| "raja duaan" dalam hieroglif | ||||
|---|---|---|---|---|
nswt-bjtj "[Dia] daripada Rusiga dan Lebah" | ||||
 | ||||
Prenomen, juga dipanggil nama kartusy atau nama takhta[1] (Bahasa Mesir: 𓆥 nswt-bjtj "daripada Rusiga dan Lebah") Mesir purba, adalah salah satu daripada lima nama diraja firaun. Firaun pertama yang mempunyai nama Rusiga dan Lebah ialah Den semasa Dinasti Pertama.[1]
Kebanyakan ahli Egiptologi percaya bahawa prenomen ialah nama pemerintahan.
Bahagian pertama gelaran, ni-su, nampaknya merujuk kepada institusi berkekalan menjadi raja. Ia sebenarnya perkataan untuk "raja" dalam ungkapan-ungkapan[.] Perkataan bjt, sebaliknya, lebih tepat merujuk kepada pemegang sementara jawatan itu. Dengan cara ini, kedua-dua ketuhanan dan manusia dirujuk dalam frasa tersebut, bersama-sama pembahagian dua tanah utara dan selatan. Atas sebab-sebab ini, terjemahan "Raja Duaan" lebih digemari hari ini.[1]
Yang lain berpendapat bahawa ia asalnya melambangkan nama kelahiran pemerintah.[2]
Istilah "daripada Rusiga dan Lebah"[3] ditulis dalam hieroglif dengan rusiga, melambangkan Mesir Hulu (𓇓 Gardiner M23) dan lebah, melambangkan Mesir Hilir (𓆤 L2), masing-masing digabungkan dengan akhiran feminin t (𓏏 X1), dibaca sebagai nsw.t dan bj.t; akhiran nisbat -j tidak dilambangkan dalam penulisan.[2][4]
Semasa tiga dinasti pertama, prenomen digambarkan secara bersendirian atau berpasangan dengan nama Nebty. Semerkhet ialah firaun pertama yang mengabdikan prenomennya kepada Dua Wanita. Daripada Firaun Huni, kemungkinan raja yang terakhir daripada Dinasti Ketiga dan seterus itu, prenomen dikelilingi oleh kartusy (bentuk cincin shen yang memanjang).[2]
Untuk sebahagian besar sejarah Mesir, gelaran ini ditulis dalam bentuk maskulin, tanpa mengira jantina firaun yang memerintah.[5] Versi feminin—nsjt bjtjt—hanya pernah digunakan untuk firaun wanita yang terakhir, Cleopatra VII.[6][7]
Gelaran
Gelaran nswt-bjtj direkodkan sejak zaman Dinasti Pertama. Ia menurut konvensi diparafrasakan sebagai "Raja Duaan" atau "Raja Mesir Hulu dan Hilir", tetapi tafsiran harfiahnya ialah "[Dia daripada] rusiga [dan] lebah". Hieroglif t (X1) arkaiknya dibaca sebagai tj, jadi dalam Mesir purba transliterasi gelaran itu ialah nsw.tj-bj.tj.
Ejaan sw.t.n dalam Kerajaan Lama pada mulanya ditafsirkan sebagai melambangkan swtn atau stn (kini tidak digunakan). Kurt Sethe kemudian mencadangkan tafsiran n-swtj sebagai "milik tumbuhan Sut". Preposisi n ditinggalkan dalam ejaan sw.tj. Istilah nswt digunakan merujuk kepada raja, tetapi bukan sebagai gelaran sebelum nama diraja.[8] Satu varian yang nadir mengeja nswt sebagai nzw.
Dalam Zaman Amarna, transliterasi tulisan pepaku Akkadia gelaran ini direkodkan, sebagai in-si-bi-ya, melambangkan sebutan Mesir Akhir lebih kurang [ɪnsəˈβiːjaʔ]. Schenkel (1986) memetik rekonstruksi bentuk Mesir yang lebih tua, berdasarkan tulisan pepaku, sebagai *jinsiw-bījVt, yang mana V ialah vokal yang tidak diketahui.[9] Ini seolah-olah mempersoalkan sebutan meluas n(j)-sw.t bj.tj, kerana t dalam kedudukan ini dipelihara dalam Qibti, dan tidak akan digugurkan dalam tulisan pepaku.[10] Schenkel dan Peust (2007)[11] juga mempersoalkan terbitan nswt daripada swt "rusiga", menganggap graf swt sebagai bunyi yang dipinjam dan bukan lambang Mesir Hulu. Dalam kes ini, nsw(t)-bjt(j) hanyalah gabungan dua perkataan yang bermaksud "raja".
Kahl (2008) cuba memberikan tafsiran simbolologi "rusiga" dan "lebah" sebagai melambangkan Mesir Hulu dan Hilir. Menurut Kahl, "cap mensiang yang bercambah" mendedahkan "fungsi yang lebih bersifat keibuan dan melindungi" raja, dan "cap lebah pertahanan" melambangkan "sifat yang lebih mencari kuasa dan kekuatan".[4] Contoh terawal penggunaan bjt kembali ke zaman pemerintahan ratu Merneith, antara pemerintahan Djet dan Den pada pertengahan Dinasti Pertama.[12]
Madu digunakan pada zaman Mesir purba sebagai makanan, ubat, persembahan meja di kuil dan tempat suci serta sebagai barang dagangan penting.[13] Tambahan pula, tanda lebah mungkin mempunyai maksud "kekayaan, kemewahan". Ini mungkin menjelaskan mengapa lambang bjtj digunakan ketika menggambarkan jawatan yang bertanggungjawab untuk tugas ekonomi seperti Khetemty-bity untuk "pembawa cap raja bjtj".[14] Tafsiran ketenteraan, menyatakan lebah itu merujuk kepada sengatnya, juga telah dicadangkan.[2] Bukti terkuat yang menyokong kesimpulan ini datang daripada teks piramid raja Unas dan Teti dari akhir Dinasti Kelima dan awal Dinasti Keenam. Dalam teks ini, dewi Nut digambarkan sebagai "kawanan lebah, mengelilingi dan memakan musuh raja".[15]
Penggunaan
Tiga kegunaan berbeza untuk kumpulan tanda nswt-bjtj diketahui. Pertama, tanda-tanda ini melambangkan tahap tertinggi arahan, bagi raja sendiri dan juga rakyatnya. Oleh itu, setiap gelaran pegawai yang mengandungi tanda nswt- atau bjt memberikan pemiliknya kuasa eksekutif yang tertinggi. Contoh gelaran sedemikian ialah sḏꜣwtj-bjtj dan sḏꜣwtj-nswt. Walaupun menggunakan kumpulan tanda bjt dan nswt, kedua-dua gelaran sebenarnya bermaksud "pembawa cap raja". Walau bagaimanapun, apabila digunakan secara berasingan dan dalam konteks ekonomi semata-mata, gelaran ini boleh mempunyai makna yang lebih spesifik, contohnya sḏꜣwtj-bjtj boleh dibaca sebagai "pembawa cap raja Mesir Hilir" dan sḏꜣwtj-nswt sebagai "pembawa cap raja Mesir Hulu". Satu kes unik ialah nama kelahiran raja Dinasti Ketiga Huni: namanya mengandungi lambang nswt di sebelah tanda untuk ḥw bermaksud "ucapan" atau "pelantikan" atau ḥwj untuk "memukul".[2][4]
Kedua, kedua-dua kumpulan tanda boleh digunakan sama ada dengan sendiri atau bersama untuk menandakan harta peribadi firaun atau perintahnya. Penggunaan sebagai tanda peribadi adalah serupa dengan hieroglif helang duduk manakala yang keduanya ditemui dalam inskripsi batu di Sinai bertarikh dari Dinasti Kedua. Inskripsi, yang menamakan "pentadbir padang pasir dan jeneral Ankhenity", seterusnya bertulis wpwt nswt yang bermaksud "[diperintahkan] atas perintah raja nswt".[2] Pernyataan yang serupa turut ditemui dalam perkataan tentang tindakan diraja. Perkataan wḏ nswt, contohnya, bermaksud "dekri diraja".[1]
Makna simbolik ketiga dan juga praktikal nswt terletak pada penggunaannya untuk menyatakan dan menekankan hubungan dalam keluarga diraja. Pada asalnya lambang nswt menyatakan hubungan darah langsung dengan firaun, contohnya dalam gelaran sꜣ-nswt untuk "anak raja" dan mwt-nswt untuk "ibu raja". Namun pada suatu ketika, semasa Dinasti Kelima, gelaran untuk anak lelaki atau perempuan raja menjadi gelaran hormat dan diberikan kepada pegawai-pegawai tinggi dan istana. Hubungan tidak langsung dan kenalan semata-mata dengan raja dinyatakan dengan gelaran seperti smr-nswt bermaksud "teman/istana raja" dan rḫ-nswt untuk "kegemaran raja".[2] Jenis ungkapan ini bermula dari Dinasti Pertama, dengan gelaran mry nsw, "yang dikasihi raja", dan ꜥnḫ-mrr-nsw, "hidup untuk dan dikasihi oleh raja", muncul semasa pemerintahan Djet. Kedua-dua gelaran ini nadir dan mungkin menunjukkan kedudukan elit yang dipegang oleh pemilik gelaran itu.[16]
Akhirnya, serupa dengan lambang nswt, lambang bjt juga menyatakan kuasa diraja. Contohnya, "pembawa cap raja bjt" adalah—selain saudara-mara raja—satu-satunya yang dibenarkan menyentuh, mengira dan mengecap harta peribadi firaun.[17]
Apabila digunakan secara tunggal atau digabungkan dengan simbol lain, nswt dan bjt menerima makna lanjutan dalam lambang bangsawan Mesir, terutamanya apabila berkaitan dengan institusi pentadbiran dan/atau ekonomi. Kumpulan tanda pr-nswt, contohnya, bermaksud "rumah raja", melambangkan isi rumah diraja dan/atau istana raja.[2][18][19]
Semerkhet, pemerintah ketujuh Dinasti Pertama, memperkenalkan nama Nebty sebagai pelengkap lambang nswt-bjtj. Pendahulu Semerkhet, Anedjib, telah memperkenalkan nama nbwj sebagai pindaan lambang bangsawan. Namun nbwj (bermaksud "dua tuan") seolah-olah termasuk jantina yang salah. Semerkhet nampaknya inginkan lambang "perempuan" dan dengan itu menukar nama nbwj kepada nama nbtj, lambang "Dua Wanita" (Nekhbet dan Wadjet). Dari Semerkhet hingga Nynetjer (pemerintah ketiga Dinasti Kedua), lambang nswt-bjtj muncul berpasangan dengan nama Nebty. Seth-Peribsen (mungkin pengganti langsung Nynetjer) adalah yang pertama untuk memisahkan lambang itu dan menggunakan lambang nswt-bjtj bersendirian lagi. Dia menggunakan lambang nbtj secara berasingan juga tetapi anehnya nama "Peribsen" digunakan dalam semua lambang.[20]
Pengenalan dan sejarah
Bentuk akhir gelaran nswt-bjtj diperkenalkan semasa pemerintahan raja Horus Den, pemerintah kelima Dinasti Pertama, dan kemudian diterima pakai oleh semua raja berikutnya. Pada masa pengenalan lambang nswt-bjtj, kedua-duanya sudah digunakan secara berasingan. Kumpulan tanda tunggal nsw.t sudah digunakan di bawah raja Djer, raja ketiga dinasti dan mungkin juga di bawah raja Hor-Aha, pendahulunya. Kumpulan tanda bj.t muncul sedikit kemudian, semasa pemerintahan Den. Latar belakang yang menarik[perlu rujukan] ialah implementasi simbolik nswt dengan Mahkota Putih Mesir Hulu dan bjt dengan Mahkota Merah Mesir Hilir.[2][4]
Raja Djedefre, pemerintah ketiga Dinasti Keempat, menggabungkan lambang nswt-bjtj buat kali pertama dengan gelaran Sa-Ra (Mesir: zȝ-rˁ "anak Ra"). Gelaran ini mengikuti kartusy sebagai pindaan nama kelahiran.[2] Raja Neferirkare Kakai, pemerintah ketiga Dinasti Kelima, adalah yang pertama untuk memisahkan lambang nswt-bjtj- dan sa-ra dan menjadikannya dua nama yang berbeza dan bebas: nomen dan prenomen. Kini gelaran sa-ra memperkenalkan nama baru dan ia juga diletakkan dalam kartusy. Pada zaman kemudian, firaun sering menggunakan kedua-dua nama, prenomen dan nomen, dalam kartusy, yang kadang-kadang menyebabkan kekeliruan di kalangan ahli Egiptologi pada masa lalu. Sebab kekeliruan ialah perbezaan antara nama diraja yang dikemukakan oleh ahli sejarah purba Manetho dan senarai raja Ramsisiyah, seperti Senarai Raja Abydos, Tablet Saqqara dan Kanun Turin. Sementara Manetho merujuk kepada nomen, senarai raja Ramsisiyah menggunakan prenomen. Sebab lain ialah ramai pemerintah zaman kemudian menggunakan versi kartusy nomen dan prenomen mereka secara berasingan dalam inskripsi yang berbeza. Hanya dalam inskripsi yang menggambarkan kedua-dua nama secara bersebelahan baru jelas bahawa kedua-dua nama itu milik raja yang sama.[21]
Gelaran digunakan dalam bentuk—maskulin—yang sama termasuk dalam kes apabila firaun yang memerintah itu seorang perempuan.[22] Satu-satunya contoh penggunaan versi feminin yang diketahui adalah daripada pemerintahan Cleopatra VII yang baginya terdapat bentuk yang dibuktikan wujud nsjt-n-tꜣ-šmꜥ bjtjt-n-tꜣ-mḥw yang mengandungi versi feminin kedua-dua nswt dan bitj, serta rujukan kepada Mesir Hulu dan Hilir, dan boleh diterjemahkan sebagai "Ratu Mesir Hulu dan Hilir", atau—lebih terperinci—"Ratu tanah Mesir Hulu (dan) Ratu tanah Mesir Hilir".[23][24]
Rujukan
- ^ a b c d Leprohon, Ronald J. (2013). The Great Name: Ancient Egyptian Royal Titulary. SBL Press. m/s. 17. ISBN 978-1-58983-736-2.
- ^ a b c d e f g h i j Wilkinson, Toby (2002). Early Dynastic Egypt. Routledge. m/s. 63, 163, 171, 176–7. ISBN 978-1-134-66420-7.
- ^ Rainer Hannig, Großes Handwörterbuch Ägyptisch-Deutsch: (2800 - 950 v. Chr.) (2006), p. 261.
- ^ a b c d Jochem Kahl: Nsw und Bit - Die Anfänge. In: Eva-Maria Engel, Vera Müller and others: Zeichen aus dem Sand: Streiflichter aus Ägyptens Geschichte zu Ehren von Günter Dreyer (= Menes Series, vol. 5). Harrassowitz, Wiesbaden 2008, ISBN 3-447-05816-1, p. 315–340
- ^ Nadig, Peter (2016). Hatszepsut (dalam bahasa Poland). Prószyński i S-ka. m/s. 65, 69–70. ISBN 97883-8069-417-0.
- ^ Hölbl, Günther (2004). Geschichte des Ptolemäerreiches. Darmstadt. m/s. 255, 336 note 120.
- ^ Nadig, Peter (2016). Hatszepsut (dalam bahasa Poland). Prószyński i S-ka. m/s. 70 note 14. ISBN 97883-8069-417-0.
- ^ Jürgen von Beckerath, Handbuch der ägyptischen Königsnamen (1999) p. 4.
- ^ Wolfgang Schenkel, Das Wort für König (von Oberägypten) (1986). University of Heidelberg, p. 64.
- ^ Jürgen von Beckerath, Handbuch der ägyptischen Königsnamen (1999), p. 16.
- ^ Peust, Carsten, "Zur Bedeutung und Etymologie von nzw 'König'" in Göttinger Miszellen (2007), 213, pp. 59-62
- ^ Kahl (2008:324).
- ^ Gene Kritsky: The Quest for the Perfect Hive: A History of Innovation in Bee Culture. University Press, Oxford (UK) 2010, ISBN 0199798958, p.13
- ^ Kahl (2008:325-327).
- ^ Jochem Kahl: Nsw und Bit - Die Anfänge. In: Eva-Maria Engel, Vera Müller and others: Zeichen aus dem Sand: Streiflichter aus Ägyptens Geschichte zu Ehren von Günter Dreyer (= Menes Series, vol. 5). Harrassowitz, Wiesbaden 2008, ISBN 3-447-05816-1, p. 338-340.
- ^ Jochem Kahl: Nsw und Bit - Die Anfänge. in: Engel, Evamaria; Müller, Vera; Hartung, Ulrich (2008). Zeichen aus dem Sand: Streiflichter aus Ägyptens Geschichte zu Ehren von Günter Dreyer. Otto Harrassowitz Verlag. m/s. 314. ISBN 978-3-447-05816-2.
- ^ Jochem Kahl: Nsw und Bit - Die Anfänge. In: Engel, Evamaria; Müller, Vera; Hartung, Ulrich (2008). Zeichen aus dem Sand: Streiflichter aus Ägyptens Geschichte zu Ehren von Günter Dreyer. Otto Harrassowitz Verlag. m/s. 325. ISBN 978-3-447-05816-2.
- ^ Jochem Kahl: Nsw und Bit. In: Engel, Evamaria; Müller, Vera; Hartung, Ulrich (2008). Zeichen aus dem Sand: Streiflichter aus Ägyptens Geschichte zu Ehren von Günter Dreyer. Otto Harrassowitz Verlag. m/s. 307–27ff. ISBN 978-3-447-05816-2.
- ^ Gardiner, Alan (1961). Egypt of the Pharaohs: An Introduction. Clarendon Press. m/s. 52. ISBN 978-0-19-500267-6.
- ^ Wilkinson, Toby (2002). Early Dynastic Egypt. Routledge. m/s. 112, 174, 176. ISBN 978-1-134-66420-7.
- ^ Alan Henderson Gardiner: Egypt of the Pharaohs: An Introduction (= Galaxy books, vol. 165). Clarendon Press, Oxford (UK) 1961, ISBN 0195002679, p. 50–51.
- ^ Nadig, Peter (2016). Hatszepsut (dalam bahasa Poland). Prószyński i S-ka. m/s. 65, 69–70. ISBN 97883-8069-417-0.
- ^ Hölbl, Günther (2004). Geschichte des Ptolemäerreiches. Darmstadt. m/s. 255, 336 note 120.
- ^ Nadig, Peter (2016). Hatszepsut (dalam bahasa Poland). Prószyński i S-ka. m/s. 70 note 14. ISBN 97883-8069-417-0.