Kapal kura-kura (Korea: 거북선; RR: geobukseon; sebutan Korea: [kʌ.buk̚.s͈ʌn]), atau kapal penyu, merupakan sejenis kapal perang yang digunakan oleh Tentera Laut Joseon Korea dari awal abad ke-15 hingga abad ke-19. Kapal ini digunakan bersama kapal perang panokseon dalam usaha menentang armada Jepun yang menyerang. Nama kapal ini berasal daripada bentuk perlindungannya yang dikatakan menyerupai kulit kura-kura. Sesetengah sejarawan menggambarkannya sebagai bentuk awal kapal perang Ironclad, namun bukti sejarah mengenai perkara ini masih tidak pasti.
Sejarah
Rujukan pertama kepada kapal kura-kura generasi awal, yang dikenali sebagai gwiseon (귀선; 龜船, sebutan Korea: [kɥisʌn]), muncul dalam catatan tahun 1413 dan 1415 dalam Riwayat Dinasti Joseon, yang menyebut tentang satu pertempuran olok-olok antara sebuah gwiseon dan sebuah kapal perang Jepun. Namun begitu, kapal kura-kura awal ini tidak lagi digunakan berikutan tahap kesiapsiagaan tentera laut Korea yang merosot semasa tempoh aman yang panjang.
Kapal kura-kura memainkan peranan dalam peperangan menentang tentera laut Jepun yang menyokong cubaan Toyotomi Hideyoshi menakluki Korea dari tahun 1592 hingga 1598. Laksamana Yi Sun-sin yang memenangi semua pertempuran menentang Tentera Laut Jepun, dikreditkan sebagai pencipta reka bentuk kapal kura-kura yang telah dipertingkatkan. Sejak kemunculan pertama dalam Pertempuran Sacheon, kapal kura-kuranya menyumbang kepada kemenangan dalam 16 pertempuran menentang armada Jepun di bawah pelbagai daimyo yang kebanyakannya dari barat Jepun, walaupun di bawah pimpinan Won Gyun, Tentera Laut Joseon mengalami kekalahan teruk dalam Pertempuran Chilcheollyang. Tidak dapat dipastikan berapa banyak kapal kura-kura ciptaan Yi yang telah dibina. Kos pembinaan sebuah kapal perang berperisai ini dipercayai tinggi, terutama jika dek kapal dilapisi dengan kepingan besi berbentuk heksagon seperti yang dilaporkan oleh beberapa sumber.
Reka bentuk dan pembinaan
Kapal kura-kura versi kemudian menunjukkan beberapa perubahan struktur berbanding versi terdahulu. Sebagai contoh, lelaran kapal kura-kura yang lebih baharu mempunyai tembok kiri-kanan yang lebih tinggi. Perubahan dalam reka bentuk ini dibuat supaya lebih banyak celahan pada tembok dapat ditambah. Celah-celah ini pula boleh digunakan untuk menempatkan lebih banyak senjata atau sebagai pengudaraan untuk anak kapal. Ilustrasi awal menunjukkan versi awal kapal ini mempunyai dek yang dibina daripada papan bertindih, manakala gambaran kemudian menunjukkan dek kapal dilapisi plat heksagon yang rata, diperbuat daripada kayu atau besi. Walau bagaimanapun, dalam kedua-dua versi awal dan kemudian, kapal kura-kura direka untuk bergerak dengan pantas, kerana ia digerakkan oleh pendayung dan juga layar.
Atap
Terdapat beberapa sumber bukan kontemporari yang menyatakan bahawa kapal kura-kura dilitupi dengan plat logam,[1][2] jika benar, menjadikannya kapal berperisai pertama dalam sejarah.[3][4][5] Walaupun sumber yang ada menunjukkan bahawa bumbung kapal itu dipasang dengan pancang besi untuk menghalang musuh daripada menaiki kapal, terdapat perbezaan pendapat dalam kalangan ahli sejarah tentang sama ada kapal kura-kura benar-benar berperisai besi.[6]
Tiada sumber Korea kontemporari dari zaman Yi Sun-sin yang menyatakan bahawa kapal kura-kura dilengkapi perisai besi.[6] Sebuah riwayat Jepun menyebut pertempuran pada Ogos 1592 yang melibatkan tiga kapal kura-kura Korea yang "dilitupi besi." Ini mungkin merujuk kepada pancang besi yang menonjol dari bumbung kapal. Walau bagaimanapu, ahli sejarah Stephen Turnbull menegaskan bahawa pada Februari 1593 kerajaan Jepun mengarahkan tenteranya menggunakan plat besi dalam pembinaan kapal, mungkin sebagai tindak balas kepada serangan Korea.
Samuel Hawley mencadangkan bahawa idea kapal kura-kura berperisai besi bermula daripada tulisan orang Barat pada akhir abad ke-19 yang pulang dari Korea.[6] Perkembangan daripada sekadar perbandingan kepada dakwaan bahawa kapal kura-kura mendahului kapal perang berperisai moden selama berabad-abad dapat dikesan kembali, dan tidak muncul sebelum sekitar tahun 1880. Setelah bersentuhan dengan kisah-kisah tempatan mengenai kapal purba berperisai dalam era ketika kapal perang besi Barat sedang meningkat keunggulannya, para penulis ini mungkin secara semula jadi membayangkan perisai logam berbanding bumbung kayu tebal yang lebih tradisional. Sebagai contoh, semasa peristiwa General Sherman, orang Korea telah membina sebuah kapal kura-kura improvisasi, dilindungi dengan kepingan logam dan kulit lembu untuk memusnahkan kapal General Sherman, tetapi usahanya gagal menembusi badan kapal besi itu dan mengorbankan seorang kelasi mereka.[7][8] Apabila Tentera Laut Perancis mengancam Korea, kerajaan memerintahkan pembinaan sebuah kapal berperisai "seperti kapal kura-kura." Namun demikian, walaupun segala usaha dilakukan, reka bentuk tersebut gagal terapung. Turnbull berpendapat bahawa pengalaman abad ke-19 itu tidak semestinya menolak kemungkinan wujudnya jumlah terhad plat perisai pada tahun 1592.
Pancang
Pancang logam digunakan untuk menutup bahagian atas kapal kura-kura bagi menghalang taktik menaiki kapal yang digunakan oleh pihak Jepun. Menurut catatan sejarah, pancang tersebut ditutup dengan beg beras kosong atau tikar beras untuk memerangkap tentera Jepun agar cuba menaiki kapal, kerana tindakan menaiki kapal itu kelihatan selamat. Namun demikian, pengarang moden mendapati perkara ini tidak mungkin berlaku kerana susunan sedemikian sebenarnya akan mendedahkan mereka kepada serangan anak panah musuh.[9]
Senjata
Kapal kura-kura dilengkapi dengan meriam jenis cheonja ("syurga"), jija ("bumi"), hyeonja ("hitam"), dan hwangja ("kuning") yang dikenali sebagai chongtong (meriam Joseon). Terdapat juga senapang sundut yang dikenali sebagai seungja ("kemenangan"). Jarak tembakan seungja ialah 200 meter (660 kaki), manakala hwangja merupakan yang paling ringan tetapi mempunyai jarak tembakan sejauh 1,200 meter (3,900 kaki). Menurut Hae-Ill Bak, satu catatan Jepun mengenai Pertempuran Angolpo merekodkan pengalaman dua komander Jepun pada 9 Julai 1592 ketika berperang menentang kapal kura-kura:
Serangan mereka (kapal kura-kura) berterusan sehingga kira-kira jam 6 petang dengan menembakkan anak panah api besar melalui serangan berturutan secara bergilir, walaupun dari jarak sedekat 18–30 kaki. Akibatnya, hampir setiap bahagian kapal kami—menara, laluan, dan pelindung sisi—musnah sepenuhnya.[9]
Sebuah kepala naga dipasang di bahagian hadapan kapal (haluan). Beberapa versi kepala naga telah digunakan pada kapal kura-kura. Kepala naga ini mula-mula dipasang sebagai bentuk awal perang psikologi untuk menakutkan tentera Jepun. Salah satu versi dilengkapi dengan projektor yang boleh melepaskan asap toksik pekat, yang direka untuk mengaburkan penglihatan dan mengganggu keupayaan tentera Jepun mengatur pergerakan dan koordinasi dengan betul.
Pembinaan semula
Sebuah kapal kura-kura telah dibina semula oleh Pusat Penyelidikan Geobukseon (거북선연구원),[23] sebuah syarikat komersial swasta.[10] Mereka telah menjalankan kajian menyeluruh mengenai reka bentuk asal kapal kura-kura dan menghasilkan beberapa model bersaiz sebenar untuk kegunaan komersial. Kapal-kapal ini telah digunakan dalam drama Korea, The Immortal Admiral Yi Sun-sin.[11]
Kapal kura-kura Korea yang dibina semula di pelabuhan Yeosu. Beberapa muzium menempatkan kapal kura-kura untuk dipamerkan, dan orang ramai boleh melawat serta masuk ke dalam kapal kura-kura bersaiz 1:1 yang berlabuh di Yeosu.[12] Delegasi Korea Utara ke selatan kelihatan lebih berhati-hati mengenai kepentingan sejarah kapal ini.[13]
Catatan
- ^ Geoffrey Parker (1996). The military revolution: military innovation and the rise of the West, 1500-1800. Cambridge University Press. m/s. 109. ISBN 978-0-521-47958-5.
- ^ John V. Quarstein (2006). A history of ironclads: the power of iron over wood. The History Press. m/s. 28. ISBN 978-1-59629-118-8.
- ^ Michael J. Seth (2010). A history of Korea: from antiquity to the present. Rowman & Littlefield. m/s. 147. ISBN 978-0-7425-6716-0.
- ^ John Stewart Bowman (2000). Columbia chronologies of Asian history and culture. Columbia University Press. m/s. 211. ISBN 978-0-231-11004-4.
- ^ Merriam-Webster, Inc (2000). Merriam-Webster's collegiate encyclopedia. Merriam-Webster. m/s. 1776. ISBN 978-0-87779-017-4.
- ^ a b c Roh, Young-koo: "Yi Sun-sin, an Admiral Who Became a Myth", The Review of Korean Studies, Vol. 7, No. 3 (2004), p.13
- ^ Roblin, Sebastien (2018-01-18). "In 1871, America 'Invaded' Korea. Here's What Happened". The National Interest (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2021-04-14.
- ^ Lindsay, James M. (2013-06-10). "TWE Remembers: The Korean Expedition of 1871 and the Battle of Ganghwa (Shinmiyangyo)". The National Interest (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2021-07-24.
- ^ a b Hae-Ill Bak: “A Short Note on the Iron-clad Turtle Boats of Admiral Yi Sun-sin," Korea Journal 17:1 (January 1977): 34-39 (36f.)
- ^ 거북선연구원: Keobukseon Research Center
- ^ KBS Drama: The Immortal Yi Sun-sin.
- ^ "Admiral Yi and his turtle ship resurrect in late April| Korea.net News". Korea.net. 2008-04-12. Diarkibkan daripada yang asal pada February 2, 2009. Dicapai pada 2010-02-09.
- ^ Allen Clark: The Hero of all Heroes Admiral Yi Sun-sin and his Turtle Boat Armada (Review), Korea Journal (Sept. 1973), pp. 68–71 (68)
Pautan luar
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Kapal kura-kura |