Changwon
창원시 | |
|---|---|
| Transkripsi Korean | |
| • Hangul | 창원시 |
| • Hanja | 昌原市 |
| • Revised Romanization | Changwon-si |
| • McCune–Reischauer | Ch'angwŏn-si |
 | |
 | |
 | |
| Koordinat: 35°16′15″N 128°39′47″E / 35.27083°N 128.66306°E | |
| Negara |  Korea Selatan |
| Kawasan | Yeongnam |
| Diasaskan | 1408 |
| Pembahagian pentadbiran | 5 Gu, 2 eup, 6 myeon |
| Pentadbiran | |
| • Datuk bandar | Hong Nam-pyo (Kuasa Rakyat) |
| • Pengerusi majlis | Lee Chi-Woo |
| Keluasan | |
| • Jumlah | 747.12 km2 (288.46 batu persegi) |
| Aras | 2 m (7 ft) |
| Penduduk (September 2024[1]) | |
| • Jumlah | 1,001,902 |
| • Kepadatan | 1,432/km2 (3,710/batu persegi) |
| • Dialek | Gyeongsang |
| Demonim | Changwonian |
| Zon waktu | UTC+09:00 |
| Laman sesawang | Changwon Office |
.jpg)
Changwon (Korea: 창원; sebutan Korea: [tɕʰaŋ.wʌn]) ialah ibu kota dan bandar terbesar di Wilayah Gyeongsang Selatan, Korea Selatan (dengan populasi 1,025,702 orang pada tahun 2023), serta bandar ke-11 terbesar di negara itu.[2] Sebagai sebuah bandar pelabuhan, Changwon bersempadan dengan Teluk Masan di selatan, dan bandar Busan serta Gimhae di sebelah timur. Bandar Miryang terletak di timur laut, manakala Jinju berada di sebelah barat.
Wilayah ini telah didiami sejak Zaman Gangsa, dan kawasan bandarannya telah beberapa kali diberi nama semula serta disusun semula sepanjang sejarah. Pada tahun 1974, dengan pembinaan Kompleks Perindustrian Nasional Changwon, tiga bandar yang mempunyai hubungan sejarah rapat. Masan, Daerah Jinhae dan Changwon mula mengalami pembangunan ekonomi pesat, seterusnya berkembang menjadi sebuah pusat perindustrian penting. Pada 1 Julai 2010, bandar Changwon, Jinhae dan Masan digabungkan untuk membentuk bandar Changwon yang wujud pada hari ini.
Sebagai bandar terancang pertama di Korea, yang diilhamkan daripada Canberra, Australia, Changwon mengaplikasikan perancangan bandar yang mudah diakses termasuk banyak taman serta pemisahan kawasan kediaman dan perindustrian. Bandar ini turut menjenamakan dirinya sebagai "ibu kota alam sekitar", dengan kerajaan perbandarannya aktif menyertai persidangan perubahan iklim dan komited membangunkan dasar mapan seperti program perkongsian basikal Nubija yang diiktiraf di peringkat global.
Sejarah
Dihuni sejak awal Zaman Gangsa, kawasan di sekitar Teluk Masan dahulunya merupakan wilayah terbuka luas antara lautan dan tanah berbukit di dataran pantai. Pada hari ini, runtuhan dari Zaman Besi masih boleh ditemui di kawasan tersebut. Mercu tanda tipikal Zaman Besi termasuk monumen Bangyedong, dolmen, gundukan suci, tapak gigi geraham bawah, serta dolmen daripada penempatan Zaman Gangsa.
Pada tahun 209 Masihi, semasa era Tiga Kerajaan, kawasan ini dinamakan Gulja-gun, iaitu sebuah wilayah dalam kerajaan Silla. Ketika zaman Silla Bersatu, wilayah ini dinamakan semula kepada Uian-gun pada tahun 739 Masihi berikutan penyusunan semula semua wilayah Silla, dan pada zaman Goryeo, namanya berubah kepada Uichang-hyeon.
Nama Changwon pertama kali digunakan pada tahun 1408 ketika zaman Joseon, apabila Raja Taejong menjadikan kawasan tersebut sebagai Changwon-bu. Pada tahun 1415, baginda menukar nama Changwon-bu kepada Changwon-dohobu. Kemudian, pada era Raja Sunjo (1601), ia dikenali sebagai Changwondae-dohobu.
Pada tahun 1895, negara ini disusun semula menjadi 23 bahagian oleh Raja Gojong, dan Changwondae-dohobu dipecahkan kepada Changwon-gun dan Ungcheon-gun. Pada tahun 1908, Ungcheon-gun bergabung dengan Jinhae-gun yang berdekatan. Semasa zaman penjajahan Jepun, bandar tersebut dikenali sebagai Masan-bu, dan Pelabuhan Masan dibuka. Akhirnya, Changwon dipisahkan daripada Masan-bu.
Pada tahun 1970, Zon Eksport Bebas Masan dibuka bagi menggalakkan kemasukan perniagaan asing ke kawasan tersebut. Pada tahun 1974, Changwon dipilih sebagai pusat perindustrian dan kediaman, serta sebagai ibu kota wilayah. Kompleks Perindustrian Changwon dibina di bahagian selatan bandar, manakala Changwon memulakan perancangan bandar dengan mencontohi Canberra, Australia.
Jalan lurus terpanjang di Korea Selatan dibina di Changwon, dengan panjang 15.27 kilometer (9.49 batu),[3] dengan taman perindustrian di selatan dan kompleks kediaman dibina di utara. Jalan ini, Changwon Daero direka berfungsi sebagai landasan pesawat udara pada waktu kecemasan, memandangkan Changwon dirancang sebagai bandar simpanan kecemasan bagi Korea Selatan. Laluan bawah tanah pula boleh digunakan sebagai tempat perlindungan bom, dan jalan serta bangunan di bandar terancang ini diberi nombor bagi memudahkan penggunaan semasa pemindahan.
Pada tahun 1985, Tugu Perang Korea (충혼탑) di Uichang-gu, Changwon telah dibina. Tugu setinggi 47.1 meter (155 kaki) itu "ditujukan kepada 1,142 orang askar dari wilayah Gyeongsangnam yang terkorban dalam Perang Korea."
Pada 1 Julai 2010, tiga bandar berjiran iaitu Masan, Changwon dan Jinhae disatukan untuk membentuk Bandar Changwon Bersatu, dengan populasi sebanyak 1.04 juta.
Geografi
Changwon terletak di pantai tenggara Semenanjung Korea, di delta Sungai Nakdong dan menghadap ke Teluk Masan. Bandar ini dikelilingi oleh gunung-ganang, yang tertinggi ialah Gunung Bulmo (802 m (2,631 kaki)), Gunung Jeongbyeong (567 m (1,860 kaki)) dan Gunung Jangbok (582 m (1,909 kaki)).
Bandar ini juga merangkumi beberapa pulau kecil di Teluk Masan dan sepanjang pantai, termasuk Pulau Dot, Pulau Sokuri, dan beberapa pulau tidak berpenghuni.
Changwon mengalami empat musim yang jelas. Iklim di Changwon adalah iklim subtropika lembap dengan musim panas yang sangat panas dan musim sejuk yang sejuk. Suhu purata tahunan berada antara 2.8 °C (37.0 °F) pada bulan Januari hingga 26.5 °C (79.7 °F) pada bulan Ogos. Purata taburan hujan tahunan ialah 1,527 mm (60.1 in). Antara tahun 1980 dan 1990, bandar ini mempunyai purata sekitar 116 hari cerah setahun (32% daripada tahun), dan antara tahun 1990 dan 2000, puratanya meningkat kepada 135 hari (37%).
| Data iklim untuk Changwon (1991–2020 normal, ekstrem 1985–kini) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bulan | Jan | Feb | Mac | Apr | Mei | Jun | Jul | Ogo | Sep | Okt | Nov | Dis | Tahun |
| Rekod tinggi suhu, °C (°F) | 18.0 (64.4) |
21.6 (70.9) |
23.9 (75.0) |
30.0 (86.0) |
33.6 (92.5) |
34.7 (94.5) |
39.0 (102.2) |
38.5 (101.3) |
35.4 (95.7) |
30.5 (86.9) |
24.8 (76.6) |
20.9 (69.6) |
39.0 (102.2) |
| Purata maksimum suhu harian, °C (°F) | 7.1 (44.8) |
9.4 (48.9) |
13.8 (56.8) |
19.1 (66.4) |
23.7 (74.7) |
26.1 (79.0) |
29.0 (84.2) |
30.4 (86.7) |
26.9 (80.4) |
22.2 (72.0) |
15.6 (60.1) |
9.2 (48.6) |
19.4 (66.9) |
| Purata suhu harian, °C (°F) | 2.6 (36.7) |
4.6 (40.3) |
8.7 (47.7) |
13.8 (56.8) |
18.5 (65.3) |
21.8 (71.2) |
25.3 (77.5) |
26.5 (79.7) |
22.6 (72.7) |
17.3 (63.1) |
10.9 (51.6) |
4.6 (40.3) |
14.8 (58.6) |
| Purata minimum suhu harian, °C (°F) | −1.2 (29.8) |
0.3 (32.5) |
4.4 (39.9) |
9.4 (48.9) |
14.2 (57.6) |
18.5 (65.3) |
22.6 (72.7) |
23.6 (74.5) |
19.3 (66.7) |
13.3 (55.9) |
6.8 (44.2) |
0.6 (33.1) |
11.0 (51.8) |
| Rekod rendah suhu, °C (°F) | −14.0 (6.8) |
−11.3 (11.7) |
−5.8 (21.6) |
0.0 (32.0) |
6.8 (44.2) |
10.9 (51.6) |
15.9 (60.6) |
17.9 (64.2) |
10.9 (51.6) |
2.7 (36.9) |
−3.2 (26.2) |
−10.3 (13.5) |
−14.0 (6.8) |
| Purata kerpasan, mm (inci) | 29.6 (1.17) |
48.0 (1.89) |
78.5 (3.09) |
133.8 (5.27) |
146.4 (5.76) |
190.7 (7.51) |
304.5 (11.99) |
238.8 (9.40) |
172.9 (6.81) |
72.3 (2.85) |
47.9 (1.89) |
27.7 (1.09) |
1,534.1 (60.40) |
| Purata bilangan hari kerpasan (≥ 0.1 mm) | 4.5 | 4.7 | 7.5 | 8.7 | 9.2 | 10.1 | 14.2 | 12.5 | 9.2 | 4.7 | 5.5 | 4.5 | 95.3 |
| Purata bilangan hari salji | 2.0 | 1.5 | 0.6 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 1.4 | 5.6 |
| Purata kelembapan relatif (%) | 47.6 | 49.1 | 54.8 | 59.3 | 65.7 | 74.6 | 81.0 | 77.1 | 71.4 | 62.5 | 57.2 | 50.3 | 62.6 |
| Purata bulanan jangka masa sinaran matahari | 189.2 | 188.9 | 205.2 | 212.3 | 223.1 | 170.5 | 145.0 | 174.2 | 163.7 | 207.9 | 183.3 | 186.9 | 2,250.2 |
| Peratus mungkin sinaran matahari | 57.5 | 59.6 | 51.4 | 53.3 | 47.3 | 36.9 | 30.9 | 38.2 | 42.4 | 58.6 | 57.9 | 57.9 | 48.2 |
| Sumber: Korea Meteorological Administration (percent sunshine 1981–2010)[4][5][6] | |||||||||||||
Pentadbiran
Pembahagian
Changwon mempunyai 5 daerah pentadbiran (Gu) yang dibahagikan kepada 54 kejiranan (dong), iaitu 5 di Daerah Uichang, 7 di Daerah Seongsan, 12 di Daerah Masanhoewon, 15 di Daerah Masanhappo, dan 13 di Daerah Jinhae.[7]
| Peta | ||||
|---|---|---|---|---|
| Daerah | Hangul | Hanja | Kawasan (km2)[8] | |
| Daerah Uichang | 의창구 | 義昌區 | 211.17 | |
| Daerah Seongsan | 성산구 | 城山區 | 82.20 | |
| Daerah Masanhappo | 마산합포구 | 馬山合浦區 | 240.65 | |
| Daerah Masanhoewon | 마산회원구 | 馬山會原區 | 90.58 | |
| Daerah Jinhae | 진해구 | 鎭海區 | 122.52 | |
Kejiranan
Pembangunan Changwon menjadi sebuah bandar perindustrian pada tahun 1960-an dan 1970-an telah menghasilkan struktur bandar yang dibahagikan oleh satu jalan utama yang dipanggil Changwon Daero, yang bermaksud "jalan besar Changwon". Di bahagian selatan terletak kilang-kilang, manakala di bahagian utara terletak semua kawasan kediaman. Changwon Daero juga berfungsi sebagai landasan kecemasan untuk tujuan tentera.
Daerah kewangan terletak di bahagian selatan Jungang-dong dan Sangnam-dong, manakala daerah kerajaan terletak di bahagian utara Youngho-dong dan Shinwol-dong.
Changdong Art Village mempunyai banyak mural dan karya seni yang dipamerkan di sepanjang jalan. Pada asalnya merupakan bandar lama Masan, apabila perniagaan mula berpindah, "atelir, kafe, dan galeri mengambil alih kedai-kedai yang kosong"[9] menjadikan kawasan ini sebagai sebuah daerah seni yang berkembang pesat.
Kejiranan Sangnam merupakan bahagian pusat Changwon yang lebih besar. Bahagian utama kejiranan ini, iaitu Daerah Komersial Sangnam (상남상업지구), merupakan kawasan hiburan malam utama, dengan banyak bar, hotel, bar perniagaan, noraebang dan restoran. Setiap hari dalam bulan yang berakhir dengan nombor 4 atau 9, pasar Sangnam-sijang dibuka dan sibuk dengan aktiviti perniagaan. Ini merupakan pasar tani terbesar dalam bandar, dengan penjual menjual hasil laut segar, sayur-sayuran, barangan runcit lain, serta pakaian dan tembikar. Terdapat juga kompleks kediaman berskala besar dengan pangsapuri bertingkat tinggi.
Jungang-dong, yang terletak di sebelah barat Sangnam, merupakan "bandar lama" dan kawasan tengah yang meluas dalam bandar ini. Kawasan ini mempunyai lebih banyak hiburan malam berbanding restoran, dan para ekspatriat yang fasih berbahasa Inggeris sering mengunjungi kawasan ini untuk minum dan bersosial, selalunya tinggal berhampiran. Inilah tempat yang paling berkemungkinan untuk bertemu dengan guru-guru bahasa Inggeris asing, jurutera, dan anggota perkhidmatan tentera yang menetap di kawasan ini.
Ekonomi
Pertumbuhan pesat Changwon sejak tahun 1970-an terutama disebabkan oleh Kompleks Perindustrian Changwon,[10] sebuah hab seluas 25.302 km² (9.769 batu²) yang didominasi oleh industri berat, yang menggajikan 82,000 pekerja dan menjadi peneraju dalam sektor kimia, perindustrian, dan mesin berat dalam ekonomi Korea.[11] Pada September 2010, Kompleks Perindustrian Changwon mempunyai lebih daripada 2,000 syarikat penyewa. Daripada jumlah tersebut, 97.8% (1,957) merupakan perniagaan bersaiz kecil hingga sederhana, manakala korporat besar membentuk 2.2% (44)[12] termasuk Samsung Techwin, GM Korea, LG Electronics, Hyundai Rotem, Doosan Heavy Industries & Construction, Doosan Infracore, Hyosung, Hyundai Wia dan STX Corporation.
Industri pertahanan Changwon menyumbang sebahagian besar daripada output perindustriannya dan merupakan majoriti pengeluaran senjata di Korea Selatan. Sebanyak 70% industri pertahanan Korea Selatan berpusat di Changwon. Bandar ini dipilih sebagai lokasi industri pertahanan kerana bentuk lembah semula jadinya dan akses ke pantai. Syarikat pertahanan utama seperti Hanwha Defense dan Hyundai Rotem, yang menghasilkan K9 Thunder dan K2 Black Panther masing-masing, berpusat di Changwon.[13][14]
Sebagai ibu kota wilayah, Changwon menempatkan beberapa pejabat kerajaan, manakala Daerah Jinhae mempunyai pangkalan tentera laut yang besar, menempatkan pelbagai unit Tentera Laut Republik Korea dan Tentera Laut Amerika Syarikat.
Keluaran Dalam Negeri Kasar Wilayah Changwon ialah 21.7 trilion won, lebih tinggi daripada Gwangju dan Daejeon.[15] Bandar ini memperoleh 29 bilion dolar melalui eksport pada tahun 2008, lebih tinggi daripada Busan, Gwangju, Daejeon atau Daegu.
Pendidikan dan kesihatan
Pelajar di Changwon boleh melanjutkan pengajian di salah satu daripada enam institusi pengajian tinggi utama:
- Universiti Kebangsaan Changwon
- Universiti Kyungnam
- Universiti Masan
- Akademi Tentera Laut Korea
- Kolej Chang Shin
- Kolej Politeknik Changwon
Terdapat 46 sekolah menengah atas, 63 sekolah menengah rendah, 105 sekolah rendah dan 193 tadika di Changwon, termasuk dua sekolah menengah berasaskan tujuan khas; Sekolah Menengah Sains Changwon dan Sekolah Menengah Teknikal Mekanikal Changwon.
Walaupun terdapat jurang yang semakin berkembang antara bahagian barat Changwon yang lebih moden dan meriah berbanding dengan bahagian timur yang lebih lama, yang dikenal pasti sebagai punca ketidaksamaan sosioekonomi dan kesihatan dalam kalangan penduduknya, kerajaan bandar Changwon telah bertindak balas dengan komitmen baharu untuk memastikan penentu sosial kesihatan bagi semua warganya. Inisiatif Bandar Sihat Changwon telah melaksanakan beberapa langkah untuk meningkatkan kesihatan, termasuk pelaksanaan sistem perkongsian basikal, "pembangunan laluan pejalan kaki di kawasan kompleks pangsapuri" yang dapat diakses oleh 85% penduduknya, pembinaan pusat kesihatan baru yang dibiayai oleh awam di bahagian timur, serta pemasangan defibrilator di kawasan awam seperti pusat membeli-belah dan kompleks pangsapuri, menjadikan Changwon mempunyai "potensi besar sebagai model antarabangsa" bagi bandar-bandar yang ingin menggalakkan kesihatan awam.
Pusat Perubatan Kecemasan Wilayah Hospital Samsung Changwon telah dinilai sebagai pusat perubatan kecemasan terbaik di Gyeongsangnam-do.[16]
Budaya
Sebagai sebuah bandar terancang, Changwon dibina untuk merangkumi lebih banyak ruang semula jadi berbanding banyak bandar lain di Korea, termasuk berpuluh-puluh taman, taman mini, laluan pejalan kaki, dan plaza di seluruh bandar. Bandar ini juga terletak di pesisiran pantai, menjadikannya rumah kepada beberapa pantai.[17]
Antara taman terkenal di Changwon termasuk Jinhae Dream Park, sebuah rizab ekologi; Junamjeosuji, sebuah takungan air dan tempat perlindungan burung; House of Changwon, sebuah perkampungan hanok dan pusat pendidikan; serta Changwon Marine Park di Pulau Dotseom.
Changwon juga menempatkan Pusat Pameran dan Konvensyen Changwon.
Sebagai ibu kota dan bandar terbesar di Gyeongsangnam-do, Changwon merupakan pusat wilayah bagi pengeluaran media dan menempatkan penyiar televisyen dan radio Changwon KBS yang menganjurkan Festival Dunia K-Pop setiap tahun,[18] serta surat khabar Kyongnam Shinmun.
Festival
Changwon menjadi tuan rumah kepada pelbagai festival sepanjang tahun, termasuk:
- Festival Dunia K-Pop: pertandingan nyanyian dan tarian tahunan di mana peserta dari seluruh dunia membuat persembahan langsung lagu K-Pop versi cover.[19]
- Festival Jinhae Gunhangje: acara tahunan selama 10 hari bermula 1 April, menampilkan pemandangan bunga sakura, bunga api, konsert, perarakan, dan persembahan daripada Pasukan Tentera Antarabangsa & Penjaga Kehormatan.[20]
- Biennale Arca Changwo: menghormati artis Moon Shin yang telah meninggal dunia.[21]
- Festival Budaya Makanan Changwon dan Pertandingan Memasak Makanan Asli Negara: diadakan pada hari Sabtu ketiga setiap bulan Oktober.[22]
- Festival Warty Sea Squirt: festival makanan laut yang diadakan pada bulan April untuk meraikan hidangan tempatan mindeodeok dan menampilkan pertunjukan bunga api.[23]
- Festival Pertarungan Lembu Tradisional Nasional Changwon: kejohanan tahunan setiap Oktober di mana peserta ditentukan melalui cabutan bertuah.[24]
- Festival Namsan Sangbongje Changwon: perhimpunan yang diadakan pada hujung minggu selepas Chuseok, di mana penduduk tempatan berkumpul di gunung untuk melakukan upacara kuno, minum, menyanyi, dan menari bersama jiran sebagai cara untuk mengekalkan tradisi Chuseok nenek moyang mereka.[25]
- Festival Azalea Diraja di Kubu Jillyesanseong: acara menonton bunga yang diadakan di kubu bersejarah di Gunung Bieumsan semasa musim berbunga azalea diraja.[26]
- Festival Krisan Masan Gagopa
- Pertandingan Sains Gyeongnam (27–29 Oktober 2023)
- Festival Krisan Masan (28 Oktober – 6 November 2023)
Sukan
Changwon menempatkan empat pasukan sukan profesional: satu pasukan bola keranjang, dua kelab bola sepak, dan satu pasukan besbol. Bandar ini juga pernah menjadi tuan rumah perlumbaan Formula 3, Korea Super Prix dari 1999 hingga 2003.
| Kelab | Sukan | Liga | Venue | Diasaskan |
|---|---|---|---|---|
| Changwon LG Sakers | Bola Keranjang | KBL | Changwon Gymnasium | 1997 |
| Changwon FC | Bola sepak | Changwon Football Center | 2005 | |
| Gyeongnam FC | Bola sepak | K League 2 | Changwon Football Center | 2006 |
| NC Dinos | Besbol | KBO League | Changwon NC Park | 2011 |
Budaya asing
Dari segi per kapita, Changwon mempunyai salah satu populasi warga asing terbesar di Korea Selatan,[27] terutama disebabkan Zon Perdagangan Bebas Masan yang diwujudkan untuk menggalakkan perniagaan asing berpindah ke kawasan ini. Pangkalan Tentera Laut Korea di Jinhae yang menempatkan ramai golongan profesional tentera Amerika, dan terdapat banyak akademi bahasa Inggeris yang dikenali sebagai hagwon di seluruh Korea yang sering menggaji guru dari pelbagai negara berbahasa Inggeris.
Changwonderful, sebuah laman web yang diwujudkan oleh dua penduduk asing di Changwon pada tahun 2012, ditubuhkan sebagai sumber maklumat bagi mereka yang melancong atau berpindah ke bandar ini dari luar negara, dengan matlamat untuk "bukan sahaja memudahkan kehidupan warga asing di Changwon, tetapi juga mengeratkan hubungan antara warga asing dan komuniti tempatan."[28] Laman web ini menggalakkan penyertaan pembaca dalam penciptaan kandungan dan menyediakan maklumat tentang perniagaan tempatan, tarikan, budaya, dan infrastruktur.
The Changwoner, sebuah podcast dengan lebih daripada 50 episod setakat 2017 dan dihoskan oleh tiga penduduk asing di Changwon, merupakan satu lagi projek oleh penduduk asing untuk mempromosikan bandar ini dan membina budaya bersama antara penduduk, pelawat, dan ekspatriat yang tinggal di Changwon. The Changwoner juga mempunyai capaian di media sosial seperti YouTube, Facebook, dan Twitter.[29]
Bandar berkembar
Changwon memiliki beberapa buah bandar berkembar di seluruh dunia[30] termasuk yang dikenali sebagai "Bandar Sahabat"[31]
| Bandar Berkembar Antarabangsa | Bandar Sahabat | ||
|---|---|---|---|
| Bandar | Tahun | Bandar | Tahun |
 Vina del Mar, Chile
|
1983 |  Ogaki, Gifu, Jepun
|
1995 |
 Jacksonville, U.S.
|
1983 |  Pusun, China
|
1997 |
| Jersey City, A.S.
|
1986 | Linyi, Shandong, China
|
2000 |
 Zapopan, Jalisco, Mexico
|
1987 | Yanji, Jilin, China
|
2002 |
| Annapolis, A.S.
|
1993 |  Yakutsk, Rusia
|
2003 |
| Ma'anshan, Anhui, China
|
1994 | Sanya, Hainan, China
|
2005 |
 Danang, Vietnam
|
1997 | Nantong, Jiangsu, China
|
2008 |
| Shulan, Jilin, China
|
1997 |  Pulau Pinang, Malaysia
|
2012 |
| Kure, Hiroshima, Jepun
|
1999 | ||
| Ussuriysk, Rusia
|
1999 | ||
| Himeji, Hyōgo, Jepun
|
2000 | ||
| Mỹ Tho, Vietnam
|
2006 | ||
| Yamaguchi, Jepun
|
2009 | ||
| Guadalajara, Mexico
|
2013 | ||
Catatan
- ^ 주민등록 인원 통계. Ministry of the Interior and Safety. 2024.
- ^ "Population Census". Korean Statistical Information Service. 2015–2021.
- ^ "City and Street Changwon blov". Seoul News. 5 April 2010. Dicapai pada 5 April 2010.
- ^ "Climatological Normals of Korea (1991 ~ 2020)" (PDF) (dalam bahasa Korea). Korea Meteorological Administration. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 29 January 2022. Dicapai pada 4 April 2022.
- ^ 순위값 - 구역별조회 (dalam bahasa Korea). Korea Meteorological Administration. Dicapai pada 4 April 2022.
- ^ "Climatological Normals of Korea" (PDF). Korea Meteorological Administration. 2011. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 7 December 2016. Dicapai pada 8 December 2016.
- ^ "Changwon's Neighborhood System". Changwonderful (dalam bahasa Inggeris). 23 July 2012. Dicapai pada 16 March 2017.
- ^ 2014. 6. 30. 기준 면적(지적)통계 (xlsx) (dalam bahasa Korea). Changwon City. 8 July 2014. Dicapai pada 1 October 2015.
- ^ "Changwon, a city loved by artists". VisitKorea.or.kr (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 22 March 2017. Dicapai pada 2017-03-16.
- ^ de Leeuw, Evelyne; Simos, Jean (2017). Healthy Cities: The Theory, Policy, and Practice of Value-Based Urban Planning. Springer. m/s. 307–308. ISBN 9781493966929.
- ^ Markusen, A; Lee, Yong-Sook, DiGiovanna, Sean (1999). Second Tier Cities: Rapid Growth Beyond the Metropolis. University of Minnesota Press. m/s. 162–198. ISBN 9780816633746.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- ^ "Changwon National Industrial Complex exceeded 2,000 companies". Chosun News. Dicapai pada 16 November 2010.
- ^ Markusen, Ann; Park, Sam Ock (April 1993). "The State as Industrial Locator and District Builder: The Case of Changwon, South Korea". Economic Geography. 69 (2): 157–181. doi:10.2307/143534. JSTOR 143534. Dicapai pada 14 December 2022.
- ^ "Speeding tanks, booming howitzers, shaking bones: This is how South Korea sells weapons". CNN. 25 November 2022. Dicapai pada 14 December 2022.
- ^ "Changwon GRDP 21 trillion won". Hankuk economy news. 30 June 2010. Dicapai pada 16 November 2010.
- ^ "Success Case | Merits". smc.skku.edu. Diarkibkan daripada yang asal pada 1 March 2021. Dicapai pada 17 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. 창원시 문화관광. culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ "KWF". kbsworld.kbs.co.kr (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 22 March 2017. Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. "K-POP World Festival". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. "Jinhae Gunhangje Festival". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. "Changwon Sculpture Biennale". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. "Changwon Food Culture Festival". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. "Warty Sea Squirt Festival". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. "Changwon National Folk Bullfighting Festival". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ 문화관광, 창원시. "Changwon Namsan Sangbongje Festival". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 2017-03-15.
- ^ 문화관광, 창원시. "Jillyesanseong Fortress Royal Azalea Festival". culture.changwon.go.kr (dalam bahasa Korea). Dicapai pada 15 March 2017.
- ^ "Changwon Korea – Teach English in Changwon City". Gone2Korea.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 17 March 2017.
- ^ "About Changwonderful". Changwonderful (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2017-03-17.
- ^ "About – The Changwoner Podcast". The Changwoner Podcast (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 22 March 2017. Dicapai pada 17 March 2017.
- ^ "Changwon International Sister Cities". eng.changwon.go.kr. Dicapai pada 14 March 2017.
- ^ "Friendship Cities". eng.changwon.go.kr. Diarkibkan daripada yang asal pada 21 June 2017. Dicapai pada 14 March 2017.
Pautan luar
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Changwon |
| Umum | |
|---|---|
| Perpustakaan negara | |
| Lain-lain | |
