Kaedah reka bentuk ialah prosedur, teknik, alat bantu, atau alat untuk melakukan reka bentuk. Ia menawarkan beberapa jenis aktiviti yang mungkin digunakan oleh pereka dalam keseluruhan proses reka bentuk. Prosedur reka bentuk konvensional, seperti lukisan, boleh dianggap sebagai kaedah reka bentuk, tetapi sejak tahun 1950-an prosedur baru telah dibangunkan yang biasanya dikumpulkan bersama di bawah nama "kaedah reka bentuk". Persamaan kaedah reka bentuk ialah ia "merupakan percubaan untuk mendedahkan pemikiran pereka bentuk peribadi kepada umum sehingga kini; untuk mengeluarkan proses reka bentuk".[1]
Metodologi reka bentuk ialah kajian kaedah yang lebih luas dalam reka bentuk: kajian prinsip, amalan dan prosedur mereka bentuk.[2]
Latar belakang
[sunting | sunting sumber]Kaedah reka bentuk berasal dari pendekatan baru untuk menyelesaikan masalah yang dibangunkan pada pertengahan abad ke-20, dan juga sebagai tindak balas kepada perindustrian dan pengeluaran besar-besaran, yang mengubah sifat reka bentuk.[3] "Persidangan Kaedah Sistematik dan Intuitif dalam Kejuruteraan, Reka Bentuk Perindustrian, Seni Bina dan Komunikasi", yang diadakan di London pada 1962[4] dianggap sebagai peristiwa penting yang menandakan permulaan apa yang dikenali dalam kajian reka bentuk sebagai "pergerakan kaedah reka bentuk", membawa kepada penubuhan Persatuan Penyelidikan Reka Bentuk dan mempengaruhi pendidikan dan amalan reka bentuk. Tokoh terkemuka dalam gerakan ini di UK ialah J. Christopher Jones di Universiti Manchester dan L. Bruce Archer di Kolej Diraja Seni.
Pergerakan ini berkembang melalui persidangan lanjut mengenai kaedah reka bentuk baharu di UK dan Amerika Syarikat pada tahun 1960-an.[5][6][7] Buku pertama mengenai kaedah reka bentuk rasional,[8][9][10] dan kaedah kreatif[11][12] juga muncul dalam tempoh ini.
Kaedah dan proses
[sunting | sunting sumber]Pembangunan kaedah reka bentuk telah dikaitrapatkan dengan keperluan proses reka bentuk yang sistematik. Model proses ini biasanya terdiri daripada beberapa fasa atau peringkat, bermula dengan pernyataan masalah atau keperluan reka bentuk baharu, dan memuncak dalam cadangan penyelesaian yang dimuktamadkan. Dalam tulisan Systematic Method for Designers, L. Bruce Archer menghasilkan model 229 langkah yang sangat terperinci bagi proses reka bentuk sistematik dalam reka bentuk industri,[13] tetapi juga model ringkasan yang terdiri daripada tiga fasa: fasa analisis (pengaturcaraan dan pengumpulan data, analisis), fasa kreatif (sintesis, pembangunan), dan fasa eksekutif (komunikasi). Majlis Reka Bentuk UK memodelkan proses reka bentuk kreatif dalam empat fasa: penerokaan (pemahaman tentang masalah), penentuan (kawasan untuk difokuskan), pembangunan (penyelesaian berpotensi), dan penyampaian (penyelesaian yang berkesan).[14] Model sistematik reka bentuk kejuruteraan oleh Pahl dan Beitz mempunyai fasa penjelasan tugas, reka bentuk konsep, reka bentuk penjelmaan dan reka bentuk terperinci.[15] Pendekatan yang kurang terperinci bagi mereka proses reka bentuk asas bagi diri sendiri telah digariskan oleh J. Christopher Jones.[16]
Dalam proses reka bentuk kejuruteraan, model sistematik cenderung bersifat linear, yakni secara tertib, tetapi mengakui keperluan iterasi. Dalam reka bentuk seni bina, model proses cenderung kepada kitaran dan lingkaran, dengan iterasi adalah penting bagi kemajuan ke arah reka bentuk akhir. Dalam reka bentuk industri dan produk, model proses cenderung terdiri daripada urutan berperingkat pemikiran mencapah dan menumpu. Pejabat Reka Bentuk Dubberly telah menyusun contoh lebih daripada 80 model proses reka bentuk,[17] tetapi ia bukanlah senarai yang lengkap.
Dalam model-model proses ini, terdapat banyak kaedah reka bentuk yang boleh digunakan. Dalam buku Design Methods, JC Jones mengumpulkan 26 kaedah mengikut tujuan mereka dalam proses reka bentuk: kaedah meneroka situasi reka bentuk (cth. menyatakan objektif, menyiasat tingkah laku pengguna, menemu bual pengguna), kaedah mencari idea (cth. sumbang saran, sinektik, carta morfologi), kaedah meneroka struktur masalah (cth. matriks interaksi, inovasi kefungsian, pengisihan maklumat), dan kaedah penilaian (cth. senarai semak, kedudukan dan pemberatan).[18]
Banyak kaedah reka bentuk yang masih digunakan pada masa ini berasal dari pergerakan kaedah reka bentuk 60-an dan 70-an, dan disesuaikan dengan amalan reka bentuk moden. Perkembangan terkini telah menyaksikan pengenalan lebih banyak teknik kualitatif, termasuk kaedah etnografi seperti prob budaya dan kaedah bersituasi.[19]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Jones, J. Christopher (1980). Design Methods. UK: Wiley.
- ^ Cross, Nigel (1984). Developments in Design Methodology. UK: Wiley. ISBN 978-0471102489.
- ^ Cross, N. (1993) "A History Of Design Methodology", in de Vries, J., N. Cross and D. P. Grant (eds.), Design Methodology and Relationships with Science, Kluwer Press, The Netherlands. 15–27.
- ^ Jones, J. C. and D. G. Thornley, (eds) (1963) Conference on Design Methods, Pergamon Press, UK.
- ^ Gregory, S. A. (ed.) The Design Method. Butterworth, UK.
- ^ Broadbent, G. and A. Ward (eds) (1969) Design Methods in Architecture, Lund Humphries, UK
- ^ Moore, G. T. (ed.) (1970) Emerging Methods in Environmental Design and Planning, MIT Press, USA.
- ^ Asimow, M. (1962) Introduction to Design, Prentice-Hall, USA.
- ^ Alexander, C. (1964) Notes on the Synthesis of Form, Harvard University Press, USA.
- ^ Archer, L. B. (1965) Systematic Method for Designers, The Design Council, UK
- ^ Gordon, W. J. (1961) Synectics, Harper & Row, USA.
- ^ Osborn, A. F. (1963) Applied Imagination: Principles and Procedures of Creative Thinking, Scribener's Sons, USA.
- ^ "Bruce Archer's Design Process Checklist".
- ^ "The Design Process: What is the Double Diamond?". 2015-03-17.
- ^ Pahl, G. and W. Beitz (1984) Engineering Design: a systematic approach, Springer/Design Council, UK.
- ^ Jones, J. Christopher. "design methods for everyone". publicwriting.net. Dicapai pada 21 December 2018.
- ^ Dubberly, H. (2004) How do you design: a compendium of models. Dubberly Design Office, San Francisco, USA. http://www.dubberly.com/wp-content/uploads/2008/06/ddo_designprocess.pdf
- ^ Jones, J. C. (1970) Design Methods: seeds of human futures. Wiley, UK.
- ^ Simonsen, J. et al. (2014) Situated Design Methods. MIT Press, USA.