| Huruf Yunani | |
|---|---|
 | |
| Jenis tulisan | |
Tempoh masa | ~800 SM hingga kini |
| Arah tulisan | Left-to-right  |
| Bahasa-bahasa | Yunani, dengan banyak ubahsuaian meliputi banyak bahasa |
| Tulisan berkaitan | |
Sistem tulisan induk | Huruf Proto-Kanaan
|
Sistem tulisan turunan | Goth Glagol Cyril Qibti Huruf Italik Kuno Huruf Latin |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Grek (), Templat:ISO 15924 name |
| Unikod | |
Alias Unikod | Greek |
Abjad Yunani atau abjad Greek terdiri daripada huruf yang telah digunakan untuk menulis bahasa Yunani (huruf Yunani) sejak sekitar abad ke-9 SM. Ia ialah sistem huruf pertama dalam takrifan yang sempitnya, yakni, sebuah sistem tulisan mengunakan simbol terasing untuk setiap vokal dan konsonan dengan sama. Ia adalah skrip berhuruf dalam kegunaan kini. Huruf-huruf ini juga digunakan untuk mempersembahkan nombor-angka Yunani- dalam jenis sama konteks sebagai angka Romawi. Selain menulis bahasa Yunani moden, kini hurufnya digunakan sebagai simbol dalam matematik dan sains, nama zarah dalam fizik, sebagai nama bintang, dalam nama abang dan kakak, dalam namaan superangka siklon tropikal, dan untuk lain-lain tujuan. Huruf Yunani berasal sebagai pengubahsuaian dari huruf Phoenicia dan dalam giliran memberi kebangkitan kepada Goth, Glagol, Cyril, Qibti, dan kemungkinan huruf Armenia, baik juga seperti huruf Latin, seperti didokumentasikan dalam Sejarah huruf. Huruf Yunani adalah tidak berhubungan dengan Linear B dan ejaan sukuan Cypriot, sistem tulisan lebih terawal untuk bahasa Yunani.
Sejarah
| Sejarah Huruf |
|---|
|
Zaman Gangsa Pertengahan 19–15 SM |
| Maruwi 3 SM |
| Salasilah lengkap |
Menurut lagenda yang dikira semula oleh Herodotus, huruf ini adalah pertama diperkenalkan pada Yunani oleh seorang Phoenicia bernama Cadmus, yang juga tokoh dalam mitologi Yunani lain.
Sejarahnnya, huruf Yunani muncul beberapa abad selepas kejatuhan tamadun berpusat di kota Mykenai dan akibat kepupusan dari skrip Linear Bnya, suatu sistem tulisan bahasa Yunani awal. Linear B diturunkan dari Linear A, dimana dibangunkan oleh Minoan, dimana bahasa yang kemungkinan tidak berhubung kait dengan Greek; akibatnya ejaan sukuan Minoan tidak memberikan medium ideal untuk transliterasi dari bunyi bahasa Yunani. huruf Yunani yang kita kenal kini bangkit selepas Zaman Kelam Yunani buta huruf — suatu tempoh antara kejatuhan Mykenai (c. 1200 S.M.) dan kebangkitan dari bahasa Yunani Purba, dimana bermula dengan kemunculan dari sajak epik Homeros, sekitar 800 S.M., dan institusi dari Sukan Olimpik Purba pada 776 S.M.
Perubahan paling penting dalam huruf Yunani, adalah pengambilan dari abjad Phoenicia, adalah pengenalan dari vokal bertulis, tanpa dimana Greek — tidak seperti Phoenicia — tidak difahami. Pada faktanya kebanyakan huruf yang mengandungi vokal dipemerolehan unggulnya dari Greek, walaupun terdapat pengecualian (Hangul, skrip Orkhon, Huruf Ge'ez, Huruf Indic, dan skrip Hungary Kuno). Vokal pertama adalah alpha, e (kemudian epsilon), iota, o (kemudian omicron), dan u (kemudian upsilon), ubahsuaian dari glotal Semitik, aspirat, atau konsonan luncur yang kebanyakannya terlebih perlu dalam Greek: /'/ (aleph), /h/ (he), /j/ (yodh), /`/ (ayin), and /w/ (waw), masing-masing. Dalam Greek timur, dimana kekurangan nafas seluruhnya, huruf eta (dari konsonan aspirat Semitik /ħ/, heth) telah juga digunakan untuk e panjang, dan akhirnya huruf omega telah diperkenalkan untuk satu o panjang. Vokal juga asalnya tidak digunakan dalam huruf Semitik, walaupun malah dalam huruf Ugaritik yang amat kuno matres lectionis telah digunakan, d.c. tanda konsonan telah digunakan untuk menandakan vokal. Matres lectionis adalah, bagaimanapun, tak pernah digunakan sistematiknya. Manakala dalam keluarga Semitik Barat lebih awal dari tulisan (Phoenicia, Ibrani, Moabite etc.) satu tanda berdiri untuk bunyi satu yang sejenis, satu "konsonan" tambah vokal tidak dispesifikasikan atau tiada vokal, huruf Yunani membahagikan tanda ini kepada dua kategori, konsonan ("benda yang berbunyi sepanjang") dan vokal dan menambahkan peraturan ejaan revolusi yakni tanda dari kategori pertama harus selalu dilayakkan oleh tanda dari kategori kedua. Tulisan-lebih awal mempunyai tanda-vokal, termasuk Linear B, dimana menotakan bahasa Yunani pada Zaman Gangsa. Peraturan ejaan baru mencipta satu sistem dimana tanda konsonantal akan tidak lagi disebut oleh mereka sendiri (seperti mereka boleh dalam Phoenicia), tetapi hanya bersekutu dengan tanda dari kategori kedua dari tanda, dimana akan disebut dengan mereka sendiri (vokal). Peraturan ejaan menciptakan ilusi yakni pertuturan yang terdiri dari zarah (fonim = huruf berhuruf Yunani) dan penerangan tak bersejarah dari watak dari moyang Semitik Barat dari huruf Yunani (yakni mereka juga berdiri untuk fonim, memberi kebangkitan sesat seumpama kategori seperti Abjad atau Abugida).
Greek juga perkenalkan tiga konsonan baru, dilampirkan ke akhir kata laksana mereka telah dibangunkan. Konsonan ini membuat untuk kekurangan aspirat bandingan dalam Phoenicia. Dalam Greek Barat, X digunakan untuk /ks/ and Ψ for /kʰ/ — maka itu nilai huruf kita x, dipemerolehan dari huruf Yunani barat. Lebih pada zaman pertengahan aspirat ini hilang, jadi kini theta, dan chi bermakna untuk /θ/, /f/, and /x/. Asal usul huruf ini dipertikaikan.
Huruf san telah digunakan pada aneka dengan sigma, dan mengikut masa klasikal terkemudian ini lusuh, san hilang dari huruf. huruf waw (kemudian dipanggil digamma) dan qoppa hilang, juga, yang bekas hanya perlu untuk dialek barat dan terkemudian tak pernah amat diperlukan langsung. Ini tinggal pada dalam sistem perangkaan Ionik, bagaimanapun, dimana terdiri dari menulis satu siri huruf dengan nilai perangkaan tepat. Sampi (jelas dalam satu bentuk glyph tempatan jarang dari Ionia) telah diperkenalkan pada akhir — untuk memaknakan 900. Beribu-ribu telah ditulis menggunakan satu tanda pada kiri atas ('A untuk 1000, etc).
Asalnya terdapat beberapa aneka dari huruf Yunani, paling penting sekali barat (Chalcidian) dan timur (Ionik) Greek; yang bekas memberi kebangkitan pada Huruf Italik Kuno dan ketika itu kepada Huruf Rumi/Latin. Athens ambil skrip Ionik pada piawainya pada 403 SM, dan pendeknya sesudah itu versi lain hilang. Kemudian itu Greek sentiasa ditulis kiri ke kanan, tetapi asalnya ia telah ditulis kanan ke kiri (dengan watak asimetrikal dipusing), dan dalam-antara bertulis cara samada — atau, besar kemungkinan, boustrophedon, jadi yakni baris ini arah altenatif.
Semasa zaman Pertengahan, skrip Greek mengalami perubahan sejajar yang dari huruf Rumi: manakala bentuk lama telah dikekalkan sebagai skrip peringatan, uncial dan akhirnya tangan minuskul datang mendominasi. Huruf σ malah ditulis ς pada akhir kata, sejajar dengan kegunaan dari panjang dan pendek s pada suatu masa. Aristophanes dari Byzantium juga perkenalkan proses mengloghatkan huruf Yunani untuk sebutan lebih mudah.
Kerana minuskul Greek bangkit pada tarikh (banyak) kemudian, tiada minuskul yang sebenarnya wujud untuk san. Bentuk minuskul untuk huruf lain telah hanya digunakan secara angka. Untuk nombor 6, Greek moden gunakan sambungan lama dipanggil stigma (Ϛ, ϛ) sebalik digamma atau gunakan στ jika ia tak didapati. Untuk 90 mereka gunakan bentuk qoppa moden berbentuk-z: Ϟ, ϟ (Nota yakni sesetengah peninjau web/gabungan fon akan tunjukkan qoppa lain di sini).
Diakritik
Vokal boleh bawa diakritik, namanya loghat dan nafasan. Loghat ini adalah loghat mersik (´), loghat serius (`), dan serkiumfleks (῀). Mereka menanda suku kata distres. Pernafasan ini adalah asper spiritus (῾), menandakan bunyi [h] pada permulaan satu kata, dan lenis spiritus (᾽), menandakan ketidakhadiran suatu bunyi [h] pada permulaan satu kata. Huruf rho, walaupun bukan vokal, apabila pada permulaan satu kata, sentiasa membawa satu asper spiritus. Rho duaan, walaupun sentiasa pada pertengahan satu kata, ia ditulis dengan lenis spiritus pada rho pertama dan satu rho pertama dan satu asper spiritus pada yang kedua. Satu tanda berkaitan adalah penanda diaeresis pada sebutan terpisah dari bunyi vokal. Pada 1982, satu sistem lama, dikenali sebagai "politonik", telah dimudahkan untuk menjadi sistem "monotonik", dimana kini rasmi di Yunani. Loghat ini telah digantikan oleh satu diakritik, iaitu tonos, dan pernafasan telah dihapuskan.
Jadual utama
huruf Yunani dan pemerolehan mereka adalah seperti berikut (sebutan ditransalin menggunakan Huruf Fonetik Antarabangsa:
| Huruf | Nama | Sebutan | Huruf Phoenicia
yang berpadanan |
Transliterasi1 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yunani
Purba |
Yunani
Pertengahan |
Yunani
Moden |
Nama
umum |
Yunani Purba
Klasik |
Yunani
Moden |
Yunani
Purba |
Yunani
Moden | ||
| Α α | ἄλφα | άλφα | Alfa | [a] [aː] | [a] |  Aleph
|
a | a | |
| Β β | βῆτα | βήτα | Beta | [v] | [v] |  Beth
|
b | v | |
| Γ γ | γάμμα | γάμμα γάμα |
Gama | [ɡ] | [ʝ] sebelum [e̞] atau [i]; [ɣ] dalam hal lain |
 Gimel
|
g | gh, g, j | |
| Δ δ | δέλτα | δέλτα | Delta | [d] | [ð] |  Daleth
|
d | d, dh | |
| Ε ε | εἶ | ἒ ψιλόν | έψιλον | Epsilon | [e] | [e̞] |  He
|
e | e |
| Ζ ζ | ζῆτα | ζήτα | Zeta | likely [zd] (or [dz]?) later [zː] |
[z] |  Zayin
|
z | z | |
| Η η | ἦτα | ήτα | Eta | [ɛː] | [i] |  Heth
|
e, ē | i | |
| Θ θ | θῆτα | θήτα | Teta | [tʰ] | [θ] |  Teth
|
th | th | |
| Ι ι | ἰῶτα | ιώτα γιώτα |
Iota | [i] [iː] | [i], [j] |  Yodh
|
i | i | |
| Κ κ | κάππα | κάππα κάπα |
Kappa | [k] | [c] sebelum [e̞] atau [i]; [k] dalam hal lain |
 Kaph
|
k | k | |
| Λ λ | λάβδα | λάμβδα | λάμδα λάμβδα |
Lambda | [l] | [l] |  Lamedh
|
l | l |
| Μ μ | μῦ | μι μυ |
Mi | [m] | [m] |  Mem
|
m | m | |
| Ν ν | νῦ | νι νυ |
Ni | [n] | [n] |  Nun
|
n | n | |
| Ξ ξ | ξεῖ | ξῖ | ξι | Xi | [ks] | [ks] |  Samekh
|
x | x, ks |
| Ο ο | οὖ | ὂ μικρόν | όμικρον | Omicron | [o] | [o̞] |  'Ayin
|
o | o |
| Π π | πεῖ | πῖ | πι | Pai | [p] | [p] |  Pe
|
p | p |
| Ρ ρ | ῥῶ | ρω | Ro | [r], [r̥] | [r] |  Resh
|
r (ῥ: rh) | r | |
| Σ σ ς (akhir) |
σῖγμα | σίγμα | Sigma | [s] | [s] |  Shin
|
s | s | |
| Τ τ | ταῦ | ταυ | Tau | [t] | [t] |  Taw
|
t | t | |
| Υ υ | ὗ | ὓ ψιλόν | ύψιλον | Upsilon | [y] [yː] (earlier [u] [uː]) |
[i] |  Waw
|
u, y | y, v, f |
| Φ φ | φεῖ | φῖ | φι | Fi | [pʰ] | [f] | asalan dipertikaikan (lihat teks) |
ph | f |
| Χ χ | χεῖ | χῖ | χι | Khi | [kʰ] | [ç] sebelum [e̞] atau [i]; [x] dalam hal lain |
ch | ch, kh | |
| Ψ ψ | ψεῖ | ψῖ | ψι | Psi | [ps] | [ps] | ps | ps | |
| Ω ω | ὦ | ὦ μέγα | ωμέγα | Omega | [ɔː] | [o̞] | 'Ayin
|
o, ō | o |
- Untuk perincian dan sistem transliterasi berlainan lihat
Transliterasi dari Greek kedalam Inggeris.
Sebutan klasikal yang diberikan di atas adalah pembinaan semula Attik pada lewat ke-5 dan awal abad ke-4. Sesetengah dari huruf ini mempunyai sebutan berlainan dalam masa pra-klasikal atau dalam dialek bukan-Attik. Untuk perincian, lihat Sejarah huruf Yunani dan Fonologi Greek Purba. Untuk perincian pada sebutan Greek Purba pos-klasikal, lihat Fonologi Koine Greek.
Huruf nombor
| Huruf | Sejajar Phoenicia letter |
Ime | Transliterasi | Sebutan | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Inggeris | Purba Greek | Kemudian Greek (politonik) | ||||
| Ϛ ϛ | Stigma | – | στῖγμα | st | [st] | |
| Ϟ ϟ |  Qoph
|
Kopa | ϙόππα | κόππα | k | [k] |
| Ϡ ϡ |  Tsade
|
Sampai | – | σαμπῖ | ss | [sː], [ks], [ts] |
Huruf terbiar
Huruf berikut adalah tidak sebahagian dari huruf piawai Greek, tetapi telah dalam kegunaan dalam masa pra-klasikal atau dalam sesetengah dialek . Huruf digamma, qoppa, dan sampi juga digunakan dalam perangkaan Greek.
| Huruf | Sejajar Phoenicia letter |
Ime | Transliterasi | Sebutan | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Inggeris | Purba Greek | Kemudian Greek (politonik) | ||||
| Ϝ ϝ | Waw
|
Digama | ϝαῦ | δίγαμμα | w | [w] |
| Ͱ ͱ | Heth
|
Heta | – | – | h | [h] |
| Ϻ ϻ | Tsade
|
San | ϻάν | σάν | s | [s] |
| Ϸ ϸ | Tsade
|
Sho | š | [ʃ] | ||
San patut dianggap sebagai aneka awal dari sigma.
Qoppa menotakan satu alofon dari Kappa sebelum satu vokal belakang.
Sampi dinotakan satu penunasan frikatif yang kemudian berkembang kepada -σσ- (kemungkinan [sː]) dalam dialek kebanyakan, dan -ττ- (kemungkinan [tː]) dalam Attik. Nilai sebenarnya hebat dibincangkan, tetapi [ts] selalu dicadangkan.
Digamma hilang dari huruf kerana bunyinya yang dinotakan telah hilang dari Ionik dan kebanyakan dialek lain.
Huruf gabungan dan diftong
| Huruf | Sebutan | Transliterasi | ||
|---|---|---|---|---|
| Greek Klasikal Purba |
Greek Moden |
Greek Purba |
Greek Moden | |
| ᾰι, αι | [ai] | [e̞] | æ, ē | e |
| ᾱι, [[Iota subscript|ᾳ]] | [aːi] | [a] | ā | a |
| ει | [eː] | [i] | ī | i |
| ηι, [[Iota subscript|ῃ]] | [ɛːi] | [i] | ē | i |
| οι | [oi] | [i] | œ, ē | y |
| ῠι, υι | [yː]* | [i] | yi | y |
| ῡι, υι | [yː]* | [i] | ȳi | y |
| ωι, [[Iota subscript|ῳ]] | [ɔːi] | [o̞] | ō | o |
| ᾰυ, αυ | [au] | [av] sebelum vokal atau konsonan disuara; [af] sebelum bunyi tanpa suara |
au, av | av, af |
| ᾱυ, αυ | [aːu] | [av] sebelum vokal atau konsonan disuara; [af] sebelum bunyi tanpa suara |
āu, āv | av, af |
| ευ | [eu] | [e̞v] sebelum vokal atau konsonan disuara; [e̞f] sebelum bunyi tanpa suara |
eu, ev | ev, ef |
| ηυ | [ɛːu] | [iv] sebelum vokal atau konsonan disuara; [if] sebelum bunyi tanpa suara |
ēu, ēv | iv, if |
| ου | [uː] lebih awal [oː] |
[u] | ū | u |
| ωυ | [ɔː.u]** | [o.i] | ōy | oy |
| γγ | [ŋɡ] | [ŋɡ] dalam bualan rasmi (dipalatikan ke [ɲɟ] sebelum [e̞] atau [i]), tetapi selalu dikurangkan ke [ɡ] (dipalatikan ke [ɟ] sebelum [e̞] atau [i]); juga disebut [ŋɣ] dalam sesetengah konteks (dipalatikan ke [ɲʝ] sebelum [e̞]) |
ng | ng, ny, g, y, ngh |
| γκ | [ŋk] | [ɡ] pada permulaan suatu kata (dipalatikan ke [ɟ] sebelum [e̞] atau [i]); [ŋɡ] bak kata lain (dipalatikan ke [ɲɟ] sebelum [e̞] atau [i]), tetapi selalu dikurangkan [g] (dipalatikan ke [ɟ] sebelum [e̞] atau [i]) |
nc | g, y, ng, ny |
| γξ | [ŋks] | [ŋɡz] | nx | nx |
| γχ | [ŋkʰ] | [ɲç] sebelum [e̞] atau [i]; [ŋx] bak kata lain |
nch | nch, nkh |
| γμ | dibincangkan [gm] or [ŋm] |
[gm] | gm | gm |
| μπ | [mp] | [b] pada permulaan suatu kata; [mb] bak kata lain, tetapi selalu dikurangkan ke [b] |
mp | b, mb |
| ντ | [nt] | [d] pada permulaan suatu kata; [nd] bak kata lain, tetapi selalu dikurangkan ke [d] |
nt | d, nd |
* Diphtong υι [yi] telah dimonofotongkan sebagai [yː] dalam Greek Attik Klasikal, tetapi masih hidup dalam sesetengah dialek kotemporari lain dan dalam Koine awal.
** Difotong ωυ ([ɔːu]) telah ditemui dalam Ionik dan dalam sesetengah transkripsi Ibrani dalam Injil Greek, tetapi ia tidak berlaku dalam Attik, dan telah beransur hilang dalam Koine. Dimana ωυ telah diattikkan, ia selalu dipisah kepada dua vokal suku kata berasingan ([ɔː.y]), maka itu transkripsi Latin ōy. Mungkin jadi contoh terjelas dari ini adalah nama Greek Biblikal Μωυσῆς [mɔːu.sɛ̑ːs], Musa, dimana telah diattikkan sebagai Μωϋσῆς [mɔː.y.sɛ̑ːs], kemudian diambil pada Latin Kristian awal sebagai Mōysēs, dari mana ia menjadi Spepanyol Moisés, Perancis Moïse, etc. Bentuk Greek moden adalah Μωυσής [mo̞iˈsis], manakala bentuk Vulgate moden Latin adalah Mōsēs.
Ia telah dibincangkan dikalangan ilmiawan samada [ŋ] (agma – ἄγμα) patut dianggap sebagai alofon dari [n] atau suatu fonim dalam haknya tersendiri dalam Greek.
Sambungan
Sebelum hari pencetakan, penyalin dibuat guna dari sebilangan sambungan untuk jimat ruang, dalam Greek seperti dalam bahasa lain. Sambungan untuk ου — menyerupai V ke atas O — masih kadangkala dilihat. Untuk kegunaan moden ini dalam Huruf Rumi/Latin, lihat Ou (huruf)
Dalam kerja abad ke-17 yang dicetak, terdapat kadangkala berlaku satu sambungan dari Οσ (satu sigma kecil di dalam dalam ibukota omega) untuk satu terminal "os".
Kegunaan dalam bahasa lain
Kegunaan utama huruf Yunani telah sentiasa untuk menulis bahasa Yunani. Bagaimanapun, pada berbagai masa dan di berbagai tempat, ia telah juga digunakan untuk menulis bahasa lain[1]
Contoh awal:
- Kebanyakan dari Huruf dari Asia Kecil, dalam kegunaan c. 800-300 SM untuk menulis bahasa seperti Lydia dan Phrygia, merupakan huruf Yunani awal dengan hanya sikit ubahsuaian — seperti yang asal huruf Italik Kuno.
- Sesetengah bahasa-bahasa Palaeo-Balkan, termasuk Thrace. Untuk bahasa kejiranan dan dialek, seperti Macedonia Kuno, kata terpisah dipelihara dalam teks Greek, tetapi tiada teks sambungan yang dipelihara.
- Sesetengah inskripsi Gaulish Narbonese di Perancis selatan gunakan huruf Yunani (c. 300 SM).
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Abjad Yunani | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sejarah | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Penggunaan dalam bahasa lain | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Topik berkaitan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bahasa Bactria (Afghanistan moden) (c. 250-800 M) telah ditulis dalam skrip Greek [1].
- huruf Coptik adalah huruf Yunani, ditambah dengan beberapa huruf baru yang dipemerolehan dari Demotik, dan ia masih digunakan kini.
- Bahasa Nubia Kuno dari Makuria (Sudan moden) menggunakan huruf Yunani hingga sekitar 1400 M, ditambah dengan tiga huruf Coptik, dua huruf dipemerolehan dari skrip Meroitik, dan satu diagraf dari dua gamma Greek yang digunakan untuk ng.
- Serpihan suatu Arab abad ke-8 yang memelihara teks dalam huruf Yunani.
Dalam masa lebih moden:
- Turki yang dituturkan oleh Kristian Ortodoks (Karamanlides) telah selalu ditulis dalam skrip Greek, dan dipanggil "Karamanlidika".
- Tosk Albania telah selalu ditulis menggunakan huruf Yunani, bermula pada sekitar 1500 (Elsie,1991). Sidang percetakan pada Moschopolis menerbitkan beberapa teks Albania dalam skrip Greek semasa abad ke-18. Ia telah hanya pada 1908 yakni persidangan Monastir mempiawaikan satu ortografi Latin untuk kedua-dua Tosk dan Gheg. Huruf Arvanitik berdasarkan-Greek kini hanya digunakan di Yunani.
- Berbagai dialek Slavik Selatan, dan sama kepada Bahasa Macedonia moden, telah dipelihara dalam skrip Greek. Bahasa Macedonia moden menggunakan satu huruf Cyrillic yang telah diubahsuai.
- Aromania (Vlach) telah ditulis dalam watak Greek. Terdapat belum lagi ortografi piawai untuk Aromania, tetapi ia kelihatan yakni satu berdasarkan pada ortografi Romania akan diambil.
- Gagauz, satu bahasa Turkik dari timur laut Balkan.
- Surguch, satu bahasa Turkik yang dituturkan oleh sekumpulan kecil dari Kristian Ortodoks di utara Yunani.
- Urum atau Tatar Greek.
Pengkodan Greek
Berbagai pengkodan telah digunakan untuk Greek online, banyak dari mereka didokumentasi di RFC 1947 "Pengkodan Watak Greek untuk Pesanan Surat Eletronik".
Dua prinsip yang masih digunakan kini adalah ISO/IEC 8859-7 dan Unikod. ISO 8859-7 menyokong hanya ortografi monotonik; Unikod menyokong ortogrfi politonik.
Greek dalam Unikod
Unikod menyokong ortografi politonik cukup baik untuk teks berterusan biasa dalam Greek moden dan purba, dan malah banyak bentuk purba untuk epigrafi. Dengan kegunaan dari watak bergabung, Unikod juga menyokong filologi Greek dan dialektologi dan berbagai keperluan lain yang khas. Bagaimanapun, kebanyakan teks semasa menjadikan enjin tidak sokong watak gabungan dengan baik, jadi, walaupun alpha dengan makron dan mersik boleh dipersembahkan sebagai U+03B1 U+0304 U+0301, ini jarang menjadi baik: ᾱ́.
Untuk perbincangan berkembang dari bentuk bermasalah huruf Yunani dalam Unikod lihat Isu Unikod Greek.
Terdapat 2 blok utama dari watak Greek dalam Unikod. Yang pertama adalah "Greek dan Coptik" (U+0370 ke U+03FF). Blok ini berdasarkan pada ISO 8859-7 dan mencukupi untuk tulis Greek Moden. Terdapat juga sesetengah huruf purba dan simbol teknikal dasar-Greek.
Blok ini juga menyokong bahasa Coptik. Dahulunya kebanyakan huruf Coptik berkongsi matakod dengan wajah-sama huruf Yunani; tetapi dalam banyak kerja ilmiah, kedua-dua skrip berlaku, dengan agak-agak bentuk huruf berlainan, jadi laksana Unikod 4.1, Coptik dan Greek telah nyahbersatu. Huruf COptik itu dengan tiada kesamaan Greek masih tinggal dalam blok ini.
Untuk menulis Greek politonik, satu mungkin guna tanda diakritik gabungan atau watak pragubah dalam blok "Greek Berkembang" (U+1F00 ke U+1FFF).
Greek dan Coptik
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0370 | ʹ | ͵ | ͺ | ; | ||||||||||||
| 0380 | ΄ | ΅ | Ά | · | Έ | Ή | Ί | Ό | Ύ | Ώ | ||||||
| 0390 | ΐ | Α | Β | Γ | Δ | Ε | Ζ | Η | Θ | Ι | Κ | Λ | Μ | Ν | Ξ | Ο |
| 03A0 | Π | Ρ | Σ | Τ | Υ | Φ | Χ | Ψ | Ω | Ϊ | Ϋ | ά | έ | ή | ί | |
| 03B0 | ΰ | α | β | γ | δ | ε | ζ | η | θ | ι | κ | λ | μ | ν | ξ | ο |
| 03C0 | π | ρ | ς | σ | τ | υ | φ | χ | ψ | ω | ϊ | ϋ | ό | ύ | ώ | |
| 03D0 | ϐ | ϑ | ϒ | ϓ | ϔ | ϕ | ϖ | ϗ | Ϙ | ϙ | Ϛ | ϛ | Ϝ | ϝ | Ϟ | ϟ |
| 03E0 | Ϡ | ϡ | (Coptic letters here) | |||||||||||||
| 03F0 | ϰ | ϱ | ϲ | ϳ | ϴ | ϵ | ϶ | Ϸ | ϸ | Ϲ | Ϻ | ϻ | ϼ | Ͻ | Ͼ | Ͽ |
Greek Berkembang (Greek politonik pragubah)
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1F00 | ἀ | ἁ | ἂ | ἃ | ἄ | ἅ | ἆ | ἇ | Ἀ | Ἁ | Ἂ | Ἃ | Ἄ | Ἅ | Ἆ | Ἇ |
| 1F10 | ἐ | ἑ | ἒ | ἓ | ἔ | ἕ | Ἐ | Ἑ | Ἒ | Ἓ | Ἔ | Ἕ | ||||
| 1F20 | ἠ | ἡ | ἢ | ἣ | ἤ | ἥ | ἦ | ἧ | Ἠ | Ἡ | Ἢ | Ἣ | Ἤ | Ἥ | Ἦ | Ἧ |
| 1F30 | ἰ | ἱ | ἲ | ἳ | ἴ | ἵ | ἶ | ἷ | Ἰ | Ἱ | Ἲ | Ἳ | Ἴ | Ἵ | Ἶ | Ἷ |
| 1F40 | ὀ | ὁ | ὂ | ὃ | ὄ | ὅ | Ὀ | Ὁ | Ὂ | Ὃ | Ὄ | Ὅ | ||||
| 1F50 | ὐ | ὑ | ὒ | ὓ | ὔ | ὕ | ὖ | ὗ | Ὑ | Ὓ | Ὕ | Ὗ | ||||
| 1F60 | ὠ | ὡ | ὢ | ὣ | ὤ | ὥ | ὦ | ὧ | Ὠ | Ὡ | Ὢ | Ὣ | Ὤ | Ὥ | Ὦ | Ὧ |
| 1F70 | ὰ | ά | ὲ | έ | ὴ | ή | ὶ | ί | ὸ | ό | ὺ | ύ | ὼ | ώ | ||
| 1F80 | ᾀ | ᾁ | ᾂ | ᾃ | ᾄ | ᾅ | ᾆ | ᾇ | ᾈ | ᾉ | ᾊ | ᾋ | ᾌ | ᾍ | ᾎ | ᾏ |
| 1F90 | ᾐ | ᾑ | ᾒ | ᾓ | ᾔ | ᾕ | ᾖ | ᾗ | ᾘ | ᾙ | ᾚ | ᾛ | ᾜ | ᾝ | ᾞ | ᾟ |
| 1FA0 | ᾠ | ᾡ | ᾢ | ᾣ | ᾤ | ᾥ | ᾦ | ᾧ | ᾨ | ᾩ | ᾪ | ᾫ | ᾬ | ᾭ | ᾮ | ᾯ |
| 1FB0 | ᾰ | ᾱ | ᾲ | ᾳ | ᾴ | ᾶ | ᾷ | Ᾰ | Ᾱ | Ὰ | Ά | ᾼ | ᾽ | ι | ᾿ | |
| 1FC0 | ῀ | ῁ | ῂ | ῃ | ῄ | ῆ | ῇ | Ὲ | Έ | Ὴ | Ή | ῌ | ῍ | ῎ | ῏ | |
| 1FD0 | ῐ | ῑ | ῒ | ΐ | ῖ | ῗ | Ῐ | Ῑ | Ὶ | Ί | ῝ | ῞ | ῟ | |||
| 1FE0 | ῠ | ῡ | ῢ | ΰ | ῤ | ῥ | ῦ | ῧ | Ῠ | Ῡ | Ὺ | Ύ | Ῥ | ῭ | ΅ | ` |
| 1FF0 | ῲ | ῳ | ῴ | ῶ | ῷ | Ὸ | Ό | Ὼ | Ώ | ῼ | ´ | ῾ |
Mengabungkan dan diakritik bebas-huruf
Menggabungkan dan meruangkan (bebas-huruf) tanda iakritikal berhubung dengan bahasa Yunani adalah:
| menggabungkan | meruangkan | sampel | huraian |
|---|---|---|---|
| U+0300 | U+0060 | ( ̀ ) | "varia / loghat serius" |
| U+0301 | U+00B4, U+0384 | ( ́ ) | "oxia / tonos / loghat mersik" |
| U+0304 | U+00AF | ( ̄ ) | "makron" |
| U+0306 | U+02D8 | ( ̆ ) | "vrachy / breve" |
| U+0308 | U+00A8 | ( ̈ ) | "dialytika / diaeresis" |
| U+0313 | ( ̓ ) | "psili / comma di atas" (lenis spiritus) | |
| U+0314 | ( ̔ ) | "dasia / comma undur di atas" (asper spiritus) | |
| U+0342 | ( ͂ ) | "perispomeni" (serkiumfleks) | |
| U+0343 | ( ̓ ) | "koronis" (= U+0313) | |
| U+0344 | U+0385 | ( ̈́ ) | "dialytika tonos" (dikeluarkan, = U+0308 U+0301) |
| U+0345 | U+037A | ( ͅ ) | "ypogegrammeni / subskrip iota". |
Bibliografi
- ^ lihat S. Macrakis, 1996 untuk bibliografi
- Humez, Alexander and Nicholas, Alpha to omega: the life & times of the Greek alphabet, Godine, 1981, ISBN 0-87923-377-X. A popular history, more about Greek roots in English than about the alphabet itself.
- Michael S. Macrakis, ed., Greek letters: from tablets to pixels, proceedings of a conference sponsored by the Greek Font Society, Oak Knoll Press, 1996, ISBN 1-884718-27-2. Includes papers on history, typography, and character coding by Hermann Zapf, Matthew Carter, Nicolas Barker, John A. Lane, Kyle McCarter, Jerôme Peignot, Pierre MacKay, Silvio Levy, et al.
- Jeffery, Lilian Hamilton, The local scripts of archaic Greece: a study of the origin of the Greek alphabet and its development from the eighth to the fifth centuries B.C., Oxford, 1961, ISBN 0-19-814061-4.
- Macrakis, Stavros M., "Character codes for Greek: Problems and modern solutions" Diarkibkan 2005-12-16 di Wayback Machine in Macrakis, 1996. Includes discussion of the Greek alphabet used for languages other than Greek.
- Robert Elsie, "Albanian Literature in Greek Script: the Eighteenth and Early Nineteenth-Century Orthodox Tradition in Albanian Writing"[pautan mati kekal], ilaç 15:20 (1991).
Lihat juga
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan: Abjad Yunani. |
- Fonologi Greek Purba
- Greeklish
- Huruf Arvanitik
- Kata Greek yang digunakan dalam matematik
- Masyarakat Fon Greek
- Ortografi monotonik
- Ortografi politonik
- Perangkaan Greek, satu sistem yang persembahkan nombor menggunakan huruf dari huruf Yunani
- Senarai kata Greek dengan pemerolehan Inggeris
- Senarai watak entiti rujukan XML dan HTML
- Transliterasi dari Greek ke Inggeris
Pautan luar
- The Greek Alphabet Sebuah pengenalan huruf Yunani dengan sebutan untuk moden dan Greek klasikal. (Inggeris)
- The Greek Alphabet (Inggeris)
- The Greek Script Online Trainer Menunjukkan kesalahan umum untuk setiap huruf (e.g. υ vs. ν). (Inggeris)
- Examples of Greek handwriting (Inggeris)