Pilihan raya negeri Sabah 2025 - Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas

Pilihan Raya Umum Dewan Undangan Sabah ke-17
← anggota terdahulu
73 daripada 79 kerusi dalam Dewan Undangan Negeri; 37 kerusi diperlukan untuk majoriti
Terdaftar	1,784,843
Pengundi hadir	60.94% (sehingga jam 4 petang)
	Peta DUN pilian raya negari Sabah
Ketua Menteri sebelum pilihan raya; Hajiji Noor; GRS–GAGASAN	Terpilih ; ADK; ADK

Pilihan raya negeri Sabah 2025, dikenali secara rasmi sebagai Pilihan raya umum Dewan Undangan Sabah ke-17^{[nota 3]}^[1]^[2] ialah sebuah pilihan raya bagi memilih anggota Dewan Undangan Negeri Sabah bagi penggal ke-17. Kesemua 73 kerusi di DUN akan dipertandingkan memandangkan tiada kawasan pilihan raya yang ditambah atau dikeluarkan dalam pengagihan semula dan perubahan sempadan kawasan pilihan raya.

Pilihan raya ini dijadualkan berlangsung pada 29 November 2025 bagi memilih 73 anggota dewan. Dewan dibubarkan pada 6 Oktober 2025 selepas permohonan pembubaran dewan diperakukan Yang di-Pertua Negeri Sabah, Tun Musa Aman.^[3]

Latar belakang

Secara tradisinya, pilihan raya negeri diadakan serentak dengan pilihan raya parlimen tetapi setiap negeri boleh memutuskan bila untuk mengadakan pilihan rayanya. Ini kerana DUN dibubarkan oleh sultan atau gabenor masing-masing atas nasihat Ketua Menteri atau Menteri Besar.

Dengan pembentukan kerajaan perpaduan, setiap parti di Sabah adalah sebahagian daripada kerajaan itu. Bagaimanapun di peringkat negeri, terdapat percanggahan di mana Warisan dan Barisan Nasional bukan sebahagian daripada gabungan itu. Namun, amalan kerajaan perpaduan sekarang adalah seperti rundingan kerusi, atau pakatan pilihan raya yang tidak ditandatangani di mana tiada dua parti akan menghantar calon, hanya seorang calon akan dihantar daripada Kerajaan Perpaduan. Ia masih harus dilihat bagaimana di peringkat negeri kerjasama itu akan berlaku.

Sistem pilihan raya

Pilihan raya di Malaysia dijalankan di peringkat persekutuan dan negeri. Pilihan raya persekutuan memilih ahli Dewan Rakyat, salah satu dewan di Parlimen (selain Dewan Negara), manakala pilihan raya negeri di setiap 13 negeri memilih ahli Dewan Undangan Negeri masing-masing. Memandangkan Malaysia mengikuti sistem Westminster, ketua kerajaan (Perdana Menteri di peringkat persekutuan dan Menteri Besar/Ketua Menteri/Premier di peringkat negeri) ialah seseorang yang memerintah dengan kepercayaan majoriti ahli dalam dewan perundangan masing masing – kebiasaannya ketua parti atau gabungan yang mempunyai majoriti kerusi dalam badan perundangan.

Dewan Undangan Negeri Sabah terdiri daripada 73 ahli, dikenali sebagai Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN), yang dipilih untuk penggal lima tahun. Setiap ADUN dipilih daripada kawasan pilihan raya negeri menggunakan sistem first-past-the-post vote; setiap kawasan pilihan raya negeri mengandungi lebih kurang bilangan pengundi yang sama. Jika satu parti mendapat majoriti kerusi, maka parti itu berhak untuk membentuk kerajaan, dengan ketua parti tersebut menjadi Ketua Menteri. Sekiranya berlaku parlimen tergantung, di mana tiada satu parti pun memperoleh majoriti kerusi, kerajaan masih boleh membentuk melalui perjanjian pakatan atau; keyakinan dan bekalan dengan parti lain. Dalam amalan politik gabungan dan pakatan di Malaysia, dan khususnya di Sabah, secara amnya berterusan antara pilihan raya, dan parti ahli biasanya tidak bertanding untuk kerusi yang sama.

uUmur mengundi minimum pada masa ini ialah 18 tahun.^[4]^[5]^[6]^[7] Pilihan raya yang dijalankan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) yang berada di bawah bidang kuasa Jabatan Perdana Menteri Malaysia (JPM). Malaysia mengamalkan pendaftaran pengundi automatik (kepada warganegara Malaysia yang layak mengundi yang belum mendaftar sebelum ini).

Persediaan

Pada 27 Mac 2024, Pengerusi Barisan Nasional (BN) Negeri dan Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO) Sabah Bung Moktar Radin menolak kemungkinan BN Sabah bekerjasama dengan gabungan Gabungan Rakyat Sabah (GRS) yang diketuai oleh Ketua Menteri Hajiji Noor.

Hajiji dalam pada itu berkata, GRS terbuka kepada kerjasama daripada pihak lain, tetapi menegaskan keutamaan itu adalah bekerjasama dengan Pakatan Harapan (PH), yang menyertai kerajaan Sabah selepas BN menarik diri semasa krisis politik Sabah 2023.

Sementara itu, Perikatan Nasional (PN) mengumumkan hasratnya untuk bertanding di semua 73 kerusi DUN dalam penentuan pertamanya ke negeri itu, langkah yang menyebabkan Parti Maju Sabah (SAPP) keluar daripada PN, seperti yang diumumkan oleh pemimpin parti Yong Teck Lee pada Disember 2024, kerana SAPP menegaskan bahawa hanya parti yang berasal dari Sabah dibenarkan bertanding dalam pilihan raya. SAPP akan bertanding dalam pilihan raya di bawah GRS, gabungan tempatan yang ia merupakan komponen selari dengan PN sejak 2020. Ini adalah kali pertama PN bertanding dalam pilihan raya di bawah panjinya sendiri, walaupun parti komponennya BERSATU Sabah pernah bertanding dan memenangi kerusi sebelum ini, di bawah PH(PKR) dan GRS masing-masing pada pilihan raya negeri 2018 dan 2020. PAS dan Gerakan juga pernah bertanding di Sabah sebelum ini, dengan Gerakan telah memenangi kerusi di bawah panji-panji BN.

Parti Keharmonian Sosial Demokratik (KDM) turut mengesahkan penyertaan pertamanya sebagai parti tunggal tanpa gabungan pada pilihan raya negeri, menyasarkan 43 kerusi. Diumumkan oleh presidennya Peter Anthony pada 15 Disember 2024, Anthony sebaliknya tidak akan bertanding dalam pilihan raya kerana rayuan kes mahkamahnya masih belum selesai.

Tarikh penting

Tarikh-tarikh penting pilihan raya umum Sabah 2025
Tarikh	Kejadian
06 Oktober 2025	Pembubaran Dewan Undangan Negeri Sabah
16 Oktober–14 November 2025	Keluaran Writ Pilihan Raya
15 November 2025	Hari Penamaan Calon
15–28 November 2025	Tempoh Kempen
25–28 November 2025	Hari Pengundian Awal, Tangan Pengundian Pos
29 November 2025	Hari Mengundi

Pencalonan Ketua Menteri dan kerjasama parti sekutu

Calon Ketua Menteri

Gabungan Rakyat Sabah

Gabungan Rakyat Sabah (GRS) telah menyatakan kesediaan untuk bertanding secara solo dalam Pilihan Raya Negeri Sabah yang akan datang sekiranya tiada kesepakatan kerjasama dengan gabungan persekutuan seperti Pakatan Harapan (PH) dan Barisan Nasional (BN). Kenyataan ini diumumkan oleh Pengerusi GRS, Datuk Seri Hajiji Noor.^[8]

Menurut Hajiji, GRS berpegang teguh kepada prinsip bahawa parti-parti tempatan perlu menjadi tunjang utama dalam pentadbiran negeri Sabah. Prinsip ini dikatakan selaras dengan realiti politik, budaya, dan keperluan rakyat Sabah. GRS menekankan kepentingan memperjuangkan kestabilan politik dan kesejahteraan rakyat sebagai keutamaan gabungan itu.

Walaupun mengiktiraf peranan dan kepentingan parti-parti nasional dalam kerangka kerjasama yang lebih luas, GRS menegaskan bahawa penyertaan parti-parti tempatan dalam pemerintahan negeri tidak boleh dipinggirkan. Hajiji menyatakan bahawa menyimpang daripada prinsip ini bermakna mengabaikan aspirasi sebahagian besar rakyat Sabah.

Dalam kenyataan tersebut, Hajiji memaklumkan bahawa jika keputusan muktamad PH dan BN adalah untuk bekerjasama dalam Pilihan Raya Negeri akan datang, maka GRS bersedia untuk bertanding secara bersendirian. GRS juga akan memfokuskan kepada membentuk kerjasama dengan parti-parti tempatan lain yang sehaluan dalam memperkukuh perjuangan politik negeri.

Hajiji turut menekankan bahawa kerajaan negeri yang ada pada masa ini perlu diperkukuhkan kerana ia menyumbang kepada kestabilan politik negeri dan memperkukuh Kerajaan Perpaduan di peringkat Persekutuan. Beliau menyifatkan bahawa mengenepikan aspirasi tempatan tidak selari dengan sentimen rakyat Sabah di peringkat akar umbi.

GRS akan mengadakan mesyuarat kepimpinan dalam masa terdekat bagi menetapkan hala tuju gabungan tersebut dalam menghadapi Pilihan Raya Negeri. Selain itu, GRS juga akan mengadakan perbincangan rasmi bersama parti-parti yang membentuk kerajaan negeri ketika ini bagi mendapatkan pandangan serta pendirian mereka.

Parti Warisan

Parti Warisan (Warisan), yang diketuai oleh Datuk Seri Mohd Shafie Apdal, telah memutuskan untuk bertanding secara solo dalam Pilihan Raya Negeri (PRN) Sabah 2025. Keputusan ini diumumkan pada Mac 2025, menandakan pendirian tegas parti tersebut untuk bergerak sendiri tanpa sebarang kerjasama dengan parti lain.

Sebelum ini, Warisan pernah bekerjasama dengan Pakatan Harapan (PH) di peringkat negeri. Namun, hubungan tersebut berakhir apabila PKR Sabah memutuskan untuk meninggalkan Warisan selepas Pilihan Raya Umum 2018. Keputusan PKR Sabah ini diambil kerana perbezaan pendapat dan pendekatan dalam politik negeri. Warisan menghormati keputusan tersebut dan memilih untuk bergerak sebagai pembangkang di Sabah, walaupun menyokong Kerajaan Perpaduan di peringkat Persekutuan.

Ketua Penerangan Warisan, Datuk Mohd Azis Jamman, menegaskan bahawa parti tersebut telah menjelaskan pendirian mereka untuk bertanding solo sejak awal pembentukan Kerajaan Perpaduan di peringkat Persekutuan. Beliau menambah bahawa Warisan memilih untuk menjadi pembangkang di Sabah bagi memastikan proses semak dan imbang dapat dilaksanakan dengan efektif. Keputusan Warisan untuk bergerak solo mendapat reaksi berbeza daripada parti-parti politik lain di Sabah. Timbalan Ketua Penerangan PKR, Razeef Rakimin, menyatakan bahawa kerjasama antara PH dan Warisan adalah mustahil kerana perbezaan dalam agenda politik dan pengalaman kerjasama sebelum ini. Beliau menggambarkan kerjasama tersebut sebagai "perkahwinan" yang berakhir dengan perpisahan kerana perbezaan yang tidak dapat diselesaikan.

Warisan menekankan bahawa tumpuan utama mereka adalah untuk memastikan kemenangan calon-calon yang diketengahkan oleh parti. Presiden Warisan, Datuk Seri Mohd Shafie Apdal, menyatakan bahawa pemilihan calon Ketua Menteri akan diputuskan selepas keputusan PRN diumumkan. Beliau menekankan bahawa perbincangan akan diadakan dengan kepimpinan Warisan di peringkat negeri bagi menentukan individu yang sesuai dan diterima oleh Ahli Dewan Undangan Negeri untuk mengetuai kerajaan negeri sekiranya Warisan memperoleh majoriti kerusi.

Gabungan Pakatan Harapan–Barisan Nasional

Pada 1 Mei 2025, Pengerusi Barisan Nasional (BN), Datuk Seri Ahmad Zahid Hamidi, menyatakan bahawa belum masanya untuk mengumumkan calon 'poster boy' bagi PRN Sabah. Beliau menegaskan bahawa tumpuan utama adalah memastikan kemenangan calon-calon yang diketengahkan oleh parti.

Ahmad Zahid juga menyatakan bahawa pemilihan calon Ketua Menteri akan dikemudiankan sehingga keputusan PRN diumumkan. Beliau menekankan bahawa perbincangan akan diadakan dengan kepimpinan UMNO Sabah bagi menentukan individu yang sesuai dan diterima oleh Ahli Dewan Undangan Negeri untuk mengetuai kerajaan negeri sekiranya BN memperoleh majoriti kerusi.

Pada 9 Mei 2025, Barisan Nasional (BN) dan Pakatan Harapan (PH) secara rasmi mengumumkan jalinan kerjasama bagi menghadapi Pilihan Raya Negeri Sabah. Keputusan ini dicapai hasil mesyuarat antara Pengerusi PH, Datuk Seri Anwar Ibrahim, dan Pengerusi BN, Datuk Seri Ahmad Zahid Hamidi, yang berlangsung sehari sebelumnya. Pengumuman kerjasama ini dibuat melalui satu kenyataan bersama oleh Setiausaha Agung PH, Datuk Seri Saifuddin Nasution Ismail, dan Ketua Sekretariat Kerajaan Perpaduan, Datuk Dr. Asyraf Wajdi Dusuki.

Menurut kenyataan tersebut, bentuk kerjasama akan merangkumi aspek pengagihan kerusi serta perundingan dengan mana-mana parti lain yang berkepentingan di Sabah. Proses perincian kerjasama akan dilakukan bersama antara kepimpinan negeri BN dan PH di Sabah. Segala keputusan akhir berkaitan strategi pilihan raya akan dimuktamadkan oleh kepimpinan tertinggi kedua-dua gabungan di peringkat kebangsaan. Langkah ini dilihat sebagai usaha menyatukan kekuatan Kerajaan Perpaduan dalam menghadapi cabaran politik di Sabah.

Perikatan Nasional

Perikatan Nasional (PN) telah mengumumkan kesediaannya untuk bertanding dalam Pilihan Raya Negeri (PRN) Sabah 2025. Setiausaha Agung PN, Datuk Seri Mohamed Azmin Ali, menyatakan bahawa pihaknya terbuka untuk berunding dengan mana-mana parti yang bersedia menerima konsep dan ideologi gabungan tersebut. Proses rundingan masih berjalan dan belum dimuktamadkan, tetapi perkembangan positif dilihat dalam usaha membentuk kerjasama yang lebih kukuh menjelang PRN Sabah.

Pengerusi PN Sabah, Datuk Seri Ronald Kiandee, menegaskan bahawa PN akan meletakkan calon dalam PRN Sabah dan sedang mengadakan rundingan dengan semua pemegang taruh di negeri tersebut, termasuk parti politik dan organisasi bukan kerajaan (NGO). Beliau juga menyatakan bahawa PN bersedia untuk bekerjasama dengan mana-mana pihak yang mempunyai persefahaman dalam pilihan raya tersebut.

Selain itu, Ronald Kiandee menyifatkan kerjasama politik sebagai amalan lumrah dalam politik negeri, dengan menyatakan bahawa tiada parti dominan dalam PRN Sabah. Beliau menegaskan bahawa PN tidak menolak kemungkinan untuk menjalin kerjasama dengan mana-mana parti bagi membentuk kerajaan negeri selepas PRN.

Parti-parti Lain

Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat (KDM)

Pada 15 Disember 2024, Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat (KDM) melalui presidennya, Peter Anthony turut mengesahkan parti itu akan bertanding dalam pilihan raya sebagai sebuah parti, tanpa berada dalam gabungan dan bekerjasama dengan parti lain, menyasarkan 43 kerusi DUN. Anthony, yang juga ADUN Melalap bagaimanapun mengumumkan bahawa beliau tidak akan bertanding dalam pilihan raya dan mempertahankan kerusi DUN Melalap dalam pilihan raya, memandangkan rayuan yang belum selesai terhadap kes mahkamahnya.^[9] Selepas Peter kehilangan rayuan terakhirnya pada 4 Mac 2025 dan dijatuhkan hukuman penjara serta-merta, parti itu berpindah pada 7 Mac 2025 untuk melantik anak perempuannya, Priscella Peter sebagai pemangku presiden.^[10]

Parti Impian Sabah (PIS)

Parti Impian Sabah (PIS) mengumumkan akan bertanding di semua 73 kerusi Dewan Undangan Negeri (DUN) pada Pilihan Raya Negeri (PRN) Sabah ke-17. Setakat April 2025, kira-kira 60 bahagian telah bersedia, dengan baki selebihnya dijangka menyusul. Sebanyak 30% calon yang diketengahkan adalah wanita. Presiden PIS, Michel Alok, menegaskan bahawa parti tersebut akan bergerak secara solo tanpa sebarang gabungan politik. Namun, selepas PRN, jika perlu, PIS akan mempertimbangkan kerjasama yang memberi manfaat kepada rakyat Sabah tanpa melibatkan pihak luar dalam keputusan pembangunan negeri.

Dalam aspek kepimpinan, PIS berhasrat untuk meminda Perlembagaan Negeri Sabah bagi mengehadkan jawatan Ketua Menteri dan anggota Kabinet kepada dua penggal sahaja. Michel Alok percaya bahawa kepimpinan bukanlah jawatan seumur hidup, tetapi satu amanah yang perlu diserahkan kepada pemimpin lain selepas dua penggal. Beliau juga menekankan bahawa PIS akan menjadi pembangkang sekiranya gagal memperoleh majoriti dalam PRN, dan tidak akan bekerjasama dengan mana-mana parti semata-mata untuk membentuk kerajaan.

PIS juga menegaskan bahawa mereka tidak akan bekerjasama dengan mana-mana parti semata-mata untuk menjadi kerajaan selepas PRN. Michel Alok berkata bahawa PIS mengambil pendirian untuk menjadi pembangkang sekiranya gagal mendapat majoriti dalam PRN, dan tidak akan bergabung dengan mana-mana parti yang ada kerana mereka ingin menjadi 'kepala', bukan 'ekor'.

Parti ini ditubuhkan pada tahun 2023 oleh usahawan dan ahli politik, Michel Alok, dengan tujuan menjadi pilihan parti tempatan alternatif untuk rakyat di Sabah. PIS berfokus kepada nasionalisme Sabah dan demokrasi sosialis, dengan slogan "Bersatu Bangkit Bersinar Untuk Sabah".

Dalam usaha memperkenalkan calon-calon mereka, PIS telah mengumumkan 52 daripada 73 calon yang akan bertanding dalam PRN Sabah. Michel Alok berkata bahawa hampir keseluruhan calon disahkan akan bertanding, dan selebihnya akan diselesaikan selewat-lewatnya hujung tahun ini. Beliau juga menyatakan bahawa mereka tidak lagi memberi peluang kepada calon yang sudah menjadi wakil rakyat, hanya memberi kepada calon baharu yang mempunyai hati untuk berkhidmat kepada rakyat.

Dengan komitmen untuk bergerak secara solo dan fokus kepada kepimpinan yang berintegriti, PIS berhasrat untuk membawa perubahan dalam politik Sabah dan memberi ruang kepada pemimpin baharu mengemudi negeri ini.

Calon bebas

Terdapat 74 calon yang akan bertanding sebagai calon bebas, termasuk 17 calon yang datang daripada "Gelombang Hitam".

Isu kempen

Slogan kempen


Gabungan Parti / Parti Politik	Slogan
Gabungan Rakyat Sabah	Kita Jaga Sabah, Hebatkan Sabah, Sabah Maju Jaya, Rumah Kita Kita Jaga
Barisan Nasional	Radu Tatap Radu, Demi Rakyat Demi Sabah, Kita Bikin Balik Sabah
Parti Warisan	Selamatkan Sabah
Pakatan Harapan	Harapan Urang Sabah (PKR dan AMANAH)
Pakatan Harapan	Bikin Sabah Lagi Mantap, Roket Di Sabah Maju Bersama (DAP)
Perikatan Nasional	Kasi Bagus Sabah, Perikatan Nasional Baik, Perikatan Nasional Best
Pertubuhan Kinabalu Progresif Bersatu	Sabah First
Gerakan Bersatu Sabah^{[nota 4]}	Sabah For Sabahan, Justice For Sabah
Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat	Misompuru Tokou^{[nota 5]}

Tuduhan rasuah kepada ADUN

Pada Oktober 2024, Malaysiakini melaporkan bahawa mereka telah menonton sekurang-kurangnya lapan rakaman video yang memaparkan perbincangan melibatkan beberapa ADUN Sabah. Video-video tersebut didakwa menunjukkan perbincangan mengenai pemberian wang rasuah bernilai ratusan ribu ringgit, yang dikatakan sebagai balasan untuk mendapatkan projek tertentu di negeri tersebut. Antara yang terlibat termasuk individu yang memegang jawatan kanan dalam pentadbiran negeri. Difahamkan, terdapat lebih banyak rakaman yang dikaitkan dengan ADUN-ADUN lain di negeri berkenaan. Bagaimanapun, Malaysiakini tidak mendedahkan identiti ahli politik tersebut sehingga mereka mendapatkan salinan rakaman penuh serta ulasan daripada individu yang dinamakan.

Sumber Malaysiakini memaklumkan bahawa seorang pemberi maklumat sedang berusaha mendapatkan perlindungan di bawah Akta Perlindungan Pemberi Maklumat 2010, sebelum membuat pendedahan rasmi. Pemberi maklumat tersebut telah melantik peguam Izwan Azmi dari firma Izwan Mazniza Kamil & Associates bagi menguruskan proses perundangan berkaitan.

Dua surat bertarikh 24 dan 29 Oktober 2024 telah dihantar kepada Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM) untuk memohon pertemuan rasmi berkenaan dengan perlindungan yang diminta. Kedua-dua surat tersebut mempunyai cop “resit akui” oleh SPRM.

Rakaman yang dipercayai dirakam awal tahun 2024 memaparkan seorang ahli perniagaan (wajah tidak kelihatan) berbincang bersama beberapa ADUN Sabah mengenai wang rasuah yang telah diagihkan. Pertemuan itu difahamkan berlaku selepas kerajaan negeri membatalkan lesen projek yang dimaksudkan, menyebabkan ahli perniagaan tersebut menuntut agar wang yang telah diberi dipulangkan—dalam beberapa kes, ia hanyalah bayaran pendahuluan daripada jumlah penuh yang dijanjikan.

Dalam rakaman tersebut:-

Seorang ahli politik veteran diberitahu bahawa dia sepatutnya menerima hampir RM3.0 juta jika urusan projek itu berjalan lancar.
Beberapa ADUN mengakui telah menggunakan wang tersebut.
Seorang ADUN menyatakan dia mampu memulangkan RM300,000 sekaligus kerana jumlah itu dianggap "kecil".
Dalam satu video, pembantu kepada seorang ADUN mengesahkan bahawa sejumlah wang tunai telah diserahkan di pejabat ADUN berkenaan.

SPRM telah dimaklumkan mengenai wujudnya rakaman video tersebut dan telah membuka siasatan awal. Sumber memaklumkan bahawa apabila pemberi maklumat mendapat perlindungan rasmi, laporan dan bukti akan diserahkan secara penuh kepada SPRM untuk memudahkan siasatan menyeluruh.

Di bawah Akta Perlindungan Pemberi Maklumat 2010, individu yang membuat pendedahan berkaitan rasuah atau salah laku diberikan perlindungan daripada tindakan sivil, jenayah atau tatatertib. Akta ini bertujuan menggalakkan pendedahan berani terhadap amalan rasuah dan penyelewengan dalam sektor awam dan swasta.

Pendatang tanpa izin

Isu pendatang tanpa izin (PATI) di Sabah kekal sebagai antara cabaran utama negeri tersebut dari tahun 2020 hingga 2025, dengan pelbagai operasi besar-besaran dijalankan bagi menangani kebanjiran warga asing tanpa dokumen sah. Menurut Jabatan Imigresen Malaysia (JIM) Sabah, lebih 10,000 PATI telah dihantar pulang antara tahun 2021 hingga 2023, dengan seramai 8,678 diusir pada tahun 2023 sahaja, kebanyakannya warga Filipina. Operasi penguatkuasaan terus dipertingkat, termasuk penahanan 197 PATI di Menggatal dan Tuaran serta 61 warga asing dalam serbuan di Semporna pada tahun 2024 dan 2025. Laporan Institut Kajian Pembangunan (IDS) Sabah menganggarkan lebih 1.2 juta daripada 3.9 juta penduduk negeri ini terdiri daripada warga asing, mencerminkan skala isu ini. Selain masalah kebanjiran, kerajaan negeri turut membanteras sindiket penyeludupan manusia yang membawa masuk PATI melalui laluan laut dari Filipina.

Isu ini turut mencetuskan perdebatan politik apabila tular sekeping gambar bekas Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Shafie Apdal menandatangani surat (seakan seperti memohon kewarganegaraan) sekumpulan individu dipercayai PATI, yang menimbulkan pelbagai spekulasi dan kecaman, walaupun beliau menafikan dakwaan kaitan langsung dengan aktiviti penyeludupan atau pelindungan warga asing.

Isu infrastruktur dan pembangunan

Kualiti jalan raya di Sabah tidak sekata. Jalan-jalan utama antara bandar seperti Kota Kinabalu, Sandakan, dan Tawau agak baik, namun banyak jalan kampung masih tidak berturap atau mengalami kerosakan teruk. Kenderaan berat seperti lori balak yang melebihi had muatan turut mempercepatkan kerosakan jalan raya. Jalan-jalan ini menyukarkan akses kepada perkhidmatan asas seperti kesihatan dan pendidikan.

Sabah merupakan destinasi pelancongan utama di Malaysia, namun infrastruktur sokongan masih tidak memadai di beberapa kawasan pelancongan komuniti. Misalnya, masih terdapat kampung pelancongan yang bergantung kepada jambatan kayu sempit dan tidak selamat. Keadaan ini memberi risiko keselamatan kepada pelancong dan menyekat potensi ekonomi penduduk tempatan.

Isu bekalan elektrik

Gangguan elektrik juga merupakan masalah lazim, terutama di kawasan pedalaman. Liputan grid elektrik tidak menyeluruh dan kebergantungan kepada janakuasa diesel menjadikan kos penjanaan tinggi dan bekalan tidak stabil. Projek untuk memperluas grid dan membangunkan tenaga boleh diperbaharui masih berjalan secara berperingkat.

Isu bekalan air

Masalah bekalan air bersih merupakan isu berpanjangan di Sabah. Penduduk di beberapa daerah seperti Beaufort, Pitas, dan Kota Marudu melaporkan gangguan bekalan air yang kerap, manakala ada kawasan yang langsung tidak menerima bekalan air terawat. Loji rawatan air yang usang, paip pecah, dan pencemaran sumber air antara faktor yang menyumbang kepada krisis ini.

Isu ekonomi

Antara tahun 2020 hingga 2025, ekonomi Sabah mengalami cabaran dan pemulihan yang ketara. Krisis COVID-19 menyebabkan Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK) negeri itu merosot kepada RM77.8 bilion pada 2020, berbanding RM85.6 bilion pada 2019. Namun, pelaksanaan Kerangka Pelan Pembangunan Sabah Maju Jaya (SMJ) oleh kerajaan negeri di bawah pimpinan Ketua Menteri Datuk Seri Hajiji Noor telah memacu pemulihan ekonomi, dengan KDNK meningkat kepada RM83.2 bilion pada 2023 dan unjuran RM84.9 bilion bagi 2024 . Sektor pembuatan, perikanan, dan pelaburan dalam industri minyak dan gas, termasuk kutipan cukai petroleum sebanyak RM7.36 bilion setakat Mac 2025, turut menyumbang kepada pertumbuhan ini . Walaupun kadar pengangguran meningkat kepada 165,600 orang pada 2023, usaha berterusan dalam pembangunan infrastruktur dan tenaga hijau dijangka memperkukuh ekonomi Sabah pada masa hadapan.

Penyandang yang tidak akan bertanding

Ahli Dewan Undangan Negeri Sabah ke-16 berikut tidak akan menyertai pilihan raya kali ini:

No.	Kawasan pilihan raya	Ahli Dewan Negeri (ADUN)	Parti politik	Tarikh disahkan	Pertama kali dipilih	Sebab
N24	Tanjung Keramat	Shahelmey Yahya	BN (UMNO)	12 November 2025	9 Oktober 2020	Tidak mahu bertanding semula
N29	Pantai Manis	Mohd Tamin Zainal		9 November 2025	9 Oktober 2020	Digugurkan dari parti
N51	Sungai Manila	Mokran Ingkat		9 November 2025	9 Oktober 2020	Digugurkan dari parti
N52	Sungai Sibuga	Mohamad Hamsan Awang Supain		19 Januari 2025	9 Oktober 2020	Kematian
N71	Tanjung Batu	Andi Muhammad Suryady Bandy		12 November 2025	9 Oktober 2020	Tidak mahu bertanding semula
N14	Tamparuli	Jahid Jahim	GRS (PBS)	13 November 2025	21 Mac 2004	Digugurkan dari parti
N35	Sindumin	Yusof Yacob	GRS (GAGASAN)	12 November 2025	9 Mei 2018	Digugurkan dari parti
N67	Balung	Hamid Awang	GRS (GAGASAN)	12 November 2025	9 Oktober 2020	Digugurkan dari parti
N42	Melalap	Peter Anthony	KDM	4 Mac 2025	9 Mei 2018	Dipenjarakan
N19	Likas	Tan Lee Fatt	PH (DAP)	8 November 2025	9 Mei 2018	Digugurkan dari parti
N20	Api-Api	Christina Liew Chin Jin	PH (PKR)	9 November 2025	6 Mei 2013	Digugurkan dari parti
N40	Bingkor	Robert Tawik @ Nordin	STAR	13 November 2025	9 Mei 2018	Tidak mahu bertanding semula
N44	Tulid	Flovia Ng	STAR	12 November 2025	9 Oktober 2020	Digugurkan dari parti
N26	Moyog	Darell Leiking	WARISAN	12 November 2025	9 Oktober 2020	Tidak mahu bertanding semula
N62	Silam	Dumi Pg Masdal	WARISAN	12 November 2025	9 Mei 2018	Digugurkan dari parti

Penamaan calon

Komposisi calon

No.	Parlimen kawasan pilihan raya	No.	Bahagian Pilihan Raya Negeri	Bilangan pengundi	Nama Penyandang	Gabungan Penyandang (Parti)	Gabungan politik dan calon dan gabungan masing-masing
							Gabungan Rakyat Sabah (GRS)		Parti Warisan (WARISAN)		Barisan Nasional (BN)		Pakatan Harapan (PH)		Perikatan Nasional (PN)		Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat (KDM)		Gabungan Bersatu Sabah (GBS)		Pertubuhan Kinabalu Progresif Bersatu (UPKO)		Parti Impian Sabah (IMPIAN)		Parti Kerjasama Anak Negeri (ANAK NEGERI)		Lain-lain
							Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti	Nama calon	Parti
P167	Kudat	N01	Banggi	9,484	Mohammad Mohamarin	GRS (GAGASAN)	Mohammad Mohamarin	GAGASAN	Zainal Romio	WARISAN	Normalah Rasik	UMNO			Rahimah Majid	BERSATU			Salbin Muksin	STAR			Among Timbul	IMPIAN	Abdul Razak Abdul Salam	ANAK NEGERI	Halman Maniuk	PBK	Azlan Raymon Majumah	PKS	Azry Hussin	Bebas (BLACK)	Nasib Samodi	Bebas	Hussin Masuddin	Bebas
		N02	Bengkoka	18,056	Harun Durabi	BN (UMNO)	Samuil Mopun	PBS	Fauziah Stephens	WARISAN	Harun Durabi	UMNO			Berusli Kimin	BERSATU	Richard Mazagi	KDM	Maklin Masiau	STAR	Junsim Rumunzing	UPKO	Matin Ugung	IMPIAN			Gunsanad Malingka	PBK	Jomin Mogompit	Bebas (BLACK)	Kpd Oding	Bebas
		N03	Pitas	17,574	Ruddy Awah	GRS (GAGASAN)	Ruddy Awah	GAGASAN	Harun Ismail	WARISAN	Bolkiah Ismail	UMNO					Abdul Hamid Kimin	KDM					Kinchin Boluot	IMPIAN			Nazri Santong	Bebas
		N04	Tanjong Kapor	34,001	Ben Chong Chen Bin	GRS (GAGASAN)	Ben Chong Chen Bin	GAGASAN	Terence Au Soon Fui	WARISAN	Kevin Lee Sip Kim	MCA			Muhammad Affan Jumahat	BERSATU			Shawn Davey Robert Lee	STAR			Jetol Dangin	IMPIAN	Awang Karim Abdul Kadir	ANAK NEGERI	Abdul Halim Yussof	PBK	Bonny Berman	SPP	Verdon Bahanda	Bebas (BLACK)	Abdul Rahim Madtaip	Bebas
P168	Kota Marudu	N05	Matunggong	29,176	Julita Mojungki	GRS (PBS)	Julita Mojungki	PBS	Jornah Mozihim	WARISAN							Wetrom Bahanda	KDM					J Ojilim Asam	IMPIAN			Freddy Chong Yee Vui	PKS	Ainin Ekon	Bebas
		N06	Bandau	27,390	Wetrom Bahanda	KDM	Redonah Bahanda	GAGASAN	Rizam Abd Rahman	WARISAN	Willey Lampaki	UMNO	Zaidi Jatil	PKR			Jaiping Minsu Lumindang	KDM	Shirewin D Patrick	STAR	Suzie Salapan	UPKO	Sauting Rabuyot	IMPIAN			Jupperi Lenson	PBK	Siti Haima Jailani	PKS	Norman Tulang	ASPIRASI	Maijol Mahap	Bebas	Jolius Majawai	Bebas
		N07	Tandek	29,244	Hendrus Anding	GRS (PBS)	Hendrus Anding	PBS	Jilid Zainuddin Kuminding	WARISAN							Benson Tuyundo	KDM	Arlinsia Agang	STAR	Jamil M Zakariah @ Majingkin	UPKO	Abel Pangair	IMPIAN			James Gantukok	PBK
P169	Kota Belud	N08	Pintasan	15,896	Fairuz Renddan	GRS (GAGASAN)	Pandikar Amin Mulia	USNO	Abdullah Otong	WARISAN	Tadzul Radim	UMNO			Awang Salleh Makmud	BERSATU	Almudin Kaida	KDM	Raplin Samat	STAR			Lomog Rudin @ Efejus Rudin	IMPIAN			Mohd Rizal Saiman	Bebas (BLACK)	Syarif Mohd Shukree Danchingan	Bebas	Fairuz Renddan	Bebas
		N09	Tempasuk	17,116	Mohd Arsad Bistari	GRS (GAGASAN)	Mohd Arsad Bistari	GAGASAN	Mohd Khidir Lamsil	WARISAN	Azwan Norjan	UMNO					John Samud	KDM	Walter Mark Mukis	STAR			Timuti Majitol	IMPIAN			Rimin Maun	PKS
		N10	Usukan	24,235	Salleh Said Keruak	BN (UMNO)	Japlin Akim	GAGASAN	Isnaraissah Munirah Majilis	WARISAN	Salleh Said Keruak	UMNO							Mohd Lin Harun	STAR			Jefris Muadis	IMPIAN			Ajun Meliyon	Bebas
		N11	Kadamaian	26,240	Ewon Benedick	PH (UPKO)	Mudezam Muyau @ James Muyou	PBS	Norman Simon	WARISAN							Josely Taising	KDM	Davylandon Rub	STAR	Ewon Benedick	UPKO	Daibi Mandadi	IMPIAN	Priskila Akwila Senim	ANAK NEGERI	Judin Tingih	PBM
P170	Tuaran	N12	Sulaman	18,352	Hajiji Noor	GRS (GAGASAN)	Hajiji Noor	GAGASAN	Mokhtar Hussin	WARISAN	Shahnon Rizal Thaijuddin	UMNO			Tiaminah @ Siti Aminah Ele	BERSATU							Pajudin Nordin	IMPIAN
		N13	Pantai Dalit	26,346	Jasnih Daya	GRS (GAGASAN)	Jasnih Daya	GAGASAN	Aliasgar Basri	WARISAN	Alfian Sambas	UMNO			Mohd Zulkernain Osman	BERSATU	Jaesman Jaess Gipin	KDM	Francis Fahir	STAR			Liam Tawil	IMPIAN
		N14	Tamparuli	26,767	Jahid Jahim	GRS (PBS)	Bonaventure Boniface	PBS	Joseph Lee Han Kyun	WARISAN							Gaim James Lunkapis	KDM	Jinitoh Sontori	STAR	Wilfred Madius Tangau	UPKO	Julia Ongkili	IMPIAN	Arthur Erik Lee	ANAK NEGERI	Aliusus Sipil	RUMPUN	Raymond Alfred	Bebas (BLACK)	Andrew Mali	Bebas	Samson S Koroh	Bebas	Vun Yun Fook	Bebas	Johan Jahid	Bebas
		N15	Kiulu	17,191	Joniston Bangkuai	GRS (PBS)	Joniston Bangkuai	PBS	Saibin Gunsari	WARISAN							Henry Saimpon	KDM	Terence Sinti	STAR	Joisin Romut	UPKO	Niyky @ Niky J Bosikol	IMPIAN	Trevor Kenneth Maringking	ANAK NEGERI	Dusi Gingging	PKS
P171	Sepanggar	N16	Karambunai	39,247	Yakubah Khan	BN (UMNO)	Arshad Idris	GAGASAN	Ahmad Jais Otong	WARISAN	Yakubah Khan	UMNO			Aliakbar Gulasan	PAS			Stephen Teo	STAR			Adis Jalie	IMPIAN			Mohd Yunus Ibrahim	PBK	Matkri Kassim	PKS	Azman Fathil	GAS	Hates Abdul	SPP	Saikam Salinggou	Perpaduan
		N17	Darau	33,016	Azhar Matussin	WARISAN	Mohamed Razali Razi	GAGASAN	Azhar Matussin	WARISAN	Arfanshah Abdul Gafar	UMNO			Nabila Norsahar	BERSATU	Nordin Thani	KDM					Merlah Osman	IMPIAN
		N18	Inanam	45,525	Peto Galim	PH (PKR)			Edna Majimbun	WARISAN			Peto Galim	PKR			Lewis Wong Lee Kah	KDM	Kenny Chua Teck Ho	STAR	Wong Thien Fook	UPKO	Paul Anap	IMPIAN	Joseph Linggian @ Joseph Chong	ANAK NEGERI	Martin Sibit	GAS	Chia Yun Kong	PR	Gordon Lai Han Yung	PBK	Sumali @ Marino Ahmad	RUMPUN	Shone Majimbun	Bebas (BLACK)	Roland Chia Ming Shen	Bebas
P172	Kota Kinabalu	N19	Likas	19,100	Tan Lee Fatt	PH (DAP)			Tham Yun Fook	WARISAN			Ginger Phoong Jin Zhe	DAP					Yong Yit Jee	SAPP			Louis Yong Yin Loong	IMPIAN	Lam Hon Ket	ANAK NEGERI	Candy Chiew	PBK	Ku Yuck Cheong	PKS
		N20	Api-Api	17,782	Christina Liew Chin Jin	PH (PKR)			Loi Kok Liang	WARISAN			Thonny Chee	PKR					Ting Shu Kiong	STAR			Ng Chun Sua	IMPIAN			Soh Kee Suat	PBK
		N21	Luyang	35,262	Ginger Phoong Jin Zhe	PH (DAP)			Samuel Wong Tshun Chuen	WARISAN			Chan Loong Wei	DAP	Ooi Hong Wee	GERAKAN			Gee Tian Siong	SAPP			Paul Chong Hock Keing	IMPIAN
P173	Putatan	N22	Tanjung Aru	21,264	Junz Wong Hong Jun	WARISAN			Junz Wong Hong Jun	WARISAN			Chan Foong Hin	DAP	Suhaimi Buang	BERSATU			Hiew Choon Yu	STAR	Dennison R Indang	UPKO	Yee Wee Ping	IMPIAN			Loh Ee Eng	PBK	Mohamed Zaim Ansawi	Bebas (BLACK)	Ritchie Jay Cheng	Bebas
		N23	Petagas	20,116	Awang Ahmad Sah Awang Sahari	GRS (GAGASAN)			Uda Sulai	WARISAN			Awang Husaini Sahari	PKR	Mohd Afifi Shaiffuddin	PAS	Adelaide Cornelius	KDM	Annita Shiela Among	STAR	Jason Lee Nyuk Soon	UPKO	Aslin Samat	IMPIAN	Sabrezani Sabdin	ANAK NEGERI	Patrick @ Peter Manius	Bebas	Awang Ahmad Sah Awang Sahari	Bebas	Patrick @ Peter Manius	Bebas
		N24	Tanjung Keramat	26,113	Shahelmey Yahya	BN (UMNO)	Shah Alfie Yahya Ahmad Shah	GAGASAN	Mohammad Firdaus Diun	WARISAN	Jeffrey Nor Mohamed	UMNO			Farish Adamz Shah @ Kanny	BERSATU	Sugarah @ Segarah Miasin	KDM	Azni Mohd Salleh	STAR	Rosdy Wasli	UPKO	Mahadthir Asbollah	IMPIAN	Mil Kusin Abdillah	ANAK NEGERI	Jasni Matlani	PBK	Saifullah Phang Abdul Malik	Bebas
P174	Penampang	N25	Kapayan	49,597	Jannie Lasimbang	PH (DAP)			Chin Tek Ming	WARISAN			Jannie Lasimbang	DAP			Edwin @ Jack Bosi	KDM	Bernard Abel Logijin	STAR	Billy Joe Dominic	UPKO	Chin Ling Ling	IMPIAN	Wong Kong Fooh	ANAK NEGERI	Sylvester Molukun @ Sylvester Chin	ASPIRASI	Kuo Lee On	PBK	Lasius Miki	PR	Cyril Gerald Liew	Bebas (BLACK)	Len Lip Fong @ Land Lip Fong	Bebas	Sabaria @ Sabariah Aziz	Bebas
P174	Penampang	N26	Moyog	31,084	Darell Leiking	WARISAN	Joeynodd Bansin	PBS	Terrence Siambun	WARISAN			Remysta Taylor	PKR	Francis Mojikon	BERSATU	Mckery Victor	KDM	Joeseph Suleiman	STAR	Donald Peter Mojuntin	UPKO	Cleftus Stephene Spine	IMPIAN			Walter Norbert Johnny	PBK	Richard Ronald Dompok	PKS	Ricky Chang Onn Pin	Bebas (BLACK)	Peter Maurice Lidadun	Bebas
P175	Papar	N27	Limbahau	20,225	Juil Nuatim	GRS	Juil Nuatim	GAGASAN	Roger Roy Valentine Amandus	WARISAN					Adrian Alexander	BERSATU	Malik Luman	KDM	Edward Dagul	SAPP	Nelson Angang	UPKO	Joseph Philip Kulip	IMPIAN	Julianus Moncigil	ANAK NEGERI	Marcellus Tambud	Bebas (BLACK)	Linda Beda Dunstan	Bebas
		N28	Kawang	23,823	Ghulam Haidar Khan Bahadar	GRS (GAGASAN)	Ghulam Haidar Khan Bahadar	GAGASAN	Nin Jelih	WARISAN	Jamal Narubi	UMNO							Beverley Natalie Koh	STAR			Samail Bulongik	IMPIAN
		N29	Pantai Manis	20,026	Mohd Tamin Zainal	BN (UMNO)	Pg Saifuddin Pg Tahir Petra	GAGASAN	Aidi Moktar	WARISAN	Redzuan Kupamuthu @ Ismail	UMNO			Faizal Julaili	BERSATU	Mohamad Tamin	KDM	Richard Vitales @ Charles	STAR			Mohamad Azzmi Ahmad	IMPIAN	Ag Damit @ Ag Sahzain Abdul Razak	ANAK NEGERI
P176	Kimanis	N30	Bongawan	24,019	Daud Yusof	WARISAN	Anifah Aman	PCS	Daud Yusof	WARISAN	Mohamad Alamin	UMNO			Ridzuan Agus Payong	BERSATU	Peter Matinjal	KDM	Dolores Michael	STAR			Royston Adven	IMPIAN			Hussin Dasar @ Esah	PPRS	Md Haris Md Tahir	Bebas
P176	Kimanis	N31	Membakut	18,563	Mohd Arifin Mohd Arif	GRS (GAGASAN)	Mohd Arifin Mohd Arif	GAGASAN	Mohamad Said @ Ismail Said	WARISAN	Rusman Dulamit	UMNO							Adrian Lajim	STAR	Rowindy Lawrence Odong	UPKO	Kamal Idris	IMPIAN	Yahya Ahmad	ANAK NEGERI	Suliaman Alladad	PKS	Aziz Angkiu @ Jaafar	PPRS	Haslan Wasli	Bebas (BLACK)
P177	Beaufort	N32	Klias	22,277	Isnin Aliasnih	GRS (GAGASAN)	Isnin Aliasnih	GAGASAN	Mohd Shaid Othman	WARISAN	Osin Jilon	UMNO			Mohamad Hisyam Hazaril	BERSATU	Mohamad Arifin Brahim	KDM					Matlani Sabli	IMPIAN			Jismit Japong	PKS	Kaliwon Edi	PPRS	Edwin Louis	Bebas
P177	Beaufort	N33	Kuala Penyu	22,288	Limus Jury	GRS (GAGASAN)	Limus Jury	GAGASAN	Monih Epin	WARISAN	Awang Aslee Lakat	UMNO							Walter Philip Michael	STAR			Dini Ginsik	IMPIAN			Jonehtan Matheus	PKS
P178	Sipitang	N34	Lumadan	22,165	Ruslan Muharam	GRS (PBS)	Ruslan Muharam	PBS	Mohammad Noorizuan Awang	WARISAN	Mohd Nazri Abdullah	UMNO					Abdul Jarih Ukin	KDM	Amit Basrin	STAR			Jurinah Nasir	IMPIAN
P178	Sipitang	N35	Sindumin	25,536	Yusof Yacob	GRS (GAGASAN)			Yusri Pungut	WARISAN			Yamani Hafez Musa	PKR	Dg Nor Syafiqah Hamid	BERSATU	Sani Miasin	KDM	Moktar Matussin	STAR			Markus Buas	IMPIAN			Kanafia Bujang	PKS	Abdillah Jalaf	Bebas	Ibrahim Tuah @ Jipun	Bebas	Wilson Liou	Bebas
P179	Ranau	N36	Kundasang	24,582	Joachim Gunsalam	GRS (PBS)	Joachim Gunsalam	PBS	Jeffrey Guopog	WARISAN	Japirin Sahadi	PBRS			Atong Antong	BERSATU	Jeffry Mohd Ali	KDM	Japiril Suhaimin Bandaran	SAPP	Rogers Tiam	UPKO	Edward Jamkim @ Paul Arif	IMPIAN	Nazarul Khaiwala Wahab	ANAK NEGERI	Jackson Musi	Bebas
		N37	Karanaan	18,696	Masidi Manjun	GRS (GAGASAN)	Masidi Manjun	GAGASAN	Mukinin Malapan	WARISAN	Nadzmin Kaim	UMNO					Karim Adam	KDM	Anuar Ghani	STAR	Georgina L George	UPKO					Naomi @ Neomi Francis	Bebas
		N38	Paginatan	26,881	Abidin Madingkir	STAR	Abidin Madingkir	GRS	Juhaili Sidek	WARISAN	Junaidi Sahat	UMNO					Rusdin Riman	KDM	Feddrin Tuliang	STAR			Linus Yubod @ Md Haidi Md Badawi	IMPIAN	Rubica Gabayoi	ANAK NEGERI	Vennex Jasmin @ Miki	PBM	Bensin @ Sin Dani	PR	Ivan Mario Benedict	Bebas
P180	Keningau	N39	Tambunan	29,187	Jeffrey Gapari Kitingan	STAR	Victor P Paut	GAGASAN	Bianus Kontong	WARISAN							Jikol Tagua	KDM	Jeffrey Gapari Kitingan	STAR			Kenneth Edwin N	IMPIAN	Dionysia Ginsos	ANAK NEGERI	Gulit Rukag	SPP
		N40	Bingkor	31,305	Robert Tawik @ Nordin	STAR	Rafie Robert	GAGASAN	Benedict Martin Gunir	WARISAN							Niklos Ongoh	KDM	Mohd Ishak Ayub	STAR	Kennedy John	UPKO	Kenolee Justine	IMPIAN			Uling @ Thomas Anggan	PKS	Haryady Antutu	GAS	Solzah Sual	SPP	Ahamin Salim	Bebas
		N41	Liawan	32,661	Annuar Ayub Aman	STAR	Annuar Ayub Aman	GRS	Adzhar Jasni Eddy	WARISAN	Nik Mohd Nadzri Nik Zawawi	UMNO			Johny @ John Anthony	BERSATU	Peter Paun	KDM	Augustine A Nain	STAR	Wilson Gan Poi Tze	UPKO	Junadey Ejih	IMPIAN			Yukilin Giging	RUMPUN	Mustazarmie Mustapha	PPRS
P181	Tenom	N42	Melalap	21,320	Kosong^{[nota 6]}	KOSONG			Cheld Bryend Lind	WARISAN			Jamawi Ja’afar	PKR			Priscella Peter	KDM	Alviana Linus	STAR	Junik Banjit	UPKO	Kelvin Chong	IMPIAN			Gabriel George Tulas	Bebas (BLACK)	Fatimah Ibrahim	Bebas
P181	Tenom	N43	Kemabong	23,168	Rubin Balang	GRS (GAGASAN)	Rubin Balang	GAGASAN	Burnley Balang	WARISAN	Rahman Jan Sulaiman	UMNO	Noorita Sual	DAP			Yabri Onos	KDM	Hasmin @ Azroy Abdullah	STAR			Jasini Angkiwan	IMPIAN			Rassedi Liaron	PPRS	Petrus Eddy Yahya	Bebas (BLACK)
P182	Pensiangan	N44	Tulid	16,551	Flovia Ng	STAR			Lucia Kihing	WARISAN			Rufinah Pengeran	PKR			Aisat Ellik Igau Iggau	KDM	Baristus Gungkit	STAR	Mohd Khairil Abdullah	UPKO	Anchis @ Rayner Francis Udog	IMPIAN			Vinson Rusikan	PKS	Jufina Dimis @ Hasnizah Abdullah	RUMPUN	Suman @ Sunsunah Yasambun	Bebas	Jordan Jude Ellron	Bebas	Clarence Carter Maraat	Bebas	Edwin Laimin	Bebas	Engah Sintan @ Dahlan Abdullah	Bebas	Lautis @ Laulis Anggang	Bebas
		N45	Sook	20,349	Ellron Alfred Angin	STAR	Ellron Alfred Angin	GRS	Joseph Peter Tingi	WARISAN	Arthur Joseph Kurup	PBRS							Irenus Pagut	STAR			V Chong Vin @ Siau Ho	IMPIAN
		N46	Nabawan	23,392	Abdul Ghani Mohamed Yassin	GRS (GAGASAN)	Abdul Ghani Mohamed Yassin	GAGASAN	Alfian A Koroh	WARISAN	Laiji Ompongoh	UMNO			Sayau Tangkap	BERSATU	Jekerison Kilan	KDM	Akuang Suan	STAR	Junilin @ Jubilin Kilan	UPKO	Rejoh Ondoh	IMPIAN			Farney Akon	PKS
P183	Beluran	N47	Telupid	14,965	Jonnybone Kurum	GRS (PBS)	Jonnybone Kurum	PBS	Simah Matusip	WARISAN	Benedict Asmat	UMNO			Jamin Jamri	BERSATU	Nilis Joseph	KDM	Jikmariya Muran	STAR	Felix Joseph Sitin	UPKO	Michael Alok	IMPIAN			Pagrios @ Petrus Zabang	PBM
		N48	Sugut	18,435	James Ratib	GRS (GAGASAN)	James Ratib	GAGASAN	Aspah Abdullah Sani	WARISAN	Arifin Pachuk	UMNO			Ronald Kiandee	BERSATU							Rosely Lajun	IMPIAN			Hassan Mentiak	PPRS	Roger Langgau	Bebas (BLACK)
		N49	Labuk	14,564	Samad Jambri	GRS (GAGASAN)	Samad Jambri	GAGASAN	Jafar Awang	WARISAN	Yusuflatif Mustapah	UMNO			Asmad Nasir	BERSATU	Marx Henry Lim	KDM			Norfadzlina Ramsah	UPKO	Junsik @ Joseph Imus	IMPIAN	Nuralizah Lee Abdullah	ANAK NEGERI
P184	Libaran	N50	Gum-Gum	19,433	Arunarsin Taib	WARISAN			Arunarsin Taib	WARISAN			Abdul Said Pimping	PKR	Yunus Nurdin	BERSATU					Peter Jr Naintin	UPKO	Esnin Satur	IMPIAN			Mohd Yusuf Yoda	Bebas (BLACK)	Asmawi Asa	Bebas	Fadly Voon	Bebas	Salzo Asa	Bebas
		N51	Sungai Manila	18,217	Mokran Ingkat	BN (UMNO)	Hazem Mubarak Musa	GAGASAN	Sittinara Sakar	WARISAN	Zaini Tiksun	UMNO			Yusri Abu	BERSATU							Irian Nanang	IMPIAN			Faizal Wahab	PPRS
		N52	Sungai Sibuga	38,678	Kosong^{[nota 7]}	KOSONG	Amirshah Yaakub	GAGASAN	Nurulalsah Hassan Alban	WARISAN	Suhaimi Nasir	UMNO			Norani Asmatil	BERSATU							Ismail Md Said	IMPIAN
P185	Batu Sapi	N53	Sekong	27,518	Alias Sani	WARISAN	Diana Diego @ Yusrina Sufiana	USNO	Alias Sani	WARISAN	Mohd Zharif Aizat Samsuddin	UMNO			Mohd Fazruee Awang	BERSATU							Abada Atalad	IMPIAN			Mohd Noor Yusof	PPRS	Arifin Asgali	Bebas
P185	Batu Sapi	N54	Karamunting	19,615	George Hiew Vun Zin	GRS (GAGASAN)			Alex Wong Tshun Khee	WARISAN	Chin Kim Hung	MCA	George Hiew Vun Zin	PKR			Chew Kok Woh	KDM					Soo Ming Soon	IMPIAN
P186	Sandakan	N55	Elopura	39,004	Calvin Chong Ket Kiun	WARISAN			Calvin Chong Ket Kiun	WARISAN			Vivian Wong Shir Yee	DAP	Mohd Firdaus Silvester Abdullah	GERAKAN	Liau Fui Fui	KDM					Jeffrey Chung Cheong Yung	IMPIAN			Wong Hon Kong	PPRS	Lita Tan Abdullah	Bebas
P186	Sandakan	N56	Tanjong Papat	16,767	Frankie Poon Ming Fung	PH (DAP)			Alex Thien Ching Qiang	WARISAN			Tang Szu Ching	DAP	Koa Wei Yang	GERAKAN	Frankie Poon Ming Fung	KDM	Henley Liew Yun Ye	SAPP			Jainudin Berahim	IMPIAN			Sohaimi Ramli	PKS	Mohd Yunus Apil	PR
P187	Kinabatangan	N57	Kuamut	18,228	Masiung Banah	GRS (GAGASAN)	Masiung Banah	GAGASAN	Norfaizah Chua	WARISAN							Abu Bakar Ellah	KDM	Jevronnie Mandek	STAR	Mohina Sidom	UPKO	Ted Kelvin Sudin	IMPIAN			John Sungkiang	PPRS	Duin Daud Tarang	Bebas
		N58	Lamag	13,859	Bung Moktar Radin	BN (UMNO)	Johainizamshah Johari	GAGASAN	Mohd Saifulah Lokman	WARISAN	Bung Moktar Radin	UMNO			Mazlin Madali	BERSATU							Salahuddin Anoi	IMPIAN			Mohd Ismail Ayob	Bebas
		N59	Sukau	16,541	Jafry Ariffin	BN (UMNO)	Juhari Janan	GAGASAN	Azhari Rangon	WARISAN	Jafry Ariffin	UMNO			Pengiran Petra Pengiran Asri	BERSATU							Roslan Madali	IMPIAN			Afiq Anwari Zulkifli	PKS	Nordin Damit	PR
P188	Lahad Datu	N60	Tungku	24,741	Assaffal P. Alian	WARISAN	Abdul Hakim Gulam Hassan	GAGASAN	Assaffal P. Alian	WARISAN	Saleha Wahid	UMNO							Suling Isib	STAR			Hairunnizam Kamsin	IMPIAN			Jani Kulmen	PKS	Jakaria Nasiran	PPRS
		N61	Segama	29,840	Mohammadin Ketapi	BN (UMNO)			Muhammad Abdul Karim	WARISAN			Romansa Laimin	PKR					Yvone Yong Yit Phung	SAPP			Ehtisham Ur Rahman Mhaulaha	IMPIAN			Mohamaddin Ketapi	Bebas	Alif Afiandy Ali	Bebas	Norman Kasimin	Bebas
		N62	Silam	28,261	Dumi Pg Masdal	WARISAN	Mizma Appehdullah	GAGASAN	Mohammad Yusof Apdal	WARISAN	Sharif Musa Sharif Mabul	UMNO	~~Abdul Halim Sidek Gulam Hassan~~^{[nota 8]}	~~PKR~~	Borkes @ Balkis Kalinggalan	BERSATU							Brahim Bisel	IMPIAN			Mohammad Enriquez	SPP	Mohd Syafiq Iqhmal Saharudin	PKS	Amat Kawoh @ Abd Rahman	Bebas
		N63	Kunak	24,854	Norazlinah Arif	GRS (GAGASAN)	Norazlinah Arif	GAGASAN	Jasa Ismail Raudah	WARISAN	Anil Jeet Singh	UMNO			Kasman Karate	PAS							Roselih Lumayan	IMPIAN			Ismu Isyam Arsad	PPRS
P189	Semporna	N64	Sulabayan	20,258	Jaujan Sambakong	WARISAN			Jaujan Sambakong	WARISAN			Julpikar Ab Mijan	AMANAH	Abdul Malik Abd Bool	BERSATU			Bidin Jawa	STAR			Mat Roya @ Abdul Mutalib Jaafar	IMPIAN	Hasman Sagaran	ANAK NEGERI	Sumini Yasintus	PPRS	Abdillah Abdul Hamid	Bebas
		N65	Senallang	20,763	Shafie Apdal	WARISAN	Marunda K. K. Ampong	GAGASAN	Shafie Apdal	WARISAN													Mohd Lipai @ Samsu Sundalu	IMPIAN			Abdul Majid Angkulan	MUPP
		N66	Bugaya	36,569	Jamil Hamzah	WARISAN	Noorudin Abdul Hussin	GAGASAN	Jamil Hamzah	WARISAN	Abdul Manan Indanan	UMNO			Jamil Abdul Gapar	BERSATU			Mohd Taha Mohd Daha	STAR			Arman Marasal	IMPIAN			Suffian Ahmad	RUMPUN	Maulana Unding	ASPIRASI	Roslan Ali	PR
P190	Tawau	N67	Balung	22,252	Hamid Awang	GRS (GAGASAN)	Syed Ahmad Syed Abas	GAGASAN	Frank Salazar	WARISAN	Erwan Palateh	UMNO			Munizer Mahamaud	PAS			Chee Kheng Moi	STAR			Ugis Pula	IMPIAN			Norazizah Binti Palari	RUMPUN	Ahmad Awang	PBK	Rosdiansa Mohd Noor	PPRS	Hartono Mohamad Juno	Bebas (BLACK)	Shafie Hassan	Bebas
		N68	Apas	32,241	Nizam Abu Bakar Titingan	GRS (GAGASAN)	Nizam Abu Bakar Titingan	GAGASAN	Sarman Amat Simito	WARISAN	Elmiariezan Ardan	UMNO			Lim Ting Khai	BERSATU							Herman Amdas	IMPIAN			Marisah Omat	PPRS
		N69	Sri Tanjong	37,327	Justin Wong Yung Bin	WARISAN			Justin Wong Yung Bin	WARISAN			Philip Yap Wui Lip	DAP			Ricky Hong Chee Kiong	KDM	Fung Len Fui	STAR			Joseph Mosusah	IMPIAN			Wong Su Vui	Bebas
P191	Kalabakan	N70	Kukusan	19,225	Rina Jainal	GRS (PHRS)	Samsiah Usman	PHRS	Ma'mun Sulaiman	WARISAN	Chaya Sulaiman	UMNO			Francis Lawrence @ Yusop	BERSATU			Ab Rahman Yahya	STAR			Razik Muyong	IMPIAN	Mariani Sulaiman	ANAK NEGERI	Ishak Ismail	PPRS	Hairul Amin	Bebas (BLACK)	Rina Jainal	Bebas
		N71	Tanjong Batu	27,428	Andi Muhammad Suryady Bandy	BN (UMNO)	Andi Md Shamsureezal	GAGASAN	Ayuf Abdul Rahman	WARISAN	Samasuddin Yusop	UMNO			Ahmad Dullah	PAS							Zanudin Mingo	IMPIAN
		N72	Merotai	26,179	Sarifuddin Hata	WARISAN			Sarifuddin Hata	WARISAN			Ruji Ubi	PKR	Hasan Haris	PAS							Rhyme Kassim	IMPIAN
		N73	Sebatik	16,893	Hassan A. Gani Pg. Amir	GRS (GAGASAN)	Hassan A. Gani Pg. Amir	GAGASAN	Manahing Tinggilani	WARISAN	Aslan Fadli Samsul Alang	UMNO			Suhurani Sammani	BERSATU			Kadri Amat	STAR			Abdul Gaib Aliaman	IMPIAN	Sahran Untai	ANAK NEGERI	Ismail Idris	RUMPUN	Abu Bakar Kumun	PPRS	Husni Frans	Bebas

Statistik dan ringkasan

Pecahan calon jantina di Sabah (2025)

Lelaki (88.09%)

Wanita (11.91%)

Pecahan calon lingkungan umur di Sabah (2025)

20 - 29 (1.34%)

30 - 39 (9.9%)

40 - 49 (24.5%)

50 - 59 (29.87%)

60 dan keatas (34.4%)

596 calon pilihan raya berjaya dicalonkan dalam pilihan raya ini.^[15]^[16]

Pencalonan oleh parti dan calon bebas


Nombor	Parti politik / Bebas	Bilangan calon
1.	Bebas	74
2.	Parti Warisan (WARISAN)	73
3.	Parti Impian Sabah (PIS)	72
4.	Parti Gabungan Rakyat Sabah (GRS)	55
5.	Parti Solidariti Tanah Airku (STAR)	46
6.	Barisan Nasional (BN)	45
7.	Perikatan Nasional (PN)	42
8.	Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat (KDM)	40
9.	Pertubuhan Kinabalu Progresif Bersatu (UPKO)	25
10.	Pakatan Harapan (PH)	22
11.	Parti Kebangsaan Sabah (PKS)	20
12.	Parti Kerjasama Anak Negeri (Anak Negeri)	17
13.	Parti Perpaduan Rakyat Sabah (PPRS)	16
14.	Parti Bumi Kenyalang (PBK)	14
15.	Parti Rumpun Sabah (Rumpun)	7
16.	Parti Maju Sabah (SAPP)	6
17.	Parti Damai Sabah (SPP)	5
18.	Perjuangan Rakyat (PR)	6
19.	Pertubuhan Gemilang Anak Sabah (GAS)	3
20.	Parti Bangsa Malaysia (PBM)	3
21.	Parti Aspirasi Rakyat Sarawak (ASPIRASI)	3
22.	Parti Bersatu Sasa Malaysia (BERSAMA)	1
23.	Pertubuhan Perpaduan Rakyat Kebangsaaan Sabah (PERPADUAN)	1

Kerusi yang ditandingi oleh calon


Bilangan calon	Bilangan kerusi yang dipertandingkan
Pertembungan 4 penjuru	2^{[nota 9]}
Pertembungan 5 penjuru	8^{[nota 10]}
Pertembungan 6 penjuru	13^{[nota 11]}
Pertembungan 7 penjuru	10^{[nota 12]}
Pertembungan 8 penjuru	8^{[nota 13]}
Pertembungan 9 penjuru	10^{[nota 14]}
Pertembungan 10 penjuru	9^{[nota 15]}
Pertembungan 11 penjuru	6^{[nota 16]}
Pertembungan 12 penjuru	2^{[nota 17]}
Pertembungan 13 penjuru	4^{[nota 18]}
Pertembungan 14 penjuru	1^{[nota 19]}

Calon jantina


Jantina	Bilangan calon
Lelaki	525
Wanita	71

Calon lingkungan umur


Julat umur	Bilangan calon
20 - 29	8
30 - 39	59
40 - 49	146
50 - 59	178
60 dan keatas	205

Tinjauan

Tinjauan pendapat untuk pilihan raya negeri Sabah 2025 telah dijalankan oleh pelbagai organisasi untuk mengukur sokongan orang ramai terhadap parti politik dan gabungan. Di bawah ialah ringkasan tinjauan pendapat baru-baru ini.

Tinjauan pendapat	Tarikh dijalankan	Saiz sampel	PH	PN	BN	GRS^{[nota 20]}	WARISAN^{[nota 21]}	Lain-lain	Tidak membuat keputusan	Utama	Rujukan
Analisis Universiti Teknologi MARA (UiTM)	28 November 2025	–	19%	4%	25%	25%	22%	5%	–	BN & GRS +3	^[17]
Vodus	Jun 2025	536	10%	–	13%	25%	9%	11%	32%	GRS +12	^[18]
Vodus	1–10 Oktober 2024	600	21%	14%	10%	50%	–	5%	–	GRS +29	^[19]
PRN Sabah 2020	26 September 2020	–	–	–	–	43.2%	43.4%	13.4%	–	WARISAN +0.2	–

Keputusan

Komposisi gabungan politik

Gabungan
Keputusan 29 November 2025 (73 kerusi)

29		25	6		5	3	2	1	1	1
GRS		WARISAN	BN		BEBAS	UPKO	STAR	PH	PN	KDM

Pecahan Gabungan
23	6	25	5	1	5	3	2	1	1	1
GAGASAN	PBS	WARISAN	UMNO	PBRS	BEBAS	UPKO	STAR	PKR	PAS	KDM

Kerusi yang bertukar

No.	Kerusi
N01	Banggi	WARISAN	GRS (GAGASAN)
N03	Pitas	BEBAS	GRS (GAGASAN)
N04	Tanjong Kapor	WARISAN	GRS (GAGASAN)
N05	Matunggong	PBS	GRS (PBS)
N06	Bandau	PN (BERSATU)	BEBAS
N07	Tandek	PBS	GRS (PBS)
N08	Pintasan	PN (BERSATU)	BEBAS
N09	Tempasuk	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)
N10	Usukan	BN (UMNO)	WARISAN
N12	Sulaman	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N13	Pantai Dalit	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)
N14	Tamparuli	PBS	UPKO
N15	Kiulu	PBS	GRS (PBS)
N16	Karambunai	BN (UMNO)	PN (PAS)
N18	Inanam	PH (PKR)	WARISAN
N19	Likas	PH (DAP)	WARISAN
N20	Api-Api	PH (PKR)	WARISAN
N21	Luyang	PH (DAP)	WARISAN
N23	Petagas	WARISAN	BEBAS
N24	Tanjung Keramat	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)
N25	Kapayan	PH (DAP)	WARISAN
N26	Moyog	WARISAN	UPKO
N27	Limbahau	WARISAN	GRS (GAGASAN)
N28	Kawang	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N29	Pantai Manis	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)
N31	Membakut	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N32	Klias	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N33	Kuala Penyu	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N34	Lumadan	PBS	GRS (PBS)
N36	Kundasang	PBS	GRS (PBS)
N37	Karanaan	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N38	Paginatan	PN (STAR)	KDM
N41	Liawan	PN (STAR)	BN (UMNO)
N42	Melalap	WARISAN	PH (PKR)
N43	Kemabong	BEBAS	GRS (GAGASAN)
N44	Tulid	PN (STAR)	BEBAS
N45	Sook	PN (STAR)	BN (PBRS)
N46	Nabawan	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N47	Telupid	PBS	GRS (PBS)
N48	Sugut	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)
N49	Labuk	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N51	Sungai Manila	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)
N52	Sungai Sibuga	BN (UMNO)	WARISAN
N56	Tanjong Papat	PH (DAP)	WARISAN
N57	Kuamut	BEBAS	GRS (GAGASAN)
N63	Kunak	WARISAN	BN (UMNO)
N67	Balung	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)
N68	Apas	PN (BERSATU)	GRS (GAGASAN)
N69	Sri Tanjong	PH (DAP)	WARISAN
N70	Kukusan	WARISAN	BEBAS
N71	Tanjong Batu	BN (UMNO)	GRS (GAGASAN)

Lihat juga

Nota

^ Berkhidmat sebagai ketua PH Sabah secara de facto berikutan keluarnya parti UPKO daripada PH.
^ Kiraan kerusi termasuk Melalap, yang mana penyandangnya Peter Anthony memulakan hukuman penjaranya pada 4 Mac 2025.
^ Pilihan Raya Negeri Sabah kini telah dikenali sebagai Pilihan Raya Umum Sabah susulan penggubalan artikel 1(2) Perlembagaan Persekutuan dengan mengembalikan status Sabah dan Sarawak sebagai rakan sekutu selaras dengan Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) pada tahun 2021.
^ Pakatan parti politik antara Parti Solidariti Tanah Airku dan Parti Maju Sabah.
^ Daripada Bahasa Kadazan-Dusun yang bermaksud "Kita Mesti Bersatu".
^ Penyandang kerusi Peter Anthony (KDM) kehilangan kerusinya selepas gagal rayuan kes mahkamah dan dijatuhi hukuman penjara pada 4 Mac 2025.^[11]^[12]
^ Penyandang kerusi Mohamad Hamsan Awang Supain (BN–UMNO) meninggal dunia akibat kegagalan buah pinggang pada 19 Januari 2025.^[13]
^ Abdul Halim Sidek Gulam Hassan telah mengambil keputusan pada 17 November untuk menarik diri dari bertanding di kerusi DUN Silam dalam PRN Sabah kali ini bertujuan untuk meminimumkan pertembungan dan meningkatkan peluang menang kepada rakan sekutu.^[14]
^ N65 Senallang
N72 Merotai
^ N12 Sulaman
N20 Api-Api
N21 Luyang
N28 Kawang
N45 Sook
N52 Sungai Sibuga
N54 Karamunting
N71 Tanjung Batu
^ N03 Pitas
N05 Matunggong
N10 Usukan
N17 Darau
N19 Likas
N33 Kuala Penyu
N34 Lumadan
N51 Sungai Manila
N53 Sekong
N58 Lamag
N63 Kunak
N68 Apas
N69 Sri Tanjong
^ N09 Tempasuk
N13 Pantai Dalit
N29 Pantai Manis
N37 Karanaan
N39 Tambunan
N48 Sugut
N55 Elopura
N59 Sukau
N60 Tungku
N61 Segama
^ N07 Tandek
N11 Kadamaian
N15 Kiulu
N42 Melalap
N49 Labuk
N56 Tanjong Papat
N57 Kuamut
N64 Sulabayan
^ N22 Tanjung Aru
N27 Limbahau
N30 Bongawan
N32 Klias
N43 Kemabong
N46 Nabawan
N47 Telupid
N50 Labuk
N62 Silam
N66 Bugaya
^ N23 Petagas
N31 Membakut
N35 Sindumin
N36 Kundasang
N38 Paginatan
N40 Bingkor
N41 Liawan
N70 Kukusan
N73 Sebatik
^ N02 Bengkoka
N04 Tanjong Kapor
N08 Pintasan
N16 Karambunai
N24 Tanjung Keramat
N67 Balung
^ N01 Banggi
N26 Moyog
^ N06 Bandau
N14 Tamparuli
N18 Inanam
N25 Kapayan
^ N44 Tulid
^ Termasuk calon dari Barisan Nasional and Perikatan Nasional.
^ Sebagai Warisan+, termasuk calon dari Pakatan Harapan.

Rujukan

^ "Status Sabah, Sarawak sebagai rakan sekutu dikembalikan". Dicapai pada 19 October 2025.
^ "Pilihan Raya Umum Dewan Undangan Sabah ke-17". Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia (SPR). 16 Oktober 2025.
^ "DUN Sabah bubar hari ini". Astro Awani. 6 Oktober 2025. Dicapai pada 19 Oktober 2025.
^ Nandini Balakrishnan (28 September 2016). "Here's The Fastest Way To Register As A Voter Before The Next Elections" (dalam bahasa Inggeris). Says.com. Dicapai pada 17 November 2025. Qualifications needed to register as a voter in Malaysia:
a) A Malaysian citizen above the age of 21.
b) A resident of an election constituency.
c) Is not disqualified by any laws.
^ "A Young Malaysian's Guide to the Election" (dalam bahasa Inggeris). Juice. 30 Mac 2018. Dicapai pada 17 November 2025. You are not eligible to register if you are:
a) on the qualifying date, you are serving jail term or detained as a person of unsound mind.
b) before the qualifying date, you have been convicted or sentenced to death or serving a jail term of more than 12 months and you're still liable on the qualifying date.
c) found guilty under the Election Offences Act, 1954.
d) have a foreign citizenship (Malaysian citizenship law does not permit a Malaysian to carry dual citizenship).
^ "Federal Gazette: Undi18, automatic voter registration to come into effect Dec 15 before Sabah polls". Borneo Post Online (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 17 November 2025.
^ "Undi18 to come into force Dec 15, but might still be too late for S'wak". Malaysiakini (dalam bahasa Inggeris). 2021-12-01. Dicapai pada 17 November 2025.
^ Khadir, Khalis (9 Mei 2025). "PRN Sabah: GRS sedia bertanding solo jika PH-BN teruskan kerjasama - Hajiji". Astro Awani. Dicapai pada 25 November 2025.
^ Abdullah, Izwan (15 Disember 2024). "KDM confirms contesting in Sabah polls, its president skips due to ongoing legal appeal". NST Online (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 17 Disember 2024.
^ Vanar, Muguntan (7 Mac 2025). "Peter Anthony's daughter Priscella to lead Parti KDM after his imprisonment". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 21 Mac 2025.
^ "Appeals court upholds Peter Anthony's conviction, sentence". The Star (dalam bahasa Inggeris). 4 Mac 2025. Dicapai pada 4 Mac 2025.
^ "Peter Anthony loses final appeal, to be sent to jail immediately". The Vibes (dalam bahasa Inggeris). 4 Mac 2025. Dicapai pada 4 Mac 2025.
^ Sokial, Sandra (20 Januari 2025). "Sungai Sibuga assemblyman Mohamad Hamsan passes away". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 20 Januari 2025.
^ "PRN Sabah: Calon PH di DUN Silam tarik diri, ini penjelasan Saifuddin Nasution". Berita Harian. 17 November 2025. Dicapai pada 17 November 2025.
^ "Facebook Suruhanjaya Pilihan Raya".
^ "Facebook Suruhanjaya Pilihan Raya".
^ "Sabah polls: No clear majority, coalition govt likely through negotiations - UiTM analysis". Sinar Daily (dalam bahasa Inggeris). 28 November 2025. Dicapai pada 29 November 2025.
^ "Sabah Voters Sentiment June 2025". vodus.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 6 November 2025.
^ "GE15 Election Poll Prediction". 11 Oktober 2024. Dicapai pada 6 November 2025.

[1] Berkhidmat sebagai ketua PH Sabah secara de facto berikutan keluarnya parti UPKO daripada PH.

[2] Kiraan kerusi termasuk Melalap, yang mana penyandangnya Peter Anthony memulakan hukuman penjaranya pada 4 Mac 2025.

[3] Pilihan Raya Negeri Sabah kini telah dikenali sebagai Pilihan Raya Umum Sabah susulan penggubalan artikel 1(2) Perlembagaan Persekutuan dengan mengembalikan status Sabah dan Sarawak sebagai rakan sekutu selaras dengan Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) pada tahun 2021.

[14] Pakatan parti politik antara Parti Solidariti Tanah Airku dan Parti Maju Sabah.

[15] Daripada Bahasa Kadazan-Dusun yang bermaksud "Kita Mesti Bersatu".

[18] Penyandang kerusi Peter Anthony (KDM) kehilangan kerusinya selepas gagal rayuan kes mahkamah dan dijatuhi hukuman penjara pada 4 Mac 2025.^[11]^[12]

[20] Penyandang kerusi Mohamad Hamsan Awang Supain (BN–UMNO) meninggal dunia akibat kegagalan buah pinggang pada 19 Januari 2025.^[13]

[22] Abdul Halim Sidek Gulam Hassan telah mengambil keputusan pada 17 November untuk menarik diri dari bertanding di kerusi DUN Silam dalam PRN Sabah kali ini bertujuan untuk meminimumkan pertembungan dan meningkatkan peluang menang kepada rakan sekutu.^[14]

[25] N65 Senallang
N72 Merotai

[26] N12 Sulaman
N20 Api-Api
N21 Luyang
N28 Kawang
N45 Sook
N52 Sungai Sibuga
N54 Karamunting
N71 Tanjung Batu

[27] N03 Pitas
N05 Matunggong
N10 Usukan
N17 Darau
N19 Likas
N33 Kuala Penyu
N34 Lumadan
N51 Sungai Manila
N53 Sekong
N58 Lamag
N63 Kunak
N68 Apas
N69 Sri Tanjong

[28] N09 Tempasuk
N13 Pantai Dalit
N29 Pantai Manis
N37 Karanaan
N39 Tambunan
N48 Sugut
N55 Elopura
N59 Sukau
N60 Tungku
N61 Segama

[29] N07 Tandek
N11 Kadamaian
N15 Kiulu
N42 Melalap
N49 Labuk
N56 Tanjong Papat
N57 Kuamut
N64 Sulabayan

[30] N22 Tanjung Aru
N27 Limbahau
N30 Bongawan
N32 Klias
N43 Kemabong
N46 Nabawan
N47 Telupid
N50 Labuk
N62 Silam
N66 Bugaya

[31] N23 Petagas
N31 Membakut
N35 Sindumin
N36 Kundasang
N38 Paginatan
N40 Bingkor
N41 Liawan
N70 Kukusan
N73 Sebatik

[32] N02 Bengkoka
N04 Tanjong Kapor
N08 Pintasan
N16 Karambunai
N24 Tanjung Keramat
N67 Balung

[33] N01 Banggi
N26 Moyog

[34] N06 Bandau
N14 Tamparuli
N18 Inanam
N25 Kapayan

[35] N44 Tulid

[36] Termasuk calon dari Barisan Nasional and Perikatan Nasional.

[37] Sebagai Warisan+, termasuk calon dari Pakatan Harapan.

[4] "Status Sabah, Sarawak sebagai rakan sekutu dikembalikan". Dicapai pada 19 October 2025.

[5] "Pilihan Raya Umum Dewan Undangan Sabah ke-17". Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia (SPR). 16 Oktober 2025.

[6] "DUN Sabah bubar hari ini". Astro Awani. 6 Oktober 2025. Dicapai pada 19 Oktober 2025.

[7] Nandini Balakrishnan (28 September 2016). "Here's The Fastest Way To Register As A Voter Before The Next Elections" (dalam bahasa Inggeris). Says.com. Dicapai pada 17 November 2025. Qualifications needed to register as a voter in Malaysia:
a) A Malaysian citizen above the age of 21.
b) A resident of an election constituency.
c) Is not disqualified by any laws.

[8] "A Young Malaysian's Guide to the Election" (dalam bahasa Inggeris). Juice. 30 Mac 2018. Dicapai pada 17 November 2025. You are not eligible to register if you are:
a) on the qualifying date, you are serving jail term or detained as a person of unsound mind.
b) before the qualifying date, you have been convicted or sentenced to death or serving a jail term of more than 12 months and you're still liable on the qualifying date.
c) found guilty under the Election Offences Act, 1954.
d) have a foreign citizenship (Malaysian citizenship law does not permit a Malaysian to carry dual citizenship).

[9] "Federal Gazette: Undi18, automatic voter registration to come into effect Dec 15 before Sabah polls". Borneo Post Online (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 17 November 2025.

[10] "Undi18 to come into force Dec 15, but might still be too late for S'wak". Malaysiakini (dalam bahasa Inggeris). 2021-12-01. Dicapai pada 17 November 2025.

[11] Khadir, Khalis (9 Mei 2025). "PRN Sabah: GRS sedia bertanding solo jika PH-BN teruskan kerjasama - Hajiji". Astro Awani. Dicapai pada 25 November 2025.

[12] Abdullah, Izwan (15 Disember 2024). "KDM confirms contesting in Sabah polls, its president skips due to ongoing legal appeal". NST Online (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 17 Disember 2024.

[13] Vanar, Muguntan (7 Mac 2025). "Peter Anthony's daughter Priscella to lead Parti KDM after his imprisonment". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 21 Mac 2025.

[16] "Appeals court upholds Peter Anthony's conviction, sentence". The Star (dalam bahasa Inggeris). 4 Mac 2025. Dicapai pada 4 Mac 2025.

[17] "Peter Anthony loses final appeal, to be sent to jail immediately". The Vibes (dalam bahasa Inggeris). 4 Mac 2025. Dicapai pada 4 Mac 2025.

[19] Sokial, Sandra (20 Januari 2025). "Sungai Sibuga assemblyman Mohamad Hamsan passes away". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 20 Januari 2025.

[21] "PRN Sabah: Calon PH di DUN Silam tarik diri, ini penjelasan Saifuddin Nasution". Berita Harian. 17 November 2025. Dicapai pada 17 November 2025.

[23] "Facebook Suruhanjaya Pilihan Raya".

[24] "Facebook Suruhanjaya Pilihan Raya".

[38] "Sabah polls: No clear majority, coalition govt likely through negotiations - UiTM analysis". Sinar Daily (dalam bahasa Inggeris). 28 November 2025. Dicapai pada 29 November 2025.

[39] "Sabah Voters Sentiment June 2025". vodus.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 6 November 2025.

[40] "GE15 Election Poll Prediction". 11 Oktober 2024. Dicapai pada 6 November 2025.

[nota 1]

[nota 2]

[nota 3]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[nota 4]

[nota 5]

[nota 6]

[nota 7]

[nota 8]

[15]

[16]

[nota 9]

[nota 10]

[nota 11]

[nota 12]

[nota 13]

[nota 14]

[nota 15]

[nota 16]

[nota 17]

[nota 18]

[nota 19]

[nota 20]

[nota 21]

[17]

[18]

[19]

[11]

[12]

[13]

[14]

Pencalonan Ketua Menteri Sabah
																														Datuk Seri Panglima Haji Hajiji Noor Pengerusi Gabungan Rakyat Sabah dan Presiden Parti Gagasan Rakyat Sabah

																														Datuk Seri Panglima Haji Mohd Shafie Apdal Presiden Parti Warisan Sabah

																														Datuk Seri Panglima Bung Moktar Radin Pengerusi Barisan Nasional Sabah dan Pengerusi Badan Perhubungan Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu Sabah

																														Datuk Seri Dr. Ronald Kiandee Pengerusi Perikatan Nasional Badan Perhubungan Negeri Sabah dan Ketua Badan Pimpinan Negeri Parti Pribumi Bersatu Malaysia Sabah

																														Datuk Seri Panglima Dr. Jeffrey Kitingan Presiden Parti Solidariti Tanah Airku dan Pengerusi Gerakan Bersatu Sabah