Dinasti Jin, 1115–1234 - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

Jin
金
Jin 金
1115–1234
	Kedudukan Jin
Ibu negara	Huining; (1122-1153); Zhongdu; (1153-1214); Kaifeng; (1214-1233)
Agama	Buddhisme, Daoisme, Konfucianisme, agama rakyat Cina
Kerajaan	Monarki
Maharaja
• 1115-1123	Maharaja Taizu
• 1234	Maharaja Modi
Sejarah
• Diwujudkan	1115 1115
• Penamatan pemerintahan Liao	1125
• Penawanan Bianliang	9 Januari, 1127
• Kejatuhan Caizhou	9 Februari, 1234 1234
Mata wang	Syiling China, Matawang China
Didahului oleh	Diganti oleh
	Dinasti Liao
	Dinasti Song
Empayar Mongol

Sejarah China Sejarah China
PURBA
3 Tokoh Mulia & 5 Maharaja
Dinasti Xia 2100–1600 BCE
Dinasti Shang 1600–1046 BCE
Dinasti Zhou 1045–256 BCE
Zhou Barat
Zhou Timur
Zaman Musim Bunga dan Musim Luruh
Zaman Negara Berperang
Maharaja
Dinasti Qin 221 BCE–206 BCE
Dinasti Han 206 BCE–220 CE
Han Barat
Dinasti Xin
Han Timur
Tiga Kerajaan 220–280
Wei, Shu & Wu
Dinasti Jin 265–420
Jin Barat	16 Kerajaan 304–439
Jin Timur	16 Kerajaan 304–439
Dinasti-dinasti Utara & Selatan 420–589
Dinasti Sui 581–618
Dinasti Tang 618–907
( Zhou Kedua 690–705 )
5 Dinasti & 10 Kerajaan 907–960	Dinasti Liao 907–1125
Dinasti Song 960–1279
Song Utara		Xia Barat
Song Selatan	Jin
Dinasti Yuan 1271–1368
Dinasti Ming 1368–1644
Dinasti Qing 1644–1911
MODEN
Republik China 1912–1949
Republik Rakyat China 1949–kini	Republik China (Taiwan) 1945–kini
Rencana berkaitan Sejarah China Garis masa sejarah China Dinasti-dinasti dalam sejarah China Sejarah bahasa Sejarah seni Sejarah ekonomi Sejarah pendidikan Sejarah sains dan teknologi Sejarah perundangan Sejarah media Sejarah ketenteraan Sejarah keluatan
Kotak ini: lihat bincang sunting

Dinasti Jīn (Jurchen: Anchu, Aisin Gurun; Bahasa Cina: 金朝code: zh is deprecated ; pinyin: Jīn Cháo; Wade-Giles: Dinasti Chin, IPA: [tɕîn tʂʰɑ̌ʊ̯]); bahasa Khitan: Nik, Niku;^[1]^[2] Bahasa Mongolia: Altan Uluscode: mn is deprecated ; 1115–1234), juga dikenali sebagai dinasti Jurchen, telah ditubuhkan oleh puak Wanyan (完顏 Wányán) dari Jurchen, nenek moyang bagi Manchu yang mengasaskan dinasti Qing kira-kira 500 tahun kemudian. Namanya kadang kala ditulis sebagai Jinn untuk membezakannya dengan Dinasti Jìn awal di China yang mana namanya dieja sama di dalam abjad Rom.

Sejarah

Dinasti Jin telah diasaskan di utara Manchuria oleh ketua puak Jurchen, Wányán Āgǔdǎ (完顏阿骨打) pada tahun 1115. Pada tahun 1125, beliau telah berjaya menjatuhkan dinasti Liao yang berkuasa ke atas utara China, termasuk Manchuria dan sebahagian kawasan Mongol selama beberapa abad. Pada 9 Januari, 1127, tentera Jin menjarah Kaifeng, ibukota bagi dinasti Song Utara, dan menawan Maharaja Qinzong, dan bapa beliau, Maharaja Huizong, yang melepaskan takhta dalam keadaan panik selepas berhadapan dengan tentera Jin. Berikutan dengan kejatuhan Kaifeng, tentera Song di bawah kepimpinan dinasti Song Selatan terus berperang selama sedekad dengan tentera Jin, sebelumnya akhirnya menandatangi Perjanjian Shaoxing pada tahun 1141, melepaskan kesemua tanah Song di utara Sungai Huai kepada Jin dan menghukum mati Jeneral Song, Yue Fei sebagai pertukaran untuk keamanan.

Penghijrahan ke selatan

Selepas mengambil alih utara China, dinasti Jin menjadi semakin sinize. Kira-kira tiga juta penduduk, separuh darinya adalah orang Jurchen, berpindah ke selatan memasuki China selama lebih dua dekad, dan puak minoriti ini memerintah ke atas kira-kira tiga puluh juta penduduk. Orang Jurchen telah diberi geran tanah dan menguruskan masyarakat seramai 1,000 keluarga (猛安 - meng'an) dan 100 keluarga (謀克 - mouke). Ramai yang mengahwini orang Han, walaubagaimanapun sekatan bagi bangsawan Jurchen untuk mengahwini Han tidak ditarik balik sehinggalah pada tahun 1191. Selepas Maharaja Tàizōng (太宗) meninggal dunia pada tahun 1135, tiga orang maharaja Jin selepasnya merupakan cucu kepada Wányán Āgǔdǎ dari tiga orang putera berlainan. Maharaja Xīzōng (熙宗) (r. 1135-1149) belajar klasik dan menulis sajak Cina. Beliau menerima pakai tradisi budaya Han, tetapi para bangsawan Jurchen memegang kedudukan teratas.

Tidak lama kemudian, Maharaja Xīzōng menjadi pemabuk dan menghukum mati ramai pegawai yang mengkritik beliau. Beliau juga membunuh para pemimpin Jurchen yang menentang beliau, meskipun mereka itu berasal dari puak keluarga Wanyan beliau sendiri. Pada tahun 1149, beliau telah dibunuh oleh satu klik rahsia dari kalangan bangsawan dan keluarga beliau, yang mana kemudian mengangkat sepupu beliau Wányán Liàng (完顏亮) sebagai maharaja seterusnya. Di sebabkan kekejaman beliau di dalam polisi dalam dan luar, selepas meninggal dunia Wanyan Liang dilucutkan daripada gelaran maharaja. Akibatnya, para sejarawan biasanya merujuk beliau dengan nama selepas dunia sebagai Putera Hǎilíng (海陵王).^[3]

Pemberontakan di utara

Sebuah patung marmar sami Buddha, 1180 AD, dinasti Jin.

Selepas merampas takhta, Wanyan Liang memulakan program untuk mengesahkan pemerintahan beliau sebagai seorang maharaja China. Pada tahun 1153, beliau telah memindahkan ibukota utama empayar daripada Huining Fu di utara Manchuria (kini di selatan Harbin) ke bekas ibukota Liao, Yanjing (kini Beijing).^[3]^[4] Empat tahun kemudian, iaitu pada tahun 1157, bagi menekankan mengekalkan pemindahan ini, beliau telah membakar kediaman para bangsawan di Huining.^[3]^[4] Hǎilíng juga telah membina semula bekas ibu kota Song, Bianjing (kini Kaifeng), yang mana telah dijarah pada tahun 1127, menjadikan ia sebagai ibu kota selatan bagi empayar Jin.^[3]

Putera Hǎilíng juga cuba untuk menghapuskan bantahan dengan membunuh para bangsawan Jurchen, menghukum mati 155 orang putera.^[3]

Bagi memenuhi impian beliau untuk menjadi pemerintah seluruh China, Putera Hǎilíng telah menyerang Song Selatan pada tahun 1161. Sementara itu, dua pemberontakan serentak muncul di Manchuria: satu oleh bangsawan Jurchen, diketuai oleh sepupu Hǎilíng, Wányán Yōng (完顏雍), dan satu lagi oleh puak Khitan. Hǎilíng terpaksa mengundurkan pasukan tentera Jin daripada selatan China bagi menumpaskan pemberontakan. Tentera Jin telah dikalahkan di dalam Pertempuran Caishi dan Pertempuran Tangdao. Dengan bilangan tentera yang berkurangan, Putera Hǎilíng gagal dalam cubaan beliau untuk menyerang Song Selatan. Di sebabkan kekalahan ini, akhirnya beliau telah dibunuh oleh para jeneral beliau sendiri pada bulan Disember 1161. Anak lelaki dan pewaris beliau juga telah dibunuh di ibu negara.^[3]

Meskipun ditabalkan pada bulan Oktober, Wányán Yōng secara rasminya tidak diiktiraf sebagai Maharaja Shìzōng (世宗) Jin sehingga pembunuhan pewaris kepada Putera Hǎilíng.^[3] Pemberontakan Khitan tidak dapat ditumpaskan sehinggalah tahun 1164; kuda-kuda mereka dirampas oleh itu para pemberontak terpaksa bertani. Orang Khitan dan unit-unit kavalri Xi telah digabungkan ke dalam tentera Jin. Disebabkan pemberontakan dalaman ini telah melemahkan keupayaan Jin untuk berperang dengan tentera Song Selatan, istana Jin di bawah pemerintahan Maharaja Shizong mula berunding untuk berdamai. Perjanjian Lóngxīng (隆興和議) telah ditandatangani pada tahun 1164 dan melihat lebih dari 40 tahun keamanan di antara dua buah empayar ini.

Pada awal tahun 1180-an, Maharaja Shìzōng mendirikan penstrukturan semula 200 meng'an unit bagi menghapuskan penyalahgunaan cukai dan membantu orang Jurchen. Pertanian berkongsian adalah digalakkan. Empayar Jin bertambah makmur dan memiliki lebihan besar bijiran di dalam simpanan. Meskipun mendapat pendidikan dalam klasik Cina, Shizong juga dikenali sebagai seorang penggalak budaya dan bahasa Jurchen; semasa pemerintahan beliau, sejumlah karya klasik Cina telah dialih bahasa ke dalam bahasa Jurchen, Akedemi Maharaja Jurchen telah ditubuhkan, dan peperiksaan Maharaja mula ditawarkan di dalam bahasa Jurchen.^[5] Zaman di bawah pemerintahan Shizong (1163–1188) diingati oleh generasi sebagai satu zaman yang aman dan makmur, dan maharaja sendiri dibandingkan dengan lagenda Yao dan Shun^[5]

Cucu lelaki Shìzōng, Maharaja Zhāngzōng (章宗) (r. 1189-1208) menghormati nilai-nilai Jurchen, tetapi beliau sendiri juga menerima budaya China dan mengahwini perempuan dari etnik Han. Kod undang-undang Taihe telah diperkenalkan kepada rakyat pada tahun 1201 dan kebanyakan bersumberkan Kod Tang. Pada tahun 1207, Song Selatan cuba untuk menyerang, tetapi berjaya dipatahkan oleh tentera Jin. Di dalam perjanjian damai, Song dikenakan bayaran pampasan tahunan yang tinggi dan memancung Hán Tūozhòu (韩侂胄), pemimpin perang mereka.^[6]

Kejatuhan Jin

Templat:History of Manchuria Bermula pada awal kurun ke-13, Dinasti Jin mula merasa tekanan puak Mongol dari utara. Pada tahun 1205, Genghis Khan memimpin tentera Mongol masuk ke dalam wilayah Xia Barat dan memusnahkannya empat tahun kemudian. Pada tahun 1211, kira-kira 50,000 tentera berkuda Mongol menyerang Empayar Jin dan mula menyerap para pemberontak Khitan dan Jurchen. Tentera Jin berkeatan seramai setengah juta tentera dengan 150,000 kavalri tetapi telah meninggalkan “ibu kota barat” Datong (lihat juga Kempen Gunung Badger). Tahun berikutnya, Mongol menyerang wilayah utara dan merompak “ibu kota timur” Jin, dan pada tahun 1213 mereka telah mengepung “ibu kota tengah”. Pada tahun 1214, Jin membuat satu perjanjian yang memalukan tetapi dapat mengekalkan ibu kota. Pada musim panas tahun itu, Jin Maharaja Xuānzōng (宣宗) meninggalkan ibu kota tengah dan memindahkan kerajaan ke “ibu kota selatan” di Kaifeng, menjadikan ia sebagai tempat rasmi kuasa Dinasti Jin. Pada tahun 1216, satu puak perang memujuk Xuānzōng untuk menyerang Song, tetapi pada tahun 1219 mereka dikalahkan di tempat yang sama di tebing Sungai Yangtze, di mana Putera Hǎilíng telah dikalahkan pada tahun 1161. Jin kini menghadapi dua perang yang mana tidak dapat ditanggung olehnya. Lebih-lebih lagi, Jin Maharaja Āizōng (哀宗) telah memenangi perebutan takhta menentang abang beliau dan kemudian dengan segera menamatkan perang dan kembali semula ke ibu kota. Beliau membuat perjanjian damai dengan Tanguts, yang mana telah bersekutu dengan Mongol. Pada tahun 1227, Genghis Khan meninggal dunia sementara tentera beliau berjaya menakluk Dinasti Xia Barat. Anak lelaki beliau, Ögedei Khan menyerang Empayar Jin pada tahun 1232 dengan bantuan daripada Song Selatan. Orang Jurchen cuba untuk melawan; tetapi apabila Kaifeng diserang, Āizōng melarikan diri ke selatan. Tentera bersekutu Song dan Mongol kemudian merompak ibu kota pada tahun 1233, dan pada tahun berikutnya Āizōng telah membunuh diri bagi mengelakkan diri dari ditangkap, serta menamatkan dinasti Jin pada tahun 1234.^[3] Wilayah Jin dibahagikan di antara Mongol dan Song. Walaubagimanapun, di sebabkan perbezaan, Song dan Mongol akhirnya berperang antara sama lain ekoran berebutkan wilayah ini.

Pagoda Chengling di Zhengding, wilayah Hebei, dibina antara tahun 1161 dan 1189 AD.

Di dalam buku Empire of The Steppes, Grousset melaporkan Mongol sering kagum dengan keberanian pehlawan Jin, yang bertahan sehingga tujuh tahun selepas kematian Genghis Khan.^{[Penjelasan diperlukan]}

Ketenteraan Jin

Penulis sezaman Cina menyatakan bahawa kejayaan besar Jurchen ke atas Liao dan Song Utara banyak disumbangkan oleh kavalri mereka. Pasukan kavalri ini telah digunakan semasa pemberontakan Aguda menentang Liao. Dikatakan juga taktik-taktik kavalri Jurchen diperolehi daripada kemahiran memburu mereka.^[7] Pasukan berkuda Jurchen diberikan perisai berat; terdapat peristiwa di mana mereka menggunakan pasukan berkuda yang diikat antara satu sama lain dengan rantai (拐子马, guaizi ma)^[7]

Selepas kejatuhan Empayar Liao dan Song berundur di seberang Yangtze, tentera dari dinasti baru Jin menyerap ramai askar-askar yang dahulunya berjuang untuk Liao atau Song.^[7] Empayar baru Jin juga mnerimapakai kebanyakan senjata-senjata Song, termasuk pelbagai mesin untuk peperangan pengepungan dan artileri. Faktanya, Jin menggunakan meriam, bom tangan malah roket bagi mempertahankan kota Kaifeng yang dikepung oleh Mongol pada tahun 1233. Pertempuran ini dianggap sebagai peristiwa kali pertama di dalam sejarah manusia di mana serbuk letupan telah digunakan dengan berkesan, meskipun ia gagal dalam mengelakkan kekalahan Jin.^[7]

Dari segi yang lain, empayar Jin tidak berapa baik dalam peperangan laut. Dalam peperangan pada tahun 1129-30 dan 1161, tentera Jin telah dikalahkan oleh pasukan tentera laut Song Selatan apabila cuba menyeberangi Sungai Yangtze untuk mara ke tengah wilayah Song Selatan (lihat Pertempuran Tangdao dan Pertempuran Caishi), meskipun dalam kempen-kempen seterusnya tentera Jin telah dilengkapkan dengan satu pasukan tentera laut yang besar, menggunakan pembina kapal Cina dan bahkan kapten Cina yang berpaling tadah dari Song Selatan.^[7]

Kebangkitan Manchu

Selepas tiga puluh tahun bergelut, ketua Jurchen Nurhaci (努爾哈赤) menggabungkan tiga puak Jurchen dan mengasaskan Dinasti Jin Akhir (1616–1636). Pada tahun 1635, anak lelaki kelapan dan pewaris kepada Nurhaci, Huáng Tàijí (皇太極), kemudian menukar nama rakyat beliau daripada Jurchen kepada Manchu. Pada tahun 1636, beliau menukar nama Jin Kemudian kepada Qing.

Senarai maharaja Dinasti Jin

**Maharaja dari Dinasti Jin 1115-1234**
Nama kuil Miao Hao 廟號 miàohào	Nama selepas mati Shi Hao 諡號 shìhào	Nama lahir 姓名 xìngmíng	Tahun memerintah	Nama era Nian Hao 年號 niánhào dan tahun
Konvensyen: "Jin" + nama kuil atau selepas mati
Tàizǔ 太祖	(1)	Wányán Āgǔdǎ 完顏阿骨打 atau Wányán Min 完顏旻	1115–1123	Shōuguó (收國, 1115–1116) Tiānfǔ (天輔, 1117–1123)
Tàizōng 太宗	(1)	Wányán Wúqǐmǎi 完顏吳乞買 atau Wányán Shèng 完顏晟	1123–1134	Tiānhuì (天會, 1123–1134)
Xīzōng 熙宗	(1)	Wányán Hélá 完顏合剌 atau Wányán Dǎn 完顏亶	1135–1149	Tiānhuì (天會, 1135–1138) Tiānjuàn (天眷, 1138–1141) Huángtǒng (皇統, 1141–1149)
(2)	Hǎilíngwáng 海陵王	Wányán Dígǔnǎi 完顏迪古乃 atau Wányán Liàng 完顏亮	1149–1161	Tiāndé (天德, 1149–1153) Zhènyuán (貞元, 1153–1156) Zhènglóng (正隆, 1156–1161)
Shìzōng 世宗	(1)	Wányán Wūlù 完顏烏祿 atau Wányán Yōng 完顏雍	1161–1189	Dàdìng (大定, 1161–1189)
Zhāngzōng 章宗	(1)	Wányán Jǐng 完顏璟	1189–1208	Míngchāng (明昌, 1190–1196) Chéng'ān (承安, 1196–1200) Tàihé (泰和, 1200–1208)
(2)	Wèishàowáng 衛紹王 atau Wèiwáng 衛王	Wányán Yǒngjì 完顏永濟	1208–1213	Dà'ān 大安 1209-1212 Chóngqìng 崇慶 1212-1213 Zhìníng 至寧 1213
Xuānzōng 宣宗	(1)	Wányán Xún 完顏珣	1213–1224	Zhēnyòu 貞祐 1213-1217 Xīngdìng 興定 1217-1222 Yuánguāng 元光 1222-1224
Āizōng 哀宗	(1)	Wányán Shǒuxù 完顏守緒	1224–1234	Zhèngdà 正大 1224-1232 Kāixīng 開興 1232 Tiānxīng 天興 1232-1234
(2)	Mòdì 末帝	Wányán Chénglín 完顏承麟	1234	(2)

(1) Agak panjang dan oleh itu tidak digunakan apabila merujuk kepada maharaja ini.
(2) Tidak wujud

Lihat juga

Puxian Wannu

Kesusasteraan

Jing-shen Tao, "The Jurchen in Twelfth-Century China". University of Washington Press, 1976, ISBN 0-295-95514-7.

Rujukan

^ "关于契丹小字中的 "金"". Diarkibkan daripada yang asal pada 2016-03-05. Dicapai pada 2010-09-14.
^ 天朝万顺(岁)”臆解可以休矣
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h http://www.san.beck.org/AB3-China.html#9
^ ^a ^b Tao (1976), p. 44
^ ^a ^b Tao (1976), Chapter 6. "The Jurchen Movement for Revival", Pages 69-83.
^ http://www.chinaknowledge.de/History/Song/song-event.html
^ ^a ^b ^c ^d ^e Tao (1976), Chapter 2. "The Rise of the Chin Dynasty", Pages 21-24.

Pautan luar

Jin-Song relations

Didahului oleh Dinasti Liao	Senarai dinasti dalam sejarah China 1115-1234	Diikuti oleh: Empayar Mongol

[1] "关于契丹小字中的 "金"". Diarkibkan daripada yang asal pada 2016-03-05. Dicapai pada 2010-09-14.

[2] 天朝万顺(岁)”臆解可以休矣

[multiref1-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h http://www.san.beck.org/AB3-China.html#9

[tao44-4] Tao (1976), p. 44

[tao69-5] Tao (1976), Chapter 6. "The Jurchen Movement for Revival", Pages 69-83.

[6] ttp://www.chinaknowledge.de/History/Song/song-event.html

[tao21-7] Tao (1976), Chapter 2. "The Rise of the Chin Dynasty", Pages 21-24.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]