Wilayah Jilin
吉林省 Chi-lin, Kirin | |
|---|---|
| Wilayah Jilin | |
| Transkripsi Nama | |
| • Cina | 吉林省 (Jílín Shěng) |
| • Singkatan | JL / 吉 (pinyin: Jí) |
 Pemandangan Tasik Syurga | |
.svg) Peta menunjukkan lokasi Wilayah Jilin | |
| Koordinat: 43°42′N 126°12′E / 43.7°N 126.2°E | |
| Negara | China |
| Dinamakan bersempena | daripada _girin ula_, frasa dalam bahasa Manchu yang bermaksud "di sepanjang sungai" |
| Ibu negeri (dan bandar terbesar) | |
| Bahagian pentadbiran | 9 wilayah pentadbiran, 60 daerah, 1006 pekan |
| Pentadbiran | |
| • Jenis | Wilayah |
| • Badan | Kongres Rakyat Wilayah Jilin |
| • Setiausaha Parti | Huang Qiang |
| • Pengerusi Kongres | kosong |
| • Gabenor | Hu Yuting |
| • Pengerusi CPPCC | Zhu Guoxian |
| • Wakil Kongres Rakyat Kebangsaan | 58 timbalan |
| Keluasan | |
| • Jumlah | 191,126 km2 (73,794 batu persegi) |
| • Pemeringkatan | Ke-14 |
| Aras tertinggi | 2,744 m (9,003 ft) |
| Penduduk (2020)[2] | |
| • Jumlah | 24,073,453 |
| • Pemeringkatan | Ke-24 |
| • Kepadatan | 130/km2 (330/batu persegi) |
| • Pemeringkatan | Ke-23 |
| Demografi | |
| • Komposisi etnik | |
| • Bahasa dan dialek | Bahasa Mandarin Timur Laut, Korea Hamgyŏng |
| KDNK Templat:Normal[3] | |
| • Jumlah | CN¥ 1,588 bilion (Ke-26)
US$ 192 bilion |
| • Per kapita | CN¥ 54,695 (Ke-27)
US$ 7,762 |
| Kod ISO 3166 | CN-JL |
| HDI (2022) | 0.777[4] (Ke-17) – tinggi |
| Laman sesawang | www |
| Jilin | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.svg) "Jilin" dalam aksara Cina | |||||||||||||||||||
| Nama Bahasa Cina | |||||||||||||||||||
| Bahasa Cina | 吉林 | ||||||||||||||||||
| Pos | Kirin | ||||||||||||||||||
| Maksud harfiah | transkripsi "girin (ula)" frasa bahasa Manchu bermaksud "di sepanjang sungai" | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Chinese Korean name | |||||||||||||||||||
| Chosŏn'gŭl | 길림 | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Manchu name | |||||||||||||||||||
| Manchu script | ᡤᡳᡵᡳᠨ ᡤᠣᠯᠣ | ||||||||||||||||||
| Romanization | Girin golo | ||||||||||||||||||
Jilin[a] ialah salah satu daripada tiga wilayah di Timur Laut China. Ibu negeri dan bandar terbesar wilayah ini ialah Changchun. Jilin bersempadan dengan Korea Utara (Rasŏn, Hamgyong Utara, Ryanggang dan Chagang) dan Rusia (Primorsky Krai) di sebelah timur, Heilongjiang di utara, Liaoning di selatan, dan Mongolia Dalam di sebelah barat.
Seperti seluruh Timur Laut China, Jilin mengalami tempoh awal perindustrian. Namun, ekonomi Jilin yang berasaskan industri berat menghadapi kesukaran ekonomi selepas penswastaan. Keadaan ini mendorong kerajaan pusat untuk melancarkan kempen "Menghidupkan Semula Timur Laut". Wilayah ini mengandungi simpanan besar syal minyak.
Nama
Nama "Jilin" berasal daripada _girin ula_,[b] iaitu frasa dalam bahasa Manchu yang bermaksud "di sepanjang sungai", yang dipendekkan kepada _Kirin_ dalam bahasa Inggeris. Istilah Manchu ini telah ditranskripsi ke dalam bentuk jilin wula (t 吉林烏拉, s 吉林乌拉) dalam aksara Cina, dan kemudiannya dua aksara pertama dipendekkan, yang ditranskripsi dalam bahasa Inggeris sebagai _Chi-lin_ (Wade-Giles) dan kemudian "Jilin" (Hanyu Pinyin).[6]
Sejarah
Pada zaman purba, kawasan Jilin didiami oleh kaum-kaum Xianbei, Sushen, Mohe, Jurchen, dan Wùjí (勿吉).[7] Kerajaan Buyeo dan Goguryeo pernah menguasai sebahagian kawasan ini.
Kemudian, rantau ini jatuh di bawah pemerintahan berturut-turut oleh Xiongnu, Negara Xianbei, Goguryeo, Balhae, Khitan dari Dinasti Liao, Jurchen Dinasti Jin, dan Mongol dari Dinasti Yuan.[8] Semasa pemerintahan Dinasti Qing, sebahagian besar wilayah ini berada di bawah kawalan Jeneral Jilin (Girin i Jiyanggiyūn), yang kuasanya meliputi kawasan yang kini termasuk dalam wilayah Primorsky Krai, Rusia.
Selepas kawasan Primorsky Krai diserahkan kepada Rusia pada tahun 1860, kerajaan mula membuka wilayah ini kepada penghijrah etnik Han, kebanyakannya berasal dari Shandong. Menjelang awal abad ke-20, etnik Han telah menjadi kumpulan etnik dominan di kawasan ini. Pada tahun 1932, wilayah ini dimasukkan ke dalam Manchukuo, sebuah negara boneka yang ditubuhkan oleh Jepun. Changchun (yang ketika itu dikenali sebagai Xinjing), ibu negeri Jilin masa kini, telah dijadikan ibu kota Manchukuo. Selepas kekalahan Jepun pada tahun 1945, Tentera Merah Soviet menawan Jilin dalam Operasi August Storm.[9] Kawasan ini, bersama-sama dengan seluruh timur laut China, telah diserahkan kepada pihak Komunis oleh Kesatuan Soviet. Manchuria menjadi medan pelancaran bagi pihak Komunis untuk menawan seluruh China dalam Perang Saudara China.
Pada tahun 1949, wilayah Jilin lebih kecil, hanya merangkumi kawasan sekitar Changchun dan Bandar Jilin, dan ibu negerinya ialah Bandar Jilin, manakala Changchun merupakan sebuah perbandaran bebas daripada wilayah tersebut. Pada tahun 1950-an, sempadan Jilin diperluas kepada bentuk semasa. Semasa Revolusi Kebudayaan, wilayah Jilin sekali lagi diperbesar untuk merangkumi sebahagian daripada Mongolia Dalam, memberikan sempadan dengan negara merdeka Mongolia, namun peluasan ini kemudiannya dibatalkan.
Dalam era moden, Jilin bersama wilayah Timur Laut China lain yang berasaskan industri berat, telah menghadapi kesukaran ekonomi akibat penswastaan. Hal ini mendorong kerajaan pusat untuk melancarkan kempen "Menghidupkan Semula Timur Laut".
Geografi
Wilayah Jilin terletak di bahagian tengah timur laut China, bersempadan dengan Rusia di sebelah timur dan Korea Utara di sebelah tenggara. Jilin mempunyai keluasan sekitar 190,000 km2 (73,000 bt2) dan jumlah penduduk seramai 24 juta orang. Ibu negerinya ialah Changchun, yang terletak sejauh 113 km (70 bt) ke barat dari Bandar Jilin.
Jilin kaya dengan sumber mineral semula jadi, dengan 136 jenis mineral yang dikenal pasti, dan 70 daripadanya telah diekstrak. Wilayah ini juga kaya dengan sumber perubatan tradisional Cina, dengan kira-kira 27,000 jenis tumbuhan liar dan 9,000 jenis herba ubatan.[10]
Wilayah ini mempunyai simpanan besar bagi minyak, gas, arang batu, besi, nikel, molibdenum, talkum, grafit, gipsum, batu simen, emas dan perak; simpanan syal minyak di Jilin merupakan yang terbesar di negara ini.[11]
Jilin mempunyai altitud tertinggi di bahagian tenggara dan menurun secara beransur ke arah barat laut. Banjaran Changbai merentasi kawasan tenggara wilayah ini dan mengandungi puncak tertinggi wilayah ini, iaitu Gunung Paektu dengan ketinggian 2,744 m (9,003 ka). Banjaran lain termasuk Banjaran Jilinhada, Banjaran Zhang Guangcai, dan Banjaran Longgang.
Jilin dialirkan oleh Sungai Yalu dan Sungai Tumen di bahagian tenggara yang paling hujung (yang bersama-sama membentuk sempadan antara Republik Rakyat China dan Korea Utara), oleh anak sungai Sungai Liao di barat daya, serta oleh Sungai Songhua dan Sungai Nen di utara, kedua-duanya akhirnya mengalir ke Sungai Amur.
Jilin mempunyai iklim benua monsun yang sejuk di utara, dengan musim sejuk yang panjang dan dingin serta musim panas yang pendek dan hangat. Purata suhu pada bulan Januari adalah antara −20 hingga −14 °C (−4 hingga 7 °F). Purata hujan tahunan pula adalah sekitar 350 hingga 1,000 mm (13.8 hingga 39.4 in).
Bandar-bandar utama di wilayah ini termasuk Changchun, Bandar Jilin, Baishan, Baicheng, Siping, Yanji, Songyuan, Tonghua dan Liaoyuan.[12]
Pembahagian pentadbiran
Wilayah Jilin terdiri daripada sembilan pembahagian peringkat wilayah: lapan bandar peringkat wilayah (termasuk satu bandar sub-wilayah) dan satu wilayah autonomi:
| Pembahagian pentadbiran Jilin | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kod | Bahagian | Keluasan (km²) | Populasi 2010 | Pusat tadbir | Bahagian pentadbiran | ||||||
| ! Daerah | ! Daerah setingkat | ! Daerah autonomi | ! Bandar setingkat daerah | ||||||||
| 220000 | Wilayah Jilin | 187,400.00 | 27,462,297 | Changchun | 21 | 16 | 3 | 20 | |||
| 220100 | Changchun | 24,734.13 | 7,677,089 | Daerah Nanguan | 7 | 1 | — | 3 | |||
| 220200 | Jilin | 27,659.79 | 4,414,681 | Daerah Chuanying | 4 | 1 | — | 4 | |||
| 220300 | Siping | 10,241.73 | 3,386,325 | Daerah Tiexi | 2 | 1 | 1 | 1 | |||
| 220400 | Liaoyuan | 5,140.45 | 1,176,645 | Daerah Longshan | 2 | 2 | — | — | |||
| 220500 | Tonghua | 15,607.80 | 2,325,242 | Daerah Dongchang | 2 | 3 | — | 2 | |||
| 220600 | Baishan | 17,473.73 | 1,295,750 | Daerah Hunjiang | 2 | 2 | 1 | 1 | |||
| 220700 | Songyuan | 21,089.38 | 2,881,082 | Daerah Ningjiang | 1 | 2 | 1 | 1 | |||
| 220800 | Baicheng | 25,692.29 | 2,033,058 | Daerah Taobei | 1 | 2 | — | 2 | |||
| 222400 | Wilayah Autonomi Korea Yanbian | 43,509.10 | 2,271,600 | Yanji | — | 2 | — | 6 | |||
| Nama dalam Bahasa Cina dan bentuk romanisasi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Bahasa Inggeris | Cina | Pinyin | ||
| Wilayah Jilin | 吉林省 | Jílín Shěng | ||
| Changchun | 长春市 | Chángchūn Shì | ||
| Bandar Jilin | 吉林市 | Jílín Shì | ||
| Siping | 四平市 | Sìpíng Shì | ||
| Liaoyuan | 辽源市 | Liáoyuán Shì | ||
| Tonghua | 通化市 | Tōnghuà Shì | ||
| Baishan | 白山市 | Báishān Shì | ||
| Songyuan | 松原市 | Sōngyuán Shì | ||
| Baicheng | 白城市 | Báichéng Shì | ||
| Wilayah Autonomi Korea Yanbian | 延边朝鲜族自治州 | Yánbiān Cháoxiǎnzú Zìzhìzhōu | ||
Ekonomi
Pada tahun 2011, KDNK nominal Wilayah Jilin berjumlah RMB 1,053.1 bilion (AS$167.1 bilion). KDNK wilayah ini telah berkembang pada kadar dua angka sejak 2003, dengan peningkatan sebanyak 51 peratus dari 2003 hingga 2007. KDNK nominal per kapita meningkat kepada RMB 26,289 (AS$3,848) pada tahun 2009. Sementara itu, nilai tambahan dan keuntungan perusahaan besar mencatatkan peningkatan masing-masing sebanyak 19 peratus dan 30 peratus berbanding angka tahun 2005.[13]
Hasil pertanian Jilin tertumpu pada tanaman padi, gandum, jagung dan sorgum. Padi banyak ditanam di bahagian timur seperti Wilayah Yanbian. Banjaran Changbai merupakan sumber utama kayu balak. Penternakan biri-biri pula penting di kawasan barat seperti Baicheng.
Antara sumber asli wilayah ini, Jilin mempunyai simpanan syal minyak terbesar di China dan salah satu daripada lima simpanan mineral terbesar negara.[14] Berbanding wilayah lain, Jilin kaya dengan simpanan kieselguhr, wollastonite, batu apung, dan molibdenum.
Industri di Jilin tertumpu kepada pembuatan kenderaan, gerabak kereta api, dan aloi besi.
Jilin ialah salah satu pangkalan pengeluaran bijirin utama di China dan menduduki tempat ke-6 dalam pengeluaran kayu balak.[11]
Secara tradisional, Jilin dikenali sebagai pusat farmaseutikal utama, dengan hasil ginseng dan tanduk rusa antara yang tertinggi di China, yang digunakan secara meluas dalam bidang perubatan tradisional Cina.[10][14]
Zon pembangunan ekonomi dan teknologi
Zon Pembangunan Industri Baharu dan Teknologi Tinggi Jilin
Zon ini ditubuhkan pada tahun 1992 di Bandar Jilin, meliputi kawasan perancangan seluas 818 km2 (316 bt2) dan kawasan dibangunkan seluas 242 km2 (93 bt2). Industri utama termasuk bahan baharu, produk kimia halus, integrasi fotoelektron dan mekanikal, elektronik, perubatan dan bio-kejuruteraan. Hanya 14 km (8.7 bt) dari Tasik Songhua, dengan stesen bas dan kereta api terdekat dalam jarak 3 km (1.9 bt).[15]
Zon Pembangunan Ekonomi dan Teknologi Jilin pula ditubuhkan pada Mei 1998 di timur laut Bandar Jilin. Zon ini mempunyai kawasan perancangan seluas 28 km2 (11 bt2), terletak 90 km (56 bt) dari Changchun, 5 km (3.1 bt) dari Lapangan Terbang Jilin, dan 8 km (5.0 bt) dari Stesen Kereta Api Jilin.
Industri utama termasuk kimia halus, bio-kejuruteraan, pemprosesan serat kimia, dan produk pertanian. Zon ini terbahagi kepada empat bahagian: Taman Industri Kimia, Taman Industri Makanan, Taman Industri Tekstil, dan Taman Industri Perubatan. Yang terakhir menumpukan pembangunan farmaseutikal tradisional Cina, ubat molekul kecil, bio-farmaseutikal dan produk kesihatan.
Zon Pembangunan Ekonomi dan Teknologi Changchun (peringkat negeri)
Pada tahun 1993, dengan kelulusan kerajaan pusat, Zon Pembangunan Ekonomi dan Teknologi Changchun (CETDZ) diiktiraf sebagai zon pembangunan ekonomi dan teknologi peringkat negeri. Kawasan keseluruhan CETDZ ialah 112.72 km2 (43.52 bt2), dengan 30 km2 (12 bt2) dikhaskan untuk pembangunan. Sehingga akhir 2006, pelaburan aset tetap zon ini mencecah 38.4 bilion yuan, dengan 1,656 perusahaan berdaftar termasuk 179 syarikat pelaburan asing. Keluaran kasar serantau mencecah 101.8 bilion yuan; nilai keluaran industri 233.0 bilion yuan; dan hasil kewangan keseluruhan 15.7 bilion yuan.[16]
Changchun juga merupakan lokasi salah satu kilang terbesar CRRC untuk pembuatan kereta api laju. Pada November 2016, CRRC Changchun memperkenalkan gerabak kereta api laju pertama di dunia dengan katil bertingkat, mampu beroperasi dalam persekitaran suhu ultra rendah. Dikenali sebagai _Panda_, ia boleh bergerak sehingga 250 km/j, beroperasi pada suhu -40 darjah Celsius, mempunyai hab Wi-Fi dan tempat tidur yang boleh dilipat menjadi tempat duduk siang hari.[17]
- Zon Pembangunan Industri Teknologi Tinggi Changchun (peringkat negeri)
Zon ini dihubungkan oleh empat jalan utama dan satu laluan rel ringan ke pusat bandar. Stesen kereta api terdekat, Stesen Changchun, hanya 20 minit dengan rel ringan. Pada tahun 2002, kawasan ini menjadi yang pertama di Timur Laut China mendapat pensijilan alam sekitar ISO14001. Nisbah landskap hijau zon ini mencecah 38%.[18]
- Zon Kerjasama Ekonomi Sempadan Hunchun
Zon ini diluluskan sebagai zon kerjasama ekonomi sempadan peringkat kebangsaan pada tahun 1992, dengan kawasan perancangan seluas 24 km2 (9.3 bt2). Pada tahun 2002 dan 2001, Zon Pemprosesan Eksport Hunchun dan Zon Perdagangan China-Rusia Hunchun telah ditubuhkan. Zon ini terletak secara strategik di persimpangan sempadan China, Rusia dan Korea. Ia memfokus kepada pemprosesan makanan laut, pembuatan produk elektronik, bio-farmaseutikal, industri tekstil dan lain-lain.[19]
- Zon Pemprosesan Eksport Hunchun
Zon ini terletak dalam kawasan seluas 5 km2 (1.93 bt2) di Zon Kerjasama Ekonomi Sempadan Hunchun, dengan kawasan perancangan berjumlah 2.44 km2 (0.94 bt2). Ia berkongsi infrastruktur dan dasar dengan zon induknya.[20]
Pautan luar
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan: Jilin. |
Bahagian-bahagian peringkat pertama pentadbiran Republik Rakyat China (PRC) | ||
|---|---|---|
| Provinsi |  | |
| Kawasan autonomi | ||
| Kawasan perbandaran | ||
| Kawasan pentadbiran khas | ||
1 Dituntut oleh Republik Rakyat China, tetapi kini ditadbir Republik China. (Lihat juga Taraf politik Taiwan) | ||
- ^ "Doing Business in China - Survey". Kementerian Perdagangan Republik Rakyat China. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 Ogos 2013. Dicapai pada 5 Ogos 2013.
- ^ "Komunike Banci Penduduk Kebangsaan Ketujuh (No. 3)". Biro Statistik Kebangsaan China. 11 Mei 2021. Dicapai pada 11 Mei 2021.
- ^ "National Data". Biro Statistik Kebangsaan China. Mac 2024. Dicapai pada 22 Jun 2024. lihat juga "zh: 2023年吉林省国民经济和社会发展统计公报". Jilin.gov.cn. 26 Mac 2024. Dicapai pada 22 Jun 2024. Kadar pertukaran purata tahun 2023 ialah 7.0467 CNY kepada 1 Dolar AS "Komunike Statistik Republik Rakyat China mengenai pembangunan ekonomi dan sosial negara tahun 2023" (Siaran akhbar). China NBS. 29 Februari 2024. Dicapai pada 22 Jun 2024.
- ^ "Indeks Pembangunan Manusia (8.0)- China". Global Data Lab. Dicapai pada 23 September 2024.
- ^ "Jilin". Kamus Inggeris Lexico. Oxford University Press. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 Mei 2021.
- ^ (dalam bahasa Bahasa Cina) "Asal Usul Nama Wilayah di China" Diarkibkan 27 April 2016 di Wayback Machine, People's Daily Online.
- ^ 前言 (PDF) (dalam bahasa Cina). Perpustakaan Wilayah Jilin. 2009-11-24.[pautan mati kekal]
- ^ History of Mongolia, Jilid II, 2003
- ^ LTC David M. Glantz, "August Storm: The Soviet 1945 Strategic Offensive in Manchuria" Diarkibkan 3 Mac 2016 di Wayback Machine. Leavenworth Papers No. 7, Combat Studies Institute, Februari 1983, Fort Leavenworth, Kansas.
- ^ a b "China Expat city Guide Jilin". China Expat. 2008. Dicapai pada 2009-02-08.
- ^ a b "China Briefing Business Reports". Asia Briefing. 2007. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 Disember 2008. Dicapai pada 2009-02-12.
- ^ "China Briefing Business Reports". Asia Briefing. 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 Disember 2008. Dicapai pada 2009-02-08.
- ^ "China Briefing Business Reports" (PDF). Asia Briefing. 2008. Dicapai pada 2009-02-08.[pautan mati kekal]
- ^ a b "Wilayah Jilin @ The China Perspective". www.thechinaperspective.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 2 Jun 2011. Dicapai pada 17 Januari 2022.
- ^ RightSite.asia | Zon Pembangunan Teknologi Tinggi Jilin
- ^ RightSite.asia | Zon Pembangunan Ekonomi dan Teknologi Changchun
- ^ "China develops bullet train with fold-up beds". China Daily. Xinhua. 14 November 2016. Dicapai pada 15 November 2016.
- ^ RightSite.asia | Zon Pembangunan Industri Teknologi Tinggi Changchun
- ^ RightSite.asia | Zon Kerjasama Ekonomi Sempadan Hunchun Diarkibkan 2010-02-05 di Wayback Machine
- ^ RightSite.asia | Zon Pemprosesan Eksport Hunchun Diarkibkan 2010-02-05 di Wayback Machine
Ralat petik: Tag <ref> wujud untuk kumpulan bernama "lower-alpha", tetapi tiada tag <references group="lower-alpha"/> yang berpadanan disertakan