Pe̍h-ōe-jī - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

Rencana ini mengandungi Bantuan:Aksara khas. Tanpa pemberian sokongan yang sewajarnya, anda mungkin melihat tanda tanya, kotak, atau simbol lain.

Pe̍h-ōe-jī (POJ) (Cina Tradisional: 白話字code: zh is deprecated ; pinyin: báihuà zì) ialah ortografi dalam huruf Rumi yang direka dan diperkenalkan di Fujian dan Taiwan oleh mubaligh Presbyterian pada abad ke-19. POJ ialah ortografi yang popular untuk bahasa Taiwan atau Hokkien secara amnya. Satu versi yang dipanggil pha̍k-fa-sṳ wujud untuk bahasa Hakka dan sesuai khususnya untuk dialek Siyen; ortografi seumpamanya untuk Min Dong pula Bàng-uâ-cê.

Sistem terkini

Pe̍h-ōe-jī mempunyai 17 bunyi awalan, 18 akhiran dan tujuh nada.

Awalan

b, ch, chh, g, h, j, k, kh, l, m, n, ng, p, ph, s, t, th

Konsonan ph, kh, dan th tidak bersuara dan beraspirasi, iaitu konsonan p, k, dan t disebut lebih kuat.

Akhiran

Vokal: a, i, u, e, o, o·
Diftong: ai, au, ia, iu, io, ui, oa, oe
Triftong: iau, oai
Plosif:h, k, p, t
Sengau: m, n, ng

Akhiran sengau m, n, dan ng boleh dilampirkan ke mana-mana vokal dan sesetengah diftong. Tambahan pula, m dan ng boleh berfungsi sebagai suku kata secara bersendiri.

Akhiran plosif h, k, p dan t boleh menjadi huruf terakhir dalam suku kata, disebut sebagai plosif tidak dilepaskan. (Akhiran h dalam POJ melambangkan hentian glotis.)

Nada

Nada ditunjukkan oleh tanda diakritik. Jika diakritik tidak boleh dihasilkan atas sebab teknikal, cth. kadang-kadang dalam Internet, nombor ton boleh digunakan.

a (yinping)
á (shangsheng)
à (yinqu)
ah (yinru)
â (yangping)
-
ā (yangqu)
a̍h (yangru)

Contoh-contoh untuk tujuh nada: chhiūⁿ 象 (gajah), pà 豹 (barimau bintang), bé 馬 (kuda), ti 豬 (babi), chôa 蛇 (ular), ah 鴨 (itik), lo̍k 鹿 (rusa)

Carta perbandingan

**Vokal**
IPA	a	ap	at	ak	aʔ	ã	ɔ	ɔk	ɔ̃	ə	o	e	ẽ	i	ɪɛn	iŋ
Pe̍h-ōe-jī	a	ap	at	ak	ah	aⁿ	o·	ok	oⁿ	o	o	e	eⁿ	i	ian	eng
Revised TLPA	a	ap	at	ak	ah	aN	oo	ok	ooN	o	o	e	eN	i	ian	ing
TLPA	a	ap	at	ak	ah	ann	oo	ok	oonn	o	o	e	enn	i	ian	ing
Pumindian (普闽典code: zh is deprecated )	a	ap	at	ak	ah	na	oo	ok	noo	o	o	e	ne	i	ien	ing
PSDB (普實台文code: zh is deprecated )	a	ab/ap	ad/at	ag/ak	aq/ah	va	o	og/ok	vo	oi	oi	e	ve	i	ien	eng
DT (台語通用拼音code: zh is deprecated )	a	ap	at	ak	ah	ann/aⁿ	or	ok	onn/oⁿ	o	o	e	enn/eⁿ	i	ian/en	ing
zhuyin	ㄚ	ㄚㆴ	ㄚㆵ	ㄚㆶ	ㄚㆷ	ㆩ	ㆦ	ㆦㆶ	ㆧ	ㄜ	ㄛ	ㆤ	ㆥ	ㄧ	ㄧㄢ	ㄧㄥ
contoh (tulisan Cina tradisional)	亞洲	壓力	警察	沃水	牛肉	三十	烏色	中國		澳洲	澳洲	下晡		醫學	鉛筆	英國
contoh (tulisan Cina ringkas)	亚洲	压力	警察	沃水	牛肉	三十	烏色	中国		澳洲	澳洲	下晡		医学	铅笔	英国

**Vokal**
IPA	ɪk	ĩ	ai	aĩ	au	am	ɔm	m̩	ɔŋ	ŋ̍	u	ua	ue	uai	uan	ɨ	ũ
Pe̍h-ōe-jī	ek	iⁿ	ai	aiⁿ	au	am	om	m	ong	ng	u	oa	oe	oai	oan	i	uⁿ
Revised TLPA	ik	iN	ai	aiN	au	am	om	m	ong	ng	u	ua	ue	uai	uan	ir	uN
TLPA	ik	inn	ai	ainn	au	am	om	m	ong	ng	u	ua	ue	uai	uan	ir	unn
Pumindian (普闽典)	ik	ni	ai	nai	au	am	om	m	ong	ng	u	ua	ue	uai	uan	i	nu
PSDB (普實台文)	eg/ek	vi	ai	vai	au	am	om	m	ong	ng	u	ua	ue	uai	uan	i	nu
DT (台語通用拼音)	ik	inn/iⁿ	ai	ainn/aiⁿ	au	am	om	m	ong	ng	u	ua	ue	uai	uan	i	unn/uⁿ
zhuyin	ㄧㆶ	ㆪ	ㄞ	ㆮ	ㆯ	ㆰ	ㆱ	ㆬ	ㆲ	ㆭ	ㄨ	ㄨㄚ	ㄨㆤ	ㄨㄞ	ㄨㄢ	ㆨ	ㆫ
contoh (tulisan Cina tradisional)	翻譯	病院	愛情		歐洲	暗時		阿姆	王梨	黃色	有無	歌曲	講話	奇怪	人員
contoh (tulisan Cina ringkas)	翻译	病院	爱情		欧洲	暗时		阿姆	王梨	黄色	有无	歌曲	讲话	奇怪	人员

**Konsonan**
IPA	p	b	pʰ	m	t	tʰ	n	nŋ	l	k	g	kʰ	h	tɕi	ʑi	tɕʰi	ɕi	ts	ʣ	tsʰ	s
Pe̍h-ōe-jī	p	b	ph	m	t	th	n	nng	l	k	g	kh	h	chi	ji	chhi	si	ch	j	chh	s
TLPA Semakan	p	b	ph	m	t	th	n	nng	l	k	g	kh	h	zi	ji	ci	si	z	j	c	s
TLPA	p	b	ph	m	t	th	n	nng	l	k	g	kh	h	zi	ji	ci	si	z	j	c	s
Pumindian (普闽典)	b	bb	p	bb	d	t	n	lng	l	g	gg	k	h	zi	li	ci	si	z	l	c	s
PSDB (普實台文)	p	b	ph	m	d	t	n	nng	l	k	g	q	h	ci	ji	chi	si	z	j	zh	s
DT (台語通用拼音)	b	bh	p	m	d	t	n	ng	l	g	gh	k	h	zi	r	ci	si	z	r	c	s
zhuyin	ㄅ	ㆠ	ㄆ	ㄇ	ㄉ	ㄊ	ㄋ	ㄋㆭ	ㄌ	ㄍ	ㆣ	ㄎ	ㄏ	ㄐ	ㆢ	ㄑ	ㄒ	ㄗ	ㆡ	ㄘ	ㄙ
contoh (tulisan Cina tradisional)	報紙	閩南	普通	請問	豬肉	普通	過年	雞卵	樂觀	價值	牛奶	客廳	煩惱	支持	漢字	支持	是否	報紙	熱天	參加	司法
contoh (tulisan Cina ringkas)	报纸	闽南	普通	请问	猪肉	普通	过年	鸡卵	乐观	价值	牛奶	客厅	烦恼	支持	汉字	支持	是否	报纸	热天	参加	司法

**Nada**
IPA	a˥	a˥˧	a˨˩	ap˩ at˩ ak˩ aʔ˩	a˧˥	a˥˧	a˧	ap˥ at˥ ak˥ aʔ˥
Pe̍h-ōe-jī	a	á	à	ap at ak ah	â	á	ā	a̍p a̍t a̍k a̍h
TLPA Semakan TLPA	a1	a2	a3	ap4 at4 ak4 ah4	a5	a2 (6=2)	a7	ap8 at8 ak8 ah8
Pumindian (普闽典)	ā	ǎ	à	āp āt āk āh	á	ǎ	â	áp át ák áh
PSDB (普實台文)	af	ar	ax	ab ad ag aq	aa	aar	a	ap at ak ah
DT (台語通用拼音)	a	à	â	āp āt āk āh	ǎ	á	ā	ap at ak ah
zhuyin	ㄚ	ㄚˋ	ㄚᒻ	ㄚㆴ ㄚㆵ ㄚㆶ ㄚㆷ	ㄚˊ	ㄚˋ	ㄚ⊦	ㄚㆴ̇ ㄚㆵ̇ ㄚㆶ̇ ㄚㆷ̇
contoh (tulisan Cina tradisional)	公司	報紙	興趣	血壓警察中國牛肉	人員		草地	配合法律文學歇熱
contoh (tulisan Cina ringkas)	公司	报纸	兴趣	血压警察中国牛肉	人员		草地	配合法律文学歇热

Note: Aksara tambahan bopomofo dalam baris zhuyin memerlukan fon UTF-8 yang mampu memaparkan nilai-nilai Unicode 31A0–31B7 (cth. fon TrueType Code2000).