Tempat ketara (Jawi: تمڤت كتارا) sesuatu objek ialah kedudukannya di angkasa seperti yang dilihat oleh pemerhati. Memandangkan kesan fizikal dan geometri, ia mungkin berbeza daripada kedudukan "sebenar" atau "geometrik".
Astronomi
Dalam astronomi, perbezaan dibuat antara kedudukan min, kedudukan ketara dan kedudukan toposentrik sesuatu objek.
Kedudukan bintang
Kedudukan min bintang (berbanding dengan sistem koordinat yang diterima pakai oleh pemerhati) boleh dikira daripada nilainya pada epok wewenangnya, bersama-sama dengan gerakan sebenar dari semasa ke semasa (dikenali sebagai gerakan wajar). Kedudukan ketara ialah kedudukannya seperti yang dilihat oleh pemerhati teori di tengah-tengah Bumi yang bergerak. Beberapa kesan menyebabkan kedudukan ketara berbeza daripada kedudukan min:[1]
- Aberasi tahunan – pesongan yang disebabkan oleh halaju pergerakan Bumi mengelilingi Matahari, berbanding dengan kerangka rujukan inersia. Ini tidak bergantung pada jarak bintang dari Bumi.
- Paralaks tahunan – perubahan ketara dalam kedudukan kerana bintang dilihat dari tempat yang berbeza semasa Bumi mengorbit Matahari dalam tempoh setahun. Tidak seperti aberasi, kesan ini bergantung pada jarak bintang, lebih besar untuk bintang berdekatan.
- Peliukan – variasi jangka panjang (kira-kira 26,000 tahun) dalam arah paksi putaran Bumi.
- Penutatan – variasi jangka pendek dalam arah paksi putaran Bumi.
"Apparent Places of Fundamental Stars" ialah buku tahunan astronomi, yang diterbitkan setahun lebih awal oleh Institut Pengiraan Astronomi (Universiti Heidelberg) di Heidelberg, Jerman. Ia menyenaraikan tempat ketara bagi kira-kira 1000 bintang asas untuk setiap 10 hari dan diterbitkan sebagai sebuah buku dan dalam versi yang lebih meluas di Internet.
Objek Sistem Suria
Kedudukan ketara planet atau objek lain dalam Sistem Suria juga dipengaruhi oleh pembetulan masa cahaya, yang disebabkan masa terhingga yang diambil oleh cahaya dari jasad yang bergerak untuk sampai ke pemerhati. Ringkasnya, pemerhati melihat objek dalam kedudukan yang ia berada ketika cahaya meninggalkannya.
Secara teorinya, pembetulan masa cahaya juga boleh dikira untuk objek yang lebih jauh, seperti bintang, tetapi dalam amalan ia diabaikan. Pergerakan objek sejak cahaya meninggalkannya tidak diperlukan kerana kedudukan min ialah kedudukan min di mana ia kelihatan, bukan di tempat ia pernah berada. Tidak seperti planet, objek ini pada asasnya kelihatan bergerak dalam garis lurus, jadi untuk kegunaan biasa tiada pengiraan yang rumit diperlukan untuk mencari kedudukan min mereka.
Kedudukan toposentrik
Kedudukan toposentrik jasad adalah yang dilihat oleh pemerhati sebenar di Bumi, dan berbeza daripada kedudukan ketara akibat daripada kesan berikut:
- Aberasi diurnal – pesongan yang disebabkan oleh halaju gerakan pemerhati mengelilingi pusat Bumi, disebabkan oleh putarannya.
- Paralaks diurnal – perubahan ketara dalam kedudukan disebabkan objek dilihat dari tempat yang berbeza apabila kedudukan pemerhati berputar mengelilingi paksi Bumi.
- Gerakan kutub – perubahan kecil dalam kedudukan paksi putaran Bumi berbanding permukaannya.
- Biasan atmosfera – pesongan cahaya daripada objek yang disebabkan oleh laluannya melalui atmosfera Bumi.
Lihat juga
- Astrometri
- Navigasi cakerawala
- Waktu Sejagat yang diselaraskan
- dUT1
- Astronomi geodetik
- Bulatan meridian
- Waktu suria
- Kedudukan bintang
- Kamera zenit
Rujukan
- ^ Seidelmann, P. Kenneth, penyunting (1992). Explanatory Supplement to the Astronomical Almanac: A Revision to the Explanatory Supplement to the Astronomical Ephemeris and the American Ephemeris and Nautical Almanac. Sausalito, Ca.: University Science Books. m/s. 99–140.