Ngaju | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Asli kepada | Indonesia | ||||||
Kawasan | Kalimantan | ||||||
Penutur bahasa | 890,000 (2003)e18 | ||||||
Austronesian
| |||||||
Kod bahasa | |||||||
ISO 639-3 | nij | ||||||
Glottolog | ngaj1237 | ||||||
| |||||||
Ngaju merupakan bahasa Austronesia yang ditutur oleh suku kaum Dayak Ngaju dan suku-suku lainnya di daerah Kalimantan Tengah iaitu diKapuas, Kahayan, Katingan, dan Sungai Mentaya. Ia berkait rapat dengan bahasa Bakumpai. Terdapat tiga dialek iaitu Pulopetak, Ba'amang, dan Mantangai.[1]
Fonologi
Konsonan
Ngaju mempunyai konsonan-konsonan seperti berikut:[2]
Dwibibir | Koronal | Lelangit | Velar | Glotis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nasal | m | n | ɲ | ŋ | ||||||
Hentian | p | b | t | d | c | ɟ | k | g | ||
Geseran | s | h | ||||||||
Aproksiman (Sisian) |
j | w | ||||||||
l | ||||||||||
Getaran | r |
Vokal
Ngaju mempunyai huruf vokal seperti berikut. Kesemua vokal kecuali ə boleh menjadi panjang.[3]
Depan | Tengah | Bulat Belakang | |
---|---|---|---|
Sempit/Tinggi | i | u | |
Tengah | e | ə | o |
Luas/bawah | a |
Perbendaharaan kata
Perbandingan perbendaharaan kata di antara bahasa Bakumpai, Ngaju, Melayu dan Inggeris.
Bakumpai | Ngaju | Melayu | Inggeris |
Jida | Dia | Tidak | No |
Beken | Beken | Bukan | Not |
Pai | Pai | Kaki | Foot / Leg |
Kueh | Kueh | Mana | Which / Where |
Si-kueh | Bara-kueh | Dari mana | Where from |
Hituh | Hetuh | Sini | Here |
Si-hituh | Intu-hetuh | Di sini | Here |
Bara | Bara | Dari | From |
Kejaw | Kejaw | Jauh | Far |
Tukep / Parak | Tukep | Dekat | Near |
Kuman | Kuman | Makan | Eat |
Mihup | Mihop | Minum | Drink |
Lebu | Lewu | Kampung | Village |
Batatapas | Bapukan | Mencuci pakaian | To wash clothes |
Nota
Rujukan
Ashn E. Johannes. 1971. "An Introduction to Dayak Ngaju Morphology," Malang MA thesis.
T.W.J. Mihing & W.A.L. Stokhof. 1977. "On the Ngaju Dayak Sound System," Miscellaneous Studies in Indonesian and Languages in Indonesia 3:49-59.