Kawaca adalah istilah untuk pakaian perang yang disebut dalam teks Jawa kuno.[1]:320 Namanya berasal dari bahasa Sanskrit kawaca yang bermaksud baju pelindung, cuirass, sejenis zirah rantai, apa-apa jenis tudung, korset, jaket.[2]:823
Keterangan
[sunting | sunting sumber]
Petrus Josephus Zoetmulder, dalam kamus Jawa kuno-Inggerisnya, mentakrifkan kawaca sebagai zirah berantai, mungkin berbentuk seperti jaket, yang diperbuat daripada logam. Perkataan itu juga mempunyai makna yang kedua, iaitu baju yang dipakai oleh ulama.[2]:823 Irawan Djoko Nugroho berpendapat bahawa dalam konteks ketenteraan, kawaca bermaksud baju besi. Ia berbentuk seperti tiub panjang dan diperbuat daripada tembaga tuang.[1]:202, 386 Menurut Jiří Jákl, kawaca ialah pelindung dada logam yang dipakai pada bahagian atas badan tentera berpangkat tinggi.[3]:78 Dalam bahasa Bali tinggi, kwaca atau kuwaca adalah istilah umum untuk jaket, walaupun ia dahulunya bermaksud baju zirah dalam bahasa Jawa kuno.[4]:216 Dalam bahasa Jawa moden, kawaca bermaksud cuirass atau zirah rantai.[5]
Dalam Kakawin Ramayana (kira-kira 870 M), yang merupakan versi Jawa dari epik Ramayana rekaan Valmiki (kira-kira 500 SM), menyebut tentang pakaian dan perisai yang mencerminkan zaman itu. Seorang ahli keluarga diraja dikatakan memakai mahkota, padaka (kolar, medali, atau penutup dada), karambalangan (korset atau breastplate) dan menggunakan baju besi bersalut emas walaupun dalam pertempuran.[2]:802[6]:27 Kakawin Ramayana menyebut istilah watek makawaca, yang bermaksud pasukan berbaju pelindung (armoured troops).[7]:77
Pakaian perisai, atau khususnya cuirass,[8]:47 digambarkan pada relief cerita Divyavadana di candi Borobudur. Dalam cerita itu, dikatakan bahawa Rudrayana menghantar hadiah kepada raja Bimbisara berupa kuiras terkenalnya yang bukan sahaja mempunyai kuasa ajaib tetapi juga dihiasi dengan permata yang tidak ternilai.[9]:282 Kuiras itu digambarkan sebagai tanpa lengan dan nampaknya tertutup di hadapan.[10]:233, plat XXXVII
Lihat pula
[sunting | sunting sumber]Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ a b Nugroho, Irawan Djoko (2011). Majapahit Peradaban Maritim. Suluh Nuswantara Bakti. ISBN 978-602-9346-00-8.
- ^ a b c Zoetmulder, P. J. (1982). Old Javanese-English dictionary. The Hague: Martinus Nijhoff. ISBN 9024761786.
- ^ Jákl, Jiří (2014). Literary Representations of War and Warfare in Old Javanese Kakawin Poetry (Tesis). The University of Queensland.
- ^ Jákl, Jiří; Hoogervorst, Tom (2017). "Custom, Combat, and Ceremony: Java and the Indo-Persian Textile Trade". Bulletin de l'École française d'Extrême-Orient. 103: 207–235.
- ^ Robson, Stuart; Wibisono, Singgih (2013). Javanese English Dictionary. Tuttle Publishing. ISBN 9781462910618.
- ^ Tjoa-Bonatz, Mai Lin (2019). "JAVA : ARTS AND REPRESENTATIONS. Art historical and Archaeometric Analyses of Ancient Jewellery (7–16th C.) : The Prillwitz Collection of Javanese Gold". Archipel (97): 19–68.
- ^ Jákl, Jiří (2014). Literary Representations of War and Warfare in Old Javanese Kakawin Poetry (Tesis). The University of Queensland.
- ^ Wales, H. G. Quaritch (1952). Ancient South-East Asian Warfare. London: Bernard Quaritch.
- ^ Krom, N.J. (1900). Barabudur: Archaeological Description Volume I. The Hague: Martinus Nijhoff.
- ^ Foucher, A. (1917). Beginnings of Buddhist Art and Other Essays in Indian and Central Asian Archaeology. London: Humphrey Milford.
Senjata-senjata dan pelindung serata Nusantara | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|    | |||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||