| Bahasa Jepun Kuno Timur | |
|---|---|
 Kawasan timur pada abad ke-8 | |
| Kawasan | Jepun Timur |
| Era | Abad ke-4 hingga ke0-9 |
Jepun
| |
Bentuk awal | |
| Kod bahasa | |
| ISO 639-3 | – |
Bahasa Jepun Kuno Timur (上代東国方言, 上代東国語) ialah sekumpulan varieti heterogen bahasa Jepun Kuno yang pernah dituturkan di timur Jepun, di kawasan yang secara tradisinya dipanggil sebagai Togoku atau Azuma.
Pengelasan
Bahasa Jepun Kuno Timur merupakan cabang subkumpulan Jepun bagi bahasa-bahasa Jepun (Jepun Kepulauan), dengan jenis-jenis Jepun Kuno yang lain, yang semuanya turun dari bahasa proto-Jepun (berasingan daripada Proto-Ryukyu, mengikut pengelasan Kupchik (2011)).[1]
Penggunaan
Bahasa Jepun Kuno Timur terutamanya dibuktikan melalui puisi yang dikumpulkan dalam beberapa antologi yang ditulis pada abad ke-8:[2][3]
- Man'yōshū (万葉集), dalam jilid ke-14 dan ke-20, serta beberapa puisi dari jilid ke-16;
- Kokin wakashū (古今和歌集), yang mana puisi ditulis dalam dialek ini (ditulis semasa zaman Heian);
- Fudoki (風土記);
- Azuma (asobi) uta (東遊び歌);
- Sakimori uta, bagaimanapun, yang ini ditulis dengan ejaan Jepun Kuno Barat.[4][3]
Semua ini memberi jumlah 242 puisi pendek dan satu puisi panjang menurut Alexander Vovin (2014).[5]
Taburan geografi
Varieti ini bertentangan kedudukannya dalam geografi dengan Jepun Kuno Barat dan Kyūshū.[6][5] Ia dituturkan di timur Nara, ibu negara Jepun semasa Zaman Nara, lebih kurang di wilayah Kantō, wilayah Chūbu dan Tōhoku semasa (pada masa itu dirujuk sebagai wilayah Azuma).[4][2]
Varieti
Bahasa Jepun Kuno Timur bukanlah variasi yang bersatu, tetapi koleksi dialek yang berbeza. Persempadanan mereka berbeza bergantung kepada para pakar.[1]
Sebagai contoh, Bjarke Frellesvig (2010) membezakan tiga kawasan dialek:[7]
- Utara
- wilayah Kazusa, Mutsu dan Shimotsuke;
- Tengah
- wilayah Hitachi, Kōzuke, Musashi, Sagami dan Shimōsa; dan
- Selatan
- wilayah Shinano, Suruga dan Tōtōmi.
Beliau menyatakan bahawa dialek-dialek ini membentuk kontinum dengan varieti Jepun Kuno Nara, dengan Jepun Kuno Timur Laut membentuk ragam yang paling berbeza. Walau bagaimanapun, majoriti lagu dan puisi tidak mempunyai maklumat tentang asal usulnya.[7]
John Kupchik (2023) memanggil semua jenis ini sebagai Jepun Kuno Azuma, yang terdiri daripada dua dialek: Jepun Kuno Töpo-Suruga di tiga wilayah di kawasan selatan Frellesvig, dan Jepun Lama Timur di kawasan selainnya.[8] Dialek-dialek dahulu tidak mempunyai kata pinjaman Ainu yang disahkan.[1] Beliau mengulas tentang perbezaan dalam ejaan kedua-dua jenis itu.[4] Dalam kerja terdahulu, beliau telah memisahkan dialek wilayah Shinano sebagai Jepun Kuno Tengah kerana tiada inovasi yang dikongsi dengan kumpulan Töpo-Suruga dan Jepun Kuno Timur.[1]
Tipologi
Seperti bahasa-bahasa Jepun lain, bahasa Jepun Kuno Timur ialah bahasa SOV dengan struktur termasuk pengubah suai pada permulaan ayat, walaupun ada pengecualian. Bahasa ini ada banyak akhiran, tetapi tidak seperti kebanyakan bahasa SOV, awalan juga ada.
Secara morfologi, dasarnya ialah bahasa lekatan, tetapi pelakuran perkataan juga wujud.[1]
Fonologi
Struktur fonotaktik bahasa Jepun Lama Timur ialah «(K)V», tanpa permataan konsonan mahupun vokal panjang. Biasanya, urutan vokal menguncup berbanding bergabung. Sistem penekanan tidak diketahui.[1]
Terdapat kesesuaian antara vokal \i\ dan \u\ Jepun Kuno Barat dan \(j)e\ dan \o\ Jepun Kuno Timur masing-masing yang disahkan oleh perbandingan tiga dialek Jepun, serta bahasa Ryukyu. Oleh itu, sistem vokal Jepun Kuno Timur akan lebih dekat dengan bahasa Proto-Jepun berbanding bahasa Jepun Kuno Barat.[2]
Kosa kata
Leksikon Jepun Kuno Timur kebanyakannya diwarisi daripada bahasa Jepun terdahulu. Walau bagaimanapun, ia juga mengandungi kata pinjaman Korea dan Ainu, dan hanya sedikit berasal Sinitik.[1]
Kepupusan dan keturunan
Dialek Jepun Kuno Timur digantikan dengan dialek Kyoto (bahasa Jepun Pertengahan), keturunan Jepun Kuno Barat semasa zaman Heian (antara abad ke-8 dan ke-12).[9] Walau bagaimanapun, jejak moden varieti ini masih wujud:
- Bahasa tinggalan Hachijō, dituturkan di Kepulauan Izu, tetapi di ambang kepupusan. Jepun Kuno Timur dan Hachijō mempunyai ciri-ciri biasa yang tidak terdapat dalam cabang-cabang keluarga Jepun lain.[9]
- Dialek Jepun Timur moden mengandungi kesan substrat, seperti kata kerja sugos- "melebihi" (setara dengan bahasa kuno Barat sugus-, makna sama), akhiran imperatif -ro, akhiran predikatif -ke di kata kerja adjektif atau -o di kata kerja, antara lain.[1]
Hubungan dengan bahasa-bahasa Ryukyu
Menurut Maner Lawton Thorpe (1983), korespondensi fonologi Jepun Lama Timur yang dikongsi dengan bahasa-bahasa Ryukyu boleh dijelaskan dengan turunan daripada bahasa biasa. Oleh itu, beliaumencadangkan pokok filogenetik berikut:
- Bahasa-bahasa Jepun-Ryukyu
- [Proto-]Kyūshū
- Bahasa-bahasa Ryukyu
- Bahasa Jepun Kuno Kyūshū (tidak disahkan)
- Bahasa Jepun Kuno Timur
- Bahasa Jepun Kuno Barat (dari Wilayah Kansai)
- [Proto-]Kyūshū
Mengikut modelnya, Jepun Kuno Barat akan berpisah dahulu semasa abad keempat dan kelima Masihi, kemudian cabang Kyūshū akan berpisah tiga atau empat abad kemudian. Selepas itu, Kantō akan dihuni oleh penutur bahasa Jepun terus dari Kyūshū tanpa melalui Jepun tengah.[10][11]
Nota
Rujukan
- ^ a b c d e f g h Kupchik 2011.
- ^ a b c Pellard 2008.
- ^ a b Vovin & Ishisaki-Vovin 2021.
- ^ a b c Kupchik 2013.
- ^ a b Vovin 2014.
- ^ Korkmaz & Doğan 2017.
- ^ a b Frellesvig 2010.
- ^ Kupchik 2023.
- ^ a b Janhunen 2022.
- ^ Makiyama 2015.
- ^ Thorpe 1983.
Bibliografi
- Makiyama, Alexander Koji (2015). Coincidence or Contact: A Study of Sound Changes in Eastern Old Japanese Dialects and Ryukyuan Languages (PDF) (Tesis). Arizona State University.
- Vovin, Alexander (2014). Out of Southern China?. Paris: EHESS/CRLAO. Dicapai pada 26 October 2022.
- Vovin, Alexander; Ishisaki-Vovin, Sambi (2021). The Eastern Old Japanese Corpus and Dictionary. Leiden, Pays-Bas: Brill. ISBN 978-9-004-47166-5. ISSN 0921-5239.
- Frellesvig, Bjarke (2010). A History of the Japanese Language. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-48880-8.
- Kupchik, John E. (2011). A grammar of the Eastern Old Japanese dialects (PDF) (Tesis). University of Hawaii.
- Kupchik, John E. (2013). On the orthography and phonetics of the Azuma Old Japanese dialects. Auckland: Department of Asian Studies Weekly Seminar Series. Dicapai pada 10 June 2023.
- Kupchik, John E. (2023). Azuma Old Japanese: A Comparative Grammar and Reconstruction. Auckland, Nouvelle-Zélande: De Gruyter Mouton.
- "Old Japanese in a panchronic perspective" (PDF). Linguistic Typology. Helsinki. 26 (3): 683–691. 2022. doi:10.1515/lingty-2022-0017. Dicapai pada 29 June 2023.
- Thorpe, Maner Lawton (1983). Ryūkyūan language history (PDF). University of Southern California. Dicapai pada 18 December 2022.
- Korkmaz, Ramazan; Doğan, Gürkan (2017). Endangered Languages of the Caucasus and Beyond. Leiden/Boston: Brill. ISBN 978-90-04-32564-7.
- "Proto-Japonic *e and *o in Eastern Old Japanese". Cahiers de Linguistique Asie Orientale. Paris: CRLAO-EHESS. 37 (2): v-158. 2008. doi:10.1163/1960602808X00055. ISSN 0153-3320. HAL: hal-00373303. Dicapai pada 10 June 2023.
- Pellard, Thomas (2015). The linguistic archeology of the Ryukyu Islands. CRLAO. doi:10.1515/9781614511151.13. HAL: hal-01289257. Dicapai pada 17 December 2022.
| Jepun |  | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ryukyu |
| ||||||||||||
| Sejarah | |||||||||||||