Taijitu - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

Taijitu (Bahasa Cina Tradisional: 太極圖; Bahasa Cina Ringkas: 太极图; Pinyin: tàijítú; Wade-Giles: t'ai⁴chi²t'u²; terjemahan kasar Bahasa Melayu: “gambarajah tertinggi mutlak”) adalah istilah yang merujuk kepada simbol orang Cina untuk konsep yin dan yang (Taiji). Ia adalah simbol universal agama yang dikenali sebagai Taoisme dan juga sering digunakan oleh bukan Tao untuk mewakili konsep bertentangan sedia ada di harmoni. Taijitu ini terdiri daripada corak yang berputar di dalam bulatan. Satu corak biasa mempunyai garis S berbentuk yang membahagikan bulatan itu kepada dua bahagian yang sama warna yang berbeza. Corak boleh mempunyai satu atau lebih titik besar. Yang taijitu Daoist klasik (gambar kanan), sebagai contoh, adalah hitam dan putih dengan titik hitam apabila latar belakang putih, dan bintik putih apabila latar belakang hitam.

Corak sama dengan taijitu juga menjadi sebahagian daripada ikonografi Celtik, Etruscan, Rom dan lebih awal budaya Cucuteni-Trypillian, di mana mereka secara longgar dirujuk sebagai simbol yin yang oleh cendekiawan moden;^[1]^[2]^[3] Walau bagaimanapun tiada hubungan antara ini dan simbol Cina telah diutarakan.

Struktur

Rajah taijitu terdiri daripada lima bahagian. Secara teknikal, simbol "yin dan yang" yang sering dikenali sebagai taijitu sebenarnya hanya mewakili bahagian kedua daripada keseluruhan lima bahagian dalam rajah ini.

Di bahagian atas, terdapat satu bulatan kosong yang melambangkan Yang Mutlak (wuji). Menurut Zhou Dunyi, wuji juga merupakan sinonim kepada taiji.^[4]

Bulatan kedua mewakili taiji sebagai asas kepada dualisme iaitu yin dan yang, yang digambarkan melalui corak hitam dan putih dalam bulatan tersebut. Dalam sesetengah rajah, terdapat bulatan kecil kosong di tengah bulatan ini yang melambangkan kekosongan sebagai asas kepada dualiti.

Di bawah bulatan kedua ini, terdapat satu rajah lima bahagian yang mewakili Lima Unsur atau Wuxing. Ia menggambarkan peringkat seterusnya dalam peralihan daripada kesatuan kepada kepelbagaian. Lima Unsur ini disusun mengikut urutan betul melalui garisan penghubung:
- Kayu (木) → Api (火) → Tanah (土) → Logam (金) → Air (水)

Bulatan di bawah Lima Unsur pula melambangkan gabungan Langit dan Bumi, yang kemudiannya melahirkan "sepuluh ribu benda". Tahap ini juga sering digambarkan dengan susun atur bagua (lapan trigram).

Bulatan terakhir mewakili keadaan kepelbagaian sepenuhnya, yang dihuraikan dengan frasa "sepuluh ribu benda terlahir melalui transformasi" (萬物化生; ringkas: 万物化生).

Rajah geometri

Yin yang yang tumbuh dalam alam semulajadi

Melukis taijitu (animasi)

Taijitu adalah rajah geometri mudah, yang terdiri daripada variasi bulatan bersarang. Simbol Tao klasik boleh dibuat dengan bantuan daripada kompas dan alat tepi lurus: satu melukis pada diameter daripada bulatan dua bulatan bukan bertindih setiap yang mempunyai diameter yang bersamaan dengan jejari di bulatan luar. Satu mengekalkan garis yang membentuk "S", dan satu memadamkan atau mengaburi aliran yang lain.^[5] Oleh itu, seseorang mendapat satu bentuk yang teks Tao menyamakan kepada sepasang ikan melingkari kepala ke ekor terhadap satu sama lain.^[6] Corak asas adalah produk imaginasi manusia yang bukan tulen, tetapi juga berlaku - kurang ketepatan geometri - di alam (lihat imej di sebelah kanan). Dalam varian Daoist yang paling biasa, kedua-dua bahagian berlainan warna tambahan mengandungi satu dot setiap warna bertentangan.^[6]

Ia adalah tambahan yang berkaitan dengan swastika simbol, dengan menggunakan garis S berbentuk membahagikan dua bahagian bulatan dan melukis kedua-dua menegak dan juga melintang, maka dengan menukar garis pengarkaan lembut untuk menjadi lebih sudut, keputusan dalam satu swastika. Tangan bengkok daripada swastika mewujudkan sensasi yang sama putaran seperti kedua-dua bahagian titik air mata berbentuk taijitu itu.

Sejarah

Istilah taijitu dalam bahasa Cina moden biasanya merujuk kepada bentuk bulatan terbahagi dua yang ringkas (), namun ia juga boleh merujuk kepada pelbagai jenis rajah skematik lain yang mengandungi sekurang-kurangnya satu bulatan dengan corak dalaman simetri yang mewakili yin dan yang.

Era Song dan Yuan

Rajah *Taijitu* dari zaman Dinasti Yuan dalam *Shilin Guangji* oleh Chen Yuanjing

Walaupun konsep yin dan yang berasal sejak zaman purba di China,^[7] minat terhadap bentuk "rajah" (圖 tú) muncul sebagai aliran intelektual dalam Neo-Konfusianisme semasa zaman Dinasti Song (abad ke-11), dan kemudiannya beransur-ansur merosot pada zaman Ming, sekitar abad ke-16. Dalam tempoh pemerintahan Empayar Mongol dan Dinasti Yuan, tradisi Taoisme dan rajah falsafah telah dikumpulkan dan diterbitkan dalam ensiklopedia Shilin Guangji oleh Chen Yuanjing.^[8]

Huraian asal bagi rajah taijitu dikaitkan dengan ahli falsafah era Song, Zhou Dunyi (1017–1073), yang menghasilkan karya Taijitu Shuo (太極圖說; "Huraian Rajah Tertinggi Mutlak"), yang menjadi asas kepada kosmologi Neo-Konfusianisme. Teks pendek beliau mensintesiskan unsur-unsur Buddhisme Cina dan Taoisme dengan perbincangan metafizik dalam Yijing.

Istilah utama Zhou seperti Wuji dan Taiji muncul dalam ayat pembukaan: 無極而太極, yang menurut Adler boleh juga diterjemahkan sebagai "Kutub Tertinggi yang Tidak Berkutub".

Tidak berkutub (wuji) namun ia adalah Kutub Tertinggi (taici)! Kutub Tertinggi dalam keadaan aktif melahirkan yang; dan di hujung aktiviti, ia menjadi tenang. Dalam ketenangan pula, ia melahirkan yin; dan di hujung ketenangan, ia kembali aktif. Aktiviti dan ketenangan bersilih ganti; masing-masing menjadi asas kepada yang lain. Dengan membezakan yin dan yang, dua mod diwujudkan. Gabungan dan silih ganti antara yang dan yin melahirkan air, api, kayu, logam, dan tanah. Apabila kelima-lima unsur ini tersusun secara harmoni, Empat Musim beredar melalui mereka. Lima Unsur hanyalah manifestasi yin dan yang; yin dan yang pula berasal daripada Kutub Tertinggi; dan Kutub Tertinggi secara dasarnya adalah Tidak Berkutub. [Namun] dalam penciptaan Lima Unsur, setiap satu mempunyai sifatnya yang tersendiri.^[9]

Daripada terjemahan biasa Taici sebagai "Tertinggi Mutlak" atau "Kutub Tertinggi", Adler memilih istilah "Kutub Dualisme" atau "Kutub Berkutub" kerana Zhu Xi menghuraikannya sebagai prinsip pergiliran antara yin dan yang, dan:

menegaskan bahawa taici bukanlah satu objek (maka istilah "Kutub Tertinggi" kurang tepat). Oleh itu, bagi Zhou dan Zhu, taici merupakan prinsip dwi-polariti yin-yang, iaitu prinsip penyusunan kosmik yang paling asas prinsip pertama alam semesta. Wuji sebagai "tidak berkutub" adalah konsep yang mengalir daripadanya.

Sejak abad ke-12, telah berlaku perdebatan aktif dalam falsafah Cina berkenaan asal-usul sebenar rajah yang dikaitkan dengan Zhou Dunyi. Zhu Xi (abad ke-12) bertegas bahawa Zhou telah mencipta sendiri rajah tersebut, berbanding pandangan umum yang menyatakan beliau menerima rajah itu daripada sumber Taoisme. Zhu menolak asal-usul Taoisme untuk mengekalkan keunikan fahaman dao dalam Neo-Konfusianisme.^[8]

Era Ming dan Qing

Walaupun Zhou Dunyi telah mempopularkan rajah bulatan tersebut,^[10] corak pusaran pertama kali diperkenalkan pada zaman Ming dan melambangkan transformasi dinamik.

Zhao Huiqian (趙撝謙, 1351–1395) merupakan orang pertama yang memperkenalkan varian taijitu berpola pusaran dalam karyanya Liushu Benyi (六書本義, sekitar 1370-an). Rajah ini digabungkan dengan lapan trigram (bagua) dan diberi nama "Rajah Sungai yang Tercipta Secara Spontan oleh Langit dan Bumi". Menjelang penghujung zaman Ming, rajah ini telah menjadi lambang yang meluas bagi kosmologi Cina.^[11]

Titik hitam dan putih dalam taijitu diperkenalkan pada akhir era Ming (menggantikan bentuk titisan air dalam abad ke-16), dan menjadi lebih lazim pada zaman Dinasti Qing.^[12] Titik ini melambangkan benih yin dalam yang dan benih yang dalam yin; menggambarkan bahawa kedua-duanya tidak boleh wujud secara mutlak dan saling melengkapi.

Reka bentuk Lai Zhide pula menyerupai simbol gakyil (khyil atau "roda kegembiraan") dalam Buddhisme Tibet; namun simbol Tibet lazimnya mempunyai tiga atau empat pusaran (mewakili Tiga Permata atau Empat Kebenaran Mulia, seperti bentuk triskele atau tetraskelion), manakala taijitu Lai Zhide hanya mempunyai dua pusaran dan berakhir di satu bulatan tengah.^[13]

Rajah dalam Liushu Benyi oleh Zhao Huiqian (1370-an) seperti yang diterbitkan dalam edisi Siku Quanshu (1751)^[14]

Rajah daripada Tushu Bian oleh Zhang Huang dalam edisi Siku Quanshu (1613)

Bentuk ringkas "Rajah Sungai Taiji" oleh Lai Zhide (1599)^[15]

Simbolisme Tao

Iistilah taijitu (harfiah "gambarajah mutlak tertinggi") adalah, dalam zaman moden, biasanya digunakan untuk bermaksud bentuk mudah "bulatan terbahagi" (), tetapi ia boleh merujuk kepada mana-mana beberapa gambar rajah skematik yang mengandungi sekurang-kurangnya satu bulatan dengan corak dalaman simetri yang mewakili yin dan yang - sebagai contoh, satu di sebelah kanan, yang merupakan bentuk asal daripada gambarajah Zhou Dunyi (1017–1073).^[10] Ia kemudiannya terus dipopularkan di China oleh pengarang zaman Ming, Lai Zhide (1525–1604).

Dalam taijitu, bulatan itu sendiri melambangkan keseluruhan (lihat wuji), manakala kawasan hitam dan putih di dalamnya mewakili berinteraksi bahagian atau manifestasi daripada keseluruhan. Kawasan putih mewakili elemen yang, dan secara umumnya digambarkan sebagai meningkat di sebelah kiri, manakala (yin) kawasan gelap ditunjukkan menurun di sebelah kanan (walaupun pengaturan lain wujud, terutama versi yang digunakan di bendera Korea Selatan). Imej ini direka untuk memberi gambaran pergerakan. Setiap kawasan juga mengandungi dot besar warna yang berbeza pada kawasan sepenuhnya (berhampiran kemuncaknya dan titik terendah rajah) untuk menunjukkan bagaimana masing-masing akan berubah menjadi yang lain.

Simbol Taijitu adalah satu simbol penting dalam seni mempertahankan diri, terutamanya t'ai chi ch'uan (Taijiquan),^[16] and Jeet Kune Do. In this context, it is generally used to represent the interplay between hard and soft techniques.

Taijitu shuo

Ahli falsafah Dinasti Song, Zhou Dunyi (1017–1073) telah menulis Taijitu shuo 太極圖說 "Penjelasan Rajah Mutlak Tertinggi", yang menjadi asas kepada kosmologi Neo-konfusianisme. Perbincangan dalam teks ringkas beliau menjelaskan aspek Buddha Cina dan Taoisme dengan metafizik dalam Yijing.

Terma-terma yang Wuji dan Taiji Zhou muncul sejajar pembukaan 無極而太極, yang nota Adler boleh juga diterjemahkan "Kekutuban Tertinggi yang Bukan Kutub".

Bukan kutub (wuji) tetapi Tertinggi Kekutuban ( taiji)! Kekutuban Tertinggi dalam aktiviti menjana yang; namun pada had aktiviti ia masih. Dalam kesunyian ia menjana yin; namun pada had kesunyian ia juga aktif. Aktiviti dan tinggal berehat ganti; setiap adalah asas yang lain. Dalam membezakan yin dan yang, Dua Mod pada itu ditubuhkan. Silih dan gabungan yang dan yin menjana air, api, kayu, logam, dan bumi. Dengan lima [fasa] qi harmoni disusun, Four Seasons meneruskan melalui mereka. Lima Fasa hanya yin dan yang; yin dan yang adalah hanya yang Kekutuban Tertinggi; di Kekutuban Tertinggi asasnya Bukan kutub. [Namun] dalam generasi Lima Fasa, masing-masing mempunyai sifat. ^[17]

Daripada terjemahan Taiji biasa "Mutlak Agung" atau "Kutub Agung", Adler menggunakan "Agung Kekutuban" (lihat Robinet 1990) kerana Zhu Xi menggambarkan ia sebagai prinsip bersilih ganti daripada yin dan Yang, dan ...

menegaskan bahawa taiji sesuatupun (dengan itu "Kutub Agung" tidak akan melakukan). Oleh itu, bagi kedua-dua Zhou dan Zhu, taiji adalah prinsip yin-yang sistem dwikutub, yang merupakan prinsip pesanan yang paling asas, kosmik "prinsip pertama." Wuji sebagai "bukan kutub" mengikuti dari ini.

Simbol Moden Yin-Yang

Reka bentuk taijitu era Dinasti Ming yang terdiri daripada dua pusaran yang saling bertaut merupakan simbol yin-yang yang biasa digunakan pada separuh pertama abad ke-20. Bendera Korea Selatan, yang asalnya diperkenalkan sebagai bendera Dinasti Joseon Korea pada tahun 1882, memaparkan simbol ini dalam warna merah dan biru. Ini merupakan pemodenan daripada bentuk awal Bat Quai Do (八卦图) pada awal abad ke-19 yang digunakan sebagai standard diraja Joseon.

Simbol ini dirujuk sebagai taijitu, atau hanya taiji (atau "Tertinggi Mutlak" dalam Bahasa Inggeris),^[18]^[19]^[20] hetu (rajah sungai), "bulatan yin-yang", atau wuji kerana wuji dianggap sinonim secara artistik dan falsafah dengan taiji oleh sesetengah pengikut Taoisme,^[21] termasuk Zhou.^[22]

Nama-nama taijitu sangat subjektif dan beberapa penafsiran teks hanya merujuk kepada prinsip taiji dengan nama-nama ini dan bukan kepada simbol secara langsung.

Sejak tahun 1960-an, simbol He tu yang menggabungkan dua pusaran dengan dua titik telah lebih biasa digunakan sebagai simbol yin-yang.

Bandingkan dengan

Dalam bentuk standard simbol moden ini, satu lukisan dibuat pada diameter sebuah bulatan dengan dua bulatan yang tidak bertindih, setiap satu berdiameter sama dengan jejari bulatan luar. Satu garisan dibentuk dalam bentuk "S", manakala garisan lain dipadamkan atau dikaburkan.^[23] Pada tahun 2008, reka bentuk ini digambarkan oleh Isabelle Robinet sebagai "sepasang ikan yang saling bertaut kepala dan ekor".^[24]

Simbol Soyombo di Mongolia, yang muncul sebelum tahun 1686, turut menggabungkan bentuk taiji yang melambangkan saling melengkapi antara lelaki dan wanita. Dalam era sosialis, simbol ini ditafsirkan semula sebagai dua ekor ikan yang melambangkan kewaspadaan kerana ikan tidak pernah menutup matanya.^[25]

Simbol moden ini juga telah digunakan secara meluas dalam seni mempertahankan diri seperti tai chi,^[26] dan Jeet Kune Do sejak tahun 1970-an.^[27] Dalam konteks ini, ia mewakili interaksi antara teknik lembut dan keras.

Titik-titik dalam simbol moden yin-yang sering ditafsirkan sebagai lambang interaksi mendalam antara prinsip saling melengkapi tersebut, iaitu satu aliran dinamik untuk mencapai keharmonian dan keseimbangan.^[28]

Bendera Korea pada tahun 1882 (digunakan semula sebagai bendera Korea Selatan sejak 1948)
"The Great Monad" dari buku Book of Earths (1928) oleh Edna Kenton
Kitaran Cathay seperti digambarkan oleh William Alexander Parsons Martin pada tahun 1897^[29]
Jata senjata Niels Bohr (1947), memaparkan taijitu merah dan hitam dengan moto contraria sunt complementa ("berlawanan adalah saling melengkapi")^[30]
Simbol Yin-Yang atau simbol Tao (tanpa titik) seperti dilaporkan pada tahun 1964^[31]
Bagua: Taijitu moden dengan trigram I Ching
Beberapa bendera Mongolia telah menggabungkan simbol taiji sejak 1911
Emblem taijitu awal dan bintang merah Liga Belia Revolusioner Mongolia (1925–1942)
Bendera Tibet telah memaparkan taijitu sejak 1916
Lencana pertama Tentera Rakyat Korea pada 1948
Lencana bulat Tentera Udara Republik Singapura (1973–1990)
Bendera Universiti Pertahanan Nasional (Republik China) sejak 2000
Lambang bandar Isesaki, Jepun sejak 1911
Lambang bandar Hamamatsu, Jepun sejak 2005

Ikonografi Eropah

Budaya Cucuteni-Trypilian

Simbol kelihatan seperti taiji ditemui di banyak artifak dari budaya Cucuteni-Trypillian. ^[32]^[33]

Celt

Dalam seni Celt, motif dua tanda koma saling bertaut yang kelihatan seperti pusaran adalah sesuatu yang berulangan yang boleh dikesan kembali seawal lewat abad ke-5 SM.^[34] With a view to the much later Chinese symbol, art historians of the La Tène culture refer anachronistically to these clinging pairs as "yin yang".^[1]

Awal Celtik yin yang biasanya tidak dirawat untuk diri mereka sendiri sahaja, tetapi muncul sebagai sebahagian daripada bunga atau haiwan perhiasan yang lebih besar, seperti daun berpusing di bahagian bawah satu palmette atau ekor kuda laut yang diolah.^[34] Pada abad ke-3 SM, gaya yang lebih geometri terbentuk dalam mana Yin Yang kini menjadi sebagai motif utama hiasan.^[34] Ia tidak jelas sama ada orang-orang Celt disebabkan apa-apa nilai simbolik kepada lambang, tetapi dalam kes-kes di mana ianya ditempatkan dengan ketara, seperti pada akhir atas sebuah sarungnya, penggunaannya seolah-olah telah menjadi apotropaik.^[35]

Tidak seperti simbol Taois, klasik, sepusar Celtik Yin Yang konsisten kekurangan unsur penembusan bersama, dan kedua-dua bahagian tidak selalunya digambarkan dalam warna-warna yang berbeza.^[36] Sesuai dengan sifat dinamik hiasan Celtik yang mempunyai ciri-ciri kegemaran kukuh untuk garis melengkung, bulatan sering meninggalkan pembukaan, membawa gambaran daripada daun saling berpusar tanpa henti di sekitar paksi mereka sendiri.^[35] Sometimes the yin yang motif is also executed in relief.^[35]

Populariti reka bentuk dengan orang-orang Celt dibuktikan oleh pelbagai artifak dihiasi dengan roundel yin yang. Ini termasuk flagon berparuh, topi keledar, pasu, mangkuk, kolar, pin tangan, bidur salib, kerongsang dan bilah pisau.^[37] Walaupun ikonografi Celtik telah beransur-ansur digantikan oleh Seni Roman di benua ini, kebangkitan dalam pasca Rom di Britain dan ketekunan dalam Ireland (lihat Seni kepulauan) juga menyaksikan kemunculan semula motif purba Yin Yang; koma sepusar berbentuk susun atur triskele dalam Kitab Durrow abad ke-7 yang terkenal (folio 3V) adalah dinyatakan.^[38]

Etruscan

Dalam Seni Etruscan, motif Yin Yang tiba pada akhir abad ke-4 SM, mungkin disebabkan oleh pengaruh Celtik trans-alpin yang semakin meningkat.^[2] Ia muncul dalam saiz yang besar di dalam perut dua oenochoe digali dalam kubur Falisci, menunjukkan gabungan perhiasan bunga Etruscan dengan corak geometri yang sekarang khas dari Celtik yin yang.^[2]

Roman

A mozek dalam vila Rom di Sousse, Tunisia, ciri-ciri bahagian berlainan warna dipisahkan oleh garis S berbentuk, tetapi masih meninggalkan titik-titik.^[36]

Corak klasik Yin Yang muncul, buat kali pertama,^[3] dalam Rom Notitia Dignitatum, sebuah koleksi purba corak perisai daripada tentera Rom.^[39] Perisai koleksi yang bermula untuk ca. TM 430 telah terselamat dalam tiga salinan manuskrip.^[40]^[41]^[42] Ini menunjukkan lambang unit infantri yang dikenali sebagai armigeri defensores seniores ("perisai-pemegang") sebagai grafik serupa dalam semua tetapi warna kepada taijitu Tao klasik.^[43] Satu lagi Rom Barat detasmen, Pseudocomitatenses Mauri Osismiaci, menggunakan sebuah lambang dengan bentuk yang sama 'ikan' yang mempunyai titik-titik dalam satu warna.^[43] Satu rejimen infantri, yang Legion palatinae Thebaei, mempunyai corak perisai tersendiri juga muncul dalam taijitu: tiga bulatan sepusat menegak terbahagi kepada dua bahagian warna bertentangan dan bersilih ganti, jadi itu, pada setiap sisi, dua warna mengikut satu sama lain dalam susunan songsang separuh bertentangan.^[43]Simbol-simbol Rom wujud sebelum taijitu dalam beberapa ratus tahun:

Bagi penampilan ikonografi yang daripada "yin-yang" dalam perjalanan masa, ia telah mencatatkan bahawa di China perwakilan pertama yin-yang, sekurang-kurangnya orang-orang yang telah sampai kepada kita, kembali sehingga kurun yang kesebelas, walaupun kedua-dua prinsip telah diperkatakan dalam abad keempat atau kelima SM. Dengan Notitia Dignitatum kita bukan pada abad keempat atau kelima, oleh itu dari sudut pandangan ikonografik, hampir tujuh ratus tahun lebih awal daripada tarikh kehadiran di China.^[43]

Galeri

Bentuk purba Taijitu, seperti yang digunakan oleh Lai Zhide
Bat Quai Do: Taijitu dengan I Ching trigram
(Taegeuk di Korea) di bendera Korea Selatan
Yin dan Yang berputaran pada emas saduran cakera gangsa Celtik (awal abad ke-4 SM)
Lambang Rom armigeri defensores seniores (baris ke-4, tiga dari kiri), bertarikh pada ca. TM 430^[40]
Corak perisai Rom Mauri Osismiaci (kira-kira tahun TM 430), dengan titik-titik dalam setiap bahagian disimpan dalam lorekan yang sama warna^[43]
Swastika, simbol auspiciousness dalam agama Hindu, Buddha, dan Jainisme

Dalam Unicode

Unicode mempunyai taijitu di blok Simbol Pelbagai, pada satu kod U+262F YIN YANG (☯). "Simbol badan dua kali" yang berkaitan adalah termasuk di U+0FCA TIBETAN SYMBOL NOR BU NYIS -KHYIL (࿊), dalam blok Tibet, antara simbol-simbol lain yang digunakan dalam teks-teks agama.

Lihat juga

Simbol yang sama:

Gankyil
Taegukgi
Taegeuk
Three hares
Tomoe
Triskelion
Swastika

Rujukan

^ ^a ^b Peyre 1982, halaman 62−64, 82 (pl. VI); Harding 2007, halaman 68f., 70f., 76, 79, 84, 121, 155, 232, 239, 241f., 248, 253, 259; Duval 1978, halaman 282; Kilbride-Jones 1980, halaman 127 (fig. 34.1), 128; Laing 1979, halaman 79; Verger 1996, halaman 664; Laing 1997, halaman 8; Mountain 1997, halaman 1282; Leeds 2002, halaman 38; Morris 2003, halaman 69; Megaw 2005, halaman 13
^ ^a ^b ^c Peyre 1982, halaman 62−64
^ ^a ^b ^c Monastra 2000; Nickel 1991, halaman 146, fn. 5; White & Van Deusen 1995, halaman 12, 32; Robinet 2008, halaman 934
^ Kalton, Michael. "Chapter 1: DIAGRAM OF THE SUPREME ULTIMATE". University of Washington. Dicapai pada 2023-05-01.
^ Peyre 1982, halaman 62f.
^ ^a ^b Robinet 2008, halaman 934
^ Dalam I Ching (Kitab Perubahan) dari zaman Dinasti Zhou Barat (sekitar 1000–750 SM), yin dan yang diwakili oleh garis putus dan garis padu: yin adalah putus (⚋) dan yang adalah padu (⚊).
^ ^a ^b Adler 2014, p. 152
^ Adler 1999, halaman 673–674
^ ^a ^b Xinzhong Yao (13 Februari 2000). An introduction to Confucianism. Cambridge University Press. m/s. 98–. ISBN 978-0-521-64430-3. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "Yao2000" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza
^ Louis 2003
^ Louis 2003 menunjukkan rajah bertitik bertarikh 1623 (hlm. 187) dan 1688 (hlm. 146, 190).
^ Robert Beer, The Handbook of Tibetan Buddhist Symbols, 2003, hlm. 209
^ Louis 2003, halaman 171 Laman sebelah menunjukkan salinan terdahulu bertarikh 1520 dengan rajah yang hampir serupa
^ Louis 2003, halaman 194 menunjukkan versi rajah ini dalam edisi 1969
^ Davis, Barbara (2004). Taijiquan Classics. Berkeley, California: North Atlantic Books. m/s. 212. ISBN 978-1-55643-431-0.
^ Adler, Joseph A. (1999). "Zhou Dunyi: The Metaphysics and Practice of Sagehood", dalam Sources of Chinese Tradition, William Theodore De Bary dan Irene Bloom, eds. 2nd ed., 2 vols. Columbia University Press. pp. 673-674.
^ Wang, Robin R. (Julai 2005). "Zhou Dunyi's Diagram of the Supreme Ultimate Explained: A Construction of the Confucian Metaphysics". Journal of the History of Ideas. Loyola Marymount University. 66 (3): 317.
^ "dao". Encyclopedia Britannica. Dicapai pada 2023-04-30.
^ Stefon, Matt; Duignan, Brian (2016-04-29). "taiji". Encyclopedia Britannica. Dicapai pada 2023-05-02.
^ Li, Lizhu (2022-05-01). "The Diversity of Confucianism in the Southern Song Dynasty: A Comparative Study of Zhu Xi's and Zhang Shi's Views on Taiji and Human Nature". Sungkyun Journal of East Asian Studies. 22 (1): 114–115. doi:10.1215/15982661-9767222.
^ Sturm, Sean (2009-07-03). "Wuji to Wanwu". Dicapai pada 2023-05-02.
^ Peyre 1982, halaman 62f.
^ Robinet 2008, halaman 934
^ Pu̇revsambuu, G. (2006). Mongolia. Montsame. m/s. 8. ISBN 99929-0-627-8.
^ Davis, Barbara (2004). Taijiquan Classics. North Atlantic Books. m/s. 212. ISBN 978-1-55643-431-0.
^ "Simbol Yin-Yang" (dengan titik) sebagai sebahagian daripada "lencana bersulam", Panduan Beli-belah Seni Bela Diri, majalah Black Belt, Ogos 1974, hlm. 23
^ "Simbol yin/yang yang biasa kita lihat mengandungi titik putih di dalam warna hitam dan titik hitam di dalam warna putih bagi menunjukkan bahawa prinsip ini berinteraksi secara mendalam." Norman R. Kraft, Ogdoadic Magick, Weiser Books, 1969, hlm. 23.
^ "Gambar dalam ruang dalaman ini adalah kuasa dwi, Yin dan Yang, yang dilambangkan oleh gelap dan terang, yang membentuk titik permulaan falsafah Cina." – W.A.P. Martin, A cycle of Cathay, or, China, south and north (1897)
^ Numericana - Escutcheons of Science
^ Archie J. Bahm, The World's Living Religions, Jain Publishing Company, 1964, hlm. 156
^ http://xingyimax.com/more-about-taiji-symbols-of-ukraine-pavilion-at-expo-2010/
^ http://zyq.com.ua/%D1%96%D0%BD%D1%8C-%D1%8F%D0%BD-%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%BF%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0-%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0/
^ ^a ^b ^c Peyre 1982, halaman 62−64, 82 (pl. VI)
^ ^a ^b ^c Duval 1978, halaman 282
^ ^a ^b Duval 1978, halaman 282; Monastra 2000
^ Harding 2007, halaman 70f., 76, 79, 155, 232, 241f., 248, 259; Kilbride-Jones 1980, halaman 128
^ Harding 2007, halaman 253
^ Altheim 1951, halaman 82; Fink & Ahrens 1984, halaman 104; Benoist 1998, halaman 116; Sacco 2003, halaman 18
^ ^a ^b Bodleian library: Late Roman Shield Patterns. Notitia Dignitatum: Magister Peditum Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "Late Roman Shield Patterns" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza
^ Bayerische Staatsbibliothek, Clm 10291 (I): Mauri Osismiaci; Armigeri; Thebei
^ Bayerische Staatsbibliothek, Clm 10291 (II): Mauri Osismiaci; Armigeri; Thebei
^ ^a ^b ^c ^d ^e Monastra 2000

Sumber

SImbolisme Tao

Robinet, Isabelle (2008), "Taiji tu. Diagram of the Great Ultimate", dalam Pregadio, Fabrizio (penyunting), The Encyclopedia of Taoism A−Z, Abingdon: Routledge, m/s. 934−936, ISBN 978-0-7007-1200-7

Ikonografi Bangsa Eropah

Altheim, Franz (1951), Attila und die Hunnen, Baden-Baden: Verlag für Kunst und Wissenschaft
Benoist, Alain de (1998), Communisme et nazisme: 25 réflexions sur le totalitarisme au XXe siècle, 1917-1989, ISBN 2-86980-028-2
Duval, Paul-Marie (1978), Die Kelten, München: C. H. Beck, ISBN 3-406-03025-4
Fink, Josef; Ahrens, Dieter (1984), "Thiasos ton mouson. Studien zu Antike und Christentum", Archiv für Kulturgeschichte, 20, ISBN 3-412-05083-0
Harding, D. W. (2007), The Archaeology of Celtic Art, Routledge, ISBN 0-203-69853-3
Kilbride-Jones, H. E. (1980), Celtic Craftsmanship in Bronze, Taylor & Francis, ISBN 0-7099-0387-1
Laing, Lloyd (1979), Celtic Britain, Routledge & Kegan Paul Ltd, ISBN 0-7100-0131-2
Laing, Lloyd (1997), Later Celtic Art in Britain and Ireland, Shire Publications LTD, ISBN 0-85263-874-4
Leeds, E. Thurlow (2002), Celtic Ornament in the British Isles, E. T. Leeds, ISBN 0-486-42085-X
Megaw, Ruth and Vicent (2005), Early Celtic Art in Britain and Ireland, Shire Publications LTD, ISBN 0-7478-0613-6
Monastra, Giovanni (2000), "The "Yin-Yang" among the Insignia of the Roman Empire?", Sophia, 6 (2)
Morris, John Meirion (2003), The Celtic Vision, Ylolfa, ISBN 0-86243-635-4
Mountain, Harry (1997), The Celtic Encyclopedia, 5, ISBN 1-58112-894-0
Nickel, Helmut (1991), "The Dragon and the Pearl", Metropolitan Museum Journal, 26: 139–146
Peyre, Christian (1982), "Y a-t'il un contexte italique au style de Waldalgesheim?", dalam Duval, Paul-Marie; Kruta, Venceslas (penyunting), L’art celtique de la période d’expansion, IVe et IIIe siècles avant notre ère, Hautes études du monde gréco-romain, 13, Paris: Librairie Droz, m/s. 51–82 (62–64, 82), ISBN 978-2-600-03342-8
Sacco, Leonardo (2003), "Aspetti 'storico-religiosi' del Taoismo (parte seconda)", Studi e materiali di storia delle religioni, Università di Roma, Scuola di studi storico-religiosi, 27 (1–2)
Verger, Stéphane (1996), "Une tombe à char oubliée dans l'ancienne collection Poinchy de Richebourg", Mélanges de l'école française de Rome, 108 (2), m/s. 641–691
White, Lynn; Van Deusen, Nancy Elizabeth (1995), The Medieval West Meets the Rest of the World, Claremont Cultural Studies, 62, Institute of Mediaeval Music, ISBN 0-931902-94-0

Pautan luar

Media berkaitan Yin Yang di Wikimedia Commons

More about Taiji Symbols of Ukraine Pavilion at Expo 2010
The "Yin-Yang" among the Insignia of the Roman Empire?
Where does the Chinese Yin Yang Symbol Come From?
Chart of the Great Ultimate (Taiji tu) (from the Golden Elixir website)

[Celtic_yin_yang-1] Peyre 1982, halaman 62−64, 82 (pl. VI); Harding 2007, halaman 68f., 70f., 76, 79, 84, 121, 155, 232, 239, 241f., 248, 253, 259; Duval 1978, halaman 282; Kilbride-Jones 1980, halaman 127 (fig. 34.1), 128; Laing 1979, halaman 79; Verger 1996, halaman 664; Laing 1997, halaman 8; Mountain 1997, halaman 1282; Leeds 2002, halaman 38; Morris 2003, halaman 69; Megaw 2005, halaman 13

[Peyre_1982,_62−64-2] Peyre 1982, halaman 62−64

[Monastra_2000;_Nickel_1991,_146,_fn._5;_White_&_Van_Deusen_1995,_12,_32;_Robinet_2008,_934-3] Monastra 2000; Nickel 1991, halaman 146, fn. 5; White & Van Deusen 1995, halaman 12, 32; Robinet 2008, halaman 934

[:0-4] Kalton, Michael. "Chapter 1: DIAGRAM OF THE SUPREME ULTIMATE". University of Washington. Dicapai pada 2023-05-01.

[5] Peyre 1982, halaman 62f.

[Robinet_2008,_934-6] Robinet 2008, halaman 934

[7] Dalam I Ching (Kitab Perubahan) dari zaman Dinasti Zhou Barat (sekitar 1000–750 SM), yin dan yang diwakili oleh garis putus dan garis padu: yin adalah putus (⚋) dan yang adalah padu (⚊).

[Adler152-8] Adler 2014, p. 152

[9] Adler 1999, halaman 673–674

[Yao2000-10] Xinzhong Yao (13 Februari 2000). An introduction to Confucianism. Cambridge University Press. m/s. 98–. ISBN 978-0-521-64430-3. Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "Yao2000" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza

[11] Louis 2003

[12] Louis 2003 menunjukkan rajah bertitik bertarikh 1623 (hlm. 187) dan 1688 (hlm. 146, 190).

[13] Robert Beer, The Handbook of Tibetan Buddhist Symbols, 2003, hlm. 209

[14] Louis 2003, halaman 171 Laman sebelah menunjukkan salinan terdahulu bertarikh 1520 dengan rajah yang hampir serupa

[15] Louis 2003, halaman 194 menunjukkan versi rajah ini dalam edisi 1969

[16] Davis, Barbara (2004). Taijiquan Classics. Berkeley, California: North Atlantic Books. m/s. 212. ISBN 978-1-55643-431-0.

[17] Adler, Joseph A. (1999). "Zhou Dunyi: The Metaphysics and Practice of Sagehood", dalam Sources of Chinese Tradition, William Theodore De Bary dan Irene Bloom, eds. 2nd ed., 2 vols. Columbia University Press. pp. 673-674.

[18] Wang, Robin R. (Julai 2005). "Zhou Dunyi's Diagram of the Supreme Ultimate Explained: A Construction of the Confucian Metaphysics". Journal of the History of Ideas. Loyola Marymount University. 66 (3): 317.

[19] "dao". Encyclopedia Britannica. Dicapai pada 2023-04-30.

[20] Stefon, Matt; Duignan, Brian (2016-04-29). "taiji". Encyclopedia Britannica. Dicapai pada 2023-05-02.

[21] Li, Lizhu (2022-05-01). "The Diversity of Confucianism in the Southern Song Dynasty: A Comparative Study of Zhu Xi's and Zhang Shi's Views on Taiji and Human Nature". Sungkyun Journal of East Asian Studies. 22 (1): 114–115. doi:10.1215/15982661-9767222.

[22] Sturm, Sean (2009-07-03). "Wuji to Wanwu". Dicapai pada 2023-05-02.

[23] Peyre 1982, halaman 62f.

[24] Robinet 2008, halaman 934

[25] Pu̇revsambuu, G. (2006). Mongolia. Montsame. m/s. 8. ISBN 99929-0-627-8.

[26] Davis, Barbara (2004). Taijiquan Classics. North Atlantic Books. m/s. 212. ISBN 978-1-55643-431-0.

[27] "Simbol Yin-Yang" (dengan titik) sebagai sebahagian daripada "lencana bersulam", Panduan Beli-belah Seni Bela Diri, majalah Black Belt, Ogos 1974, hlm. 23

[28] "Simbol yin/yang yang biasa kita lihat mengandungi titik putih di dalam warna hitam dan titik hitam di dalam warna putih bagi menunjukkan bahawa prinsip ini berinteraksi secara mendalam." Norman R. Kraft, Ogdoadic Magick, Weiser Books, 1969, hlm. 23.

[29] "Gambar dalam ruang dalaman ini adalah kuasa dwi, Yin dan Yang, yang dilambangkan oleh gelap dan terang, yang membentuk titik permulaan falsafah Cina." – W.A.P. Martin, A cycle of Cathay, or, China, south and north (1897)

[30] Numericana - Escutcheons of Science

[31] Archie J. Bahm, The World's Living Religions, Jain Publishing Company, 1964, hlm. 156

[32] ttp://xingyimax.com/more-about-taiji-symbols-of-ukraine-pavilion-at-expo-2010/

[33] ttp://zyq.com.ua/%D1%96%D0%BD%D1%8C-%D1%8F%D0%BD-%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%BF%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0-%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0/

[Peyre_1982,_62−64,_pl._VI-34] Peyre 1982, halaman 62−64, 82 (pl. VI)

[Duval_1978,_282-35] Duval 1978, halaman 282

[Duval_1978,_282;_Monastra_2000-36] Duval 1978, halaman 282; Monastra 2000

[37] Harding 2007, halaman 70f., 76, 79, 155, 232, 241f., 248, 259; Kilbride-Jones 1980, halaman 128

[38] Harding 2007, halaman 253

[39] Altheim 1951, halaman 82; Fink & Ahrens 1984, halaman 104; Benoist 1998, halaman 116; Sacco 2003, halaman 18

[Late_Roman_Shield_Patterns-40] Bodleian library: Late Roman Shield Patterns. Notitia Dignitatum: Magister Peditum Ralat petik: Tag <ref> tidak sah, nama "Late Roman Shield Patterns" digunakan secara berulang dengan kandungan yang berbeza

[41] Bayerische Staatsbibliothek, Clm 10291 (I): Mauri Osismiaci; Armigeri; Thebei

[42] Bayerische Staatsbibliothek, Clm 10291 (II): Mauri Osismiaci; Armigeri; Thebei

[Monastra_2000-43] Monastra 2000

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]