Gargi Vachaknavi (Sans: गार्गी वाचक्नवी; Gargi Vachaknavi) ialah seorang resi dan ahli falsafah Hindu purba. Dalam kesusasteraan Veda, beliau dihormati sebagai ahli falsafah alam semula jadi yang terkemuka,[1] mahir menghuraikan ajaran Veda, dan dikenali sebagai Brahmavadini, iaitu orang yang memiliki pengetahuan tentang Brahma Vidya. Dalam Brahmana keenam dan kelapan Brihadaranyaka Upanishad, namanya menonjol kerana terlibat dalam brahmayajna, iaitu perdebatan falsafah yang dianjurkan oleh Raja Janaka dari Videha, di mana beliau mengajukan soalan-soalan sukar kepada resi Yajnavalkya berkenaan persoalan atman (roh).[2] Gargi kekal membujang sepanjang hidupnya dan dihormati oleh penganut Hindu.[3]
Gargi ialah anak kepada resi Vachaknu daripada keturunan resi Garga (sekitar 800–500 SM), dan dinamakan sempena nama bapanya, Gargi Vachaknavi. Sejak muda, beliau menunjukkan minat yang mendalam terhadap kitab-kitab Veda dan menjadi mahir dalam bidang falsafah. Beliau menguasai pengetahuan Veda dan Upanishad pada zaman Veda, dan sering terlibat dalam perdebatan intelektual dengan ahli falsafah lain.
Kehidupan awal
Gargi ialah anak kepada resi Vachaknu daripada keturunan resi Garga. Sejak kecil, beliau sudah menonjol sebagai seorang yang cerdas dan berpengetahuan luas dalam Veda dan kitab suci.
Kehidupan kemudian
Bersama-sama Vadava Pratitheyi dan Sulabha Maitreyi, Gargi merupakan antara wanita paling berpengaruh dalam tradisi Upanishad. Pengetahuan beliau dalam Veda dan Upanishad setanding dengan lelaki pada zaman itu, malah mampu bersaing dalam perdebatan. Namanya turut disebut dalam Grihya Sutra karya Asvalayana. Beliau ialah sarjana utama yang turut memberi sumbangan besar dalam penyebaran ilmu pengetahuan.[4]
Perdebatan dengan Yajnavalkya
Menurut Brihadaranyaka Upanishad, Raja Janaka dari Kerajaan Videha pernah mengadakan Rajasuya Yajna dan menjemput semua resi, raja dan putera dari seluruh India. Yajna itu berlangsung selama beberapa hari, dengan kayu cendana, minyak sapi (ghee), dan barli dipersembahkan ke dalam api yajna untuk mewujudkan suasana suci. Raja Janaka, yang juga seorang sarjana, ingin mengenal pasti siapa antara para hadirin yang paling berpengetahuan tentang Brahman. Beliau menawarkan hadiah 1,000 ekor lembu, setiap seekor dengan 10 gram emas, kepada sarjana tersebut.
Antara mereka yang hadir ialah Yajnavalkya dan Gargi. Yajnavalkya, yang yakin dirinya paling bijak kerana penguasaannya dalam Kundalini Yoga, menyuruh muridnya Samsrava membawa pulang kawanan lembu itu. Sebelum berbuat demikian, lapan orang sarjana, termasuk Gargi, mencabarnya berdebat.
Asvala, pendeta Raja Janaka, bersama Artabhaga, Bhujyu, Ushasta dan Uddalaka, tewas kepada Yajnavalkya. Tiba giliran Gargi, beliau mempersoalkan dakwaan Yajnavalkya sebagai sarjana terulung. Perbincangan mereka berkisar pada “anyaman” asas realiti — metafora kosmologi yang menggambarkan keterhubungan segala sesuatu.
Dalam Brihadaranyaka Upanishad (3.6), Gargi bertanya secara berperingkat: dunia ini teranyam di atas air — lalu di atas apakah air itu teranyam? Yajnavalkya menjawab: di atas udara. Kemudian Gargi bertanya udara teranyam di atas apa, dan seterusnya mengenai lapisan-lapisan kewujudan sehingga sampai kepada soalan tentang apa yang menjadi “tenunan” terakhir alam semesta.
Akhirnya, Yajnavalkya menjelaskan bahawa segala-galanya teranyam di atas yang Tidak Binasa (Imperishable). Tanpa mengenali yang Tidak Binasa itu, amalan korban, ibadat dan tapa tidak memberi makna yang sebenar.
Gargi kemudian bertanya tentang hakikat Brahman, tetapi Yajnavalkya menasihatinya supaya tidak melangkah lebih jauh agar tidak hilang keseimbangan fikiran. Beliau akur, sambil mengakui bahawa tiada siapa akan dapat menewaskan Yajnavalkya dalam perbahasan mengenai Brahman.
Pandangan falsafah Gargi turut disebut dalam Chandogya Upanishad. Yoga Yajnavalkya, sebuah teks klasik tentang Yoga, juga berbentuk dialog antara Gargi dan Yajnavalkya. Gargi dihormati sebagai salah seorang daripada Navaratna (sembilan permata) di istana Raja Janaka.
Dalam budaya popular
Pelakon Richa Soni membawakan watak Gargi Vachaknavi dalam siri televisyen India Siya Ke Ram (2015–2016) di saluran Star Plus, kini boleh ditonton di Disney+ Hotstar. Pelakon Meenakshi Sethi pula memegang watak ini dalam drama Shrimad Ramayan terbitan Swastik Productions.
Lihat juga
Rujukan
- ^ Ahuja, M.L. (2011). Women in Indian Mythology. Rupa Publications. ISBN 978-81-291-2171-4.
- ^ Swami Shivananda, Gargi-The Virgin Philosopher
- ^ Kumar, Raj (1 January 2004). Essays on Social Reform Movements. Discovery Publishing House. ISBN 978-81-7141-792-6.
- ^ Great Women of India. Know India. Prabhat Prakashan. 2005. p. 15. ISBN 978-81-87100-34-8.