang dari kuari berhampiran Kampong Buli Sim Sim, di mana ia diukir oleh banduan dengan kos kira-kira 1.50 dolar Selat setiap meter padu. Satu daripada bongkah batu itu berukuran panjang 30 sm dan berat kira-kira 63 kilogram.[5]
Penyucian nave utama telah dibuat pada 30 September 1906 semasa Michaelmas. Portal barat, yang merupakan pintu masuk utama ke gereja, tidak siap pada masa itu dan ditahbiskan hanya pada tahun 1925, 32 tahun selepas pembinaan bermula. Pada Mei 1941 Rev Reuben Henthorne dan Rev Denis W.A. Brown telah dimasukkan ke dalam tahanan oleh Jepun. Perkhidmatan diteruskan di gereja sehingga 1943 apabila ia ditutup dan digunakan sebagai kedai. Gereja ini telah didinamikan oleh tentera Jepun sebelum menyerah kalah pada tahun 1945 ketika Perang Dunia II berakhir, walaupun cangkang gereja kekal berdiri.[6] Pembinaan semula bermula tidak lama selepas perang, dan St Michael masih merupakan salah satu daripada beberapa bangunan batu bersejarah di Sabah. tingkap kaca berwarna berwarna telah didermakan untuk memperingati ulang tahun ke-60 berakhirnya Perang Dunia II oleh Australians.[5]
Batu Peringatan
Di sudut barat laut gereja terdapat sebuah batu peringatan yang didirikan pada tahun 1988, memperingati ulang tahun ke-100 paroki itu. Di atas batu, plat logam dipasang dengan tulisan:
|
Paroki St. Michael & Seluruh Malaikat, |
Di bawah plak terdapat dua kapsul masa yang akan dibuka pada 2038 dan 2088.
Pastor dan paderi St. Michael
Sejak penubuhan paroki pada tahun 1888, orang-orang berikut bertindak sebagai pastor dan paderi St. Michael:[7][8]
| William Henry Elton | 1888–1912 |
| Henry J. Edney | 1897–1901 |
| Thomas C. Alexander | 1913–1926 |
| Robert J. Hichock | 1914–1918 |
| Bernard AM. Mercer | 1926–1939 |
| Stanley M. Collier | 1928–1929 |
| Sung Khi Fong | 1930–1933 |
| James Paisley | 1933–1935 |
| Herbert Cutler | 1934–1938 |
| Reuben Henthorne | 1936–1945 |
| Sung Khi Fung | 1939–1946 |
| Denis A W. Brown | 1938–1945 |
| Arthur J. Sparrow | 1947–1948 |
| Noeman C. Bowron | 1948–1949 |
| Frank Lomax | 1950–1962 |
| Vun Nen Vun | 1954–1956 |
| James Hui To Kan | 1958–1960 |
| Arthur J. Stally | 1962–1965 |
| Kenneth Franklin | 1966–1967 |
| Malcolm A. Hughes | 1967–1970 |
| Shim Hon Sam | 1967–1968 |
| Luke Ooi | 1970–1973 |
| Rinson T. K. Lin | 1970–1972 |
| Yong Ping Chung | 1973–1985 |
| Koo Tuk Su | 1985–1994 |
| Lawrence Victor Green | 1994 |
| Koo Tuk Su | 1995–1996 |
| Dr. Wilfred Chee See Hing | 1997–Januari 1999 |
| Moses Chin Su Hyun | April 1999 – 2006 |
| Clarence Fu | 2006–Januari 2010 |
| Chak Sen Fen | Januari 2010 – 2013 |
| Yong Thiam Choy | 2013 |
Sastera
- Pendeta Brian Taylor: 'DIARI' THE ELTON HILL — Kisah penubuhan Gereja St. Michael (PDF; 3,1 MB) Lai Hing & Company, 1976
- 75 Tahun di Bukit Elton, Sejarah Gereja St. Michael Sandakan, Borneo Utara, hrsg. vom Church Council of St. Michael, Sandakan, 1963; Festschrift
Lihat juga
- Anglikanisme
- Komuni Anglikan
- Agama Kristian di Malaysia
- Gereja Wilayah Asia Tenggara
- Diocese of Sabah
Rujukan
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Gereja St. Michael dan Seluruh Malaikat, Sandakan |
- ^ "Anglican Diocese of Sabah". Diarkibkan daripada yang asal pada 24 September 2012. Dicapai pada 9 Februari 2015.
- ^ Taylor, muka surat 1–3
- ^ Taylor, page 4-5
- ^ Taylor, muka surat 13
- ^ a b "St. Michael's and All Angels Church, Sandakan - Destinations, Sabah Tourism Board Official Website (Sabah Malaysian Borneo)". Diarkibkan daripada yang asal pada 28 September 2013. Dicapai pada 9 Februari 2015.
- ^ Majalah Ulang Tahun ke-75 St Michael
- ^ Brian Taylor, Rectors and Priests of St. Michael's Church
- ^ plaques in the church; see image dan image
Templat:Seni bina jajahan Malaysia Templat:Seni bina dan tapak bersejarah Malaysia Templat:Bangunan dan struktur di Sabah